„Jakoetsk is een gaskamer”, schrijft Irina Degtjarova over de dikke smog die al langer dan een maand over haar stad hangt. Ze noemt het een „nachtmerrie” voor mensen met astma, hartziektes of epilepsie, vooral in tijden van corona. „Het is onmogelijk om op het balkon te staan, een deur of een raam te openen. Er is buiten geen zuurstof om te ademen.”

Al sinds mei branden de bossen in de republiek Jakoetië, maar de overheid doet nauwelijks wat. Degtjarova hoort de verhalen van dorpelingen die er alleen voor staan: „Men zegt dat er veel geld wordt uitgetrokken om de branden te blussen, maar waar merken ze dat dan? In dorpen gaan mensen uit wanhoop met scheppen het vuur te lijf. Het volk is boos.”

De lucht boven Jakoetsk is oranje. Inwoonster Nariya Platonova ziet geen leven meer in de afgelegen stad. „Het is bijna niet meer te verantwoorden dat we onze kinderen deze lucht de hele zomer laten inademen. ’s Winters komen ze al nauwelijks buiten vanwege de strenge vorst en in het voorjaar stinkt de stad naar het riool.”

Klimaat

Het is een kleine greep uit de onvrede die er klinkt in de republiek Jakoetië. Op het moment zijn er 135 brandhaarden in Jakoetië met een gezamenlijke oppervlakte van 1,89 miljoen hectare. Het einde lijkt nog lang niet in zicht. Volgens velen is niet het klimaat de oorzaak, ondanks de hete en droge zomer, maar de overheid.

Toch is juist „het veranderende klimaat” de oorzaak, stelt de bestuurder van de republiek Jakoetië, Aisen Nikolajev: „Er is hier één reden – wereldwijde klimaatverandering. We leven in de heetste en droogste zomer sinds de metingen in Jakoetië aan het eind van de 19e eeuw begonnen.” Door hitterecords lag de gemiddelde temperatuur ruim 5 graden boven normaal. In juni viel maar 2 millimeter regen.

„De branden zijn een heel serieuze uitdaging voor onze republiek en voor heel Rusland”, benadrukte Nikolajev: „Jakoetië heeft een derde van alle bossen in Rusland. We moeten onze ‘groene long’ beschermen en koesteren.”

Nonchalant

Ondanks de mooie woorden van Nikolajev is het volk boos op de autoriteiten. Ze zijn altijd te laat en er is nooit geld genoeg: het budget van Jakoetië is 6,9 roebel (8 eurocent) om één hectare te blussen terwijl de federale overheid 199 roebel (2,30 euro) belooft. Vanwege bureaucratie en corruptie komen de miljoenen roebels aan subsidie uit Moskou niet ten goede aan brandbestrijding.

Paradoxaal genoeg steken de autoriteiten vaak branden aan. In eigen woorden om te zorgen dat er geen „brandstof” is voor de branden. Die vuurhaarden blijken maar al te vaak onbeheersbaar. Ook zijn boeren vaak schuldig: het afbranden van grasland en struikgewas is een populaire manier om het land vruchtbaar te maken.

De grootste oorzaak van de duizenden hectares in as gelegd bos is echter de illegale houtkap. Er is een enorme vraag naar hout op de Chinese markt en naast legale houtkap zijn er genoeg ambtenaren en private bedrijven die onder de dekmantel van „het opruimen van bos” bomen kappen en exporteren. Om sporen uit te wissen worden zulke bossen in de brand gestoken.

Laarzen

Autoriteiten hoeven branden in afgelegen gebieden niet te blussen als de kosten daarvan groter zijn dan de potentiële schade. Zo kunnen vuurzeeën soms wekenlang door blijven branden. Van de 135 branden die deze week woeden, worden er maar 48 geblust door slechts 1800 man en 238 voertuigen.

Dus moet het volk het zelf doen: dorpelingen graven greppels om de vlammen te isoleren. „Hun laarzen smelten van de hitte”, schreef iemand op Instagram. En een ander: „Ze ademen allerlei meuk in.”

Andere regio’s zoals Irkoetsk, Tsjoekotka, Karelië en Chabarovsk hebben ook te maken met grote branden. Die lijken groter te worden dan het recordjaar 2019, toen op het hoogtepunt bijna 2 miljoen hectare in vlammen opging.