De stikstofuitstoot moet naar beneden om kwetsbare natuur goed te beschermen, maar de woningbouw kan niet stil komen te liggen. In principe is het nemen van nieuwe maatregelen aan een volgend kabinet, maar de crisis is „zo urgent” dat Schouten alvast scenario’s gaat uitwerken.

Aanleiding zijn een reeks rapporten en verzoeken van haar eigen ambtenaren en „ook vanuit de sectoren zelf”, aldus Schouten. Ze heeft haar collega’s „meegedeeld dat ik deze zomer ga nadenken op basis van wat er ligt aan rapporten om te zien wat de opties zijn, stappen die we moeten zetten om verder te komen in deze discussie.”

Voor de coronapandemie was de stikstofcrisis het grootste hoofdpijndossier van het kabinet. Of de scenario’s vooral handig zijn voor het volgende kabinet, of dat Schouten er zelf na de zomer mee aan de slag moet, kan ze nog niet zeggen. „Ik weet wel dat wij moeten zorgen dat alles klaar is.”

Boerenprotest

Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende in een maandag uitgebracht rapport dat veehouderij en akkerbouw bij een aanscherping van de regels bijna volledig zouden moeten verdwijnen uit stikstofgevoelige regio’s, zoals Gelderland, Noord-Brabant en Overijssel. De recente reeks rapporten en adviezen over stikstof zorgen voor veel onrust onder boeren. Duizenden van hen protesteerden woensdag in een vijftal steden tegen het stikstofbeleid.

Stikstofneerslag

Schouten maakte vrijdag bekend dat er een eenduidige manier komt om de stikstofneerslag in kaart te brengen die wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld woningen, wegen, boerenbedrijven en industrie. Voor alle emissiebronnen gaat gelden dat de neerslag tot een afstand van 25 kilometer gecompenseerd moet worden om een natuurvergunning te kunnen krijgen.

Nu geldt voor het wegverkeer nog een afstandsgrens van 5 kilometer. Stikstofneerslag verder weg hoeft niet te worden gecompenseerd. Voor andere uitstoters geldt geen grens. Zij moeten in hun plannen soms rekening houden met de stikstofbelasting in natuurgebieden in heel andere delen van het land.

Met name boeren klagen vaak dat deze ongelijke behandeling oneerlijk is. Zij kregen daar vorig jaar deels gelijk in van een commissie onder leiding van hoogleraar Leen Hordijk, die kritisch keek naar de manier waarop de uitstoot en neerslag van stikstof uit verschillende bronnen in kaart wordt gebracht. De commissie wees ook op de onzekerheid van het rekenmodel over zulke grote afstanden.

Door deze aanpassing moeten wegprojecten straks aan strengere normen voldoen. Voor bijvoorbeeld boeren en tuinders is het een kleine versoepeling, hoewel volgens het ministerie het overgrote deel van de uitstoot binnen een straal van 25 kilometer neerslaat. Om te voorkomen dat de natuur er per saldo toch onder gaat lijden, komt het kabinet nog met extra maatregelen om de uitstoot van stikstof bij de bron aan te pakken.