Verschillende Kamerleden hebben op Twitter boos gereageerd op het in hun ogen gebrek aan zelfreflectie van demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge op de coronapersconferentie. Ze vinden dat de bewindspersonen tijdens hun verklaring anderen de schuld gaven van het sterk toegenomen aantal coronabesmettingen, zonder zich kritisch uit te laten over het eigen kabinetsbeleid.

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld schrijft dat ze „kribbig” werd van de persconferentie. „Jongeren krijgen van alles de schuld, maar het was het kabinet zelf dat uitstraalde dat ALLES weer kan.” Volgens haar heeft het kabinet kritiek vanuit de oppositie genegeerd. „En nu hebben anderen het weer gedaan.” Volgens SP’er Peter Kwint is het „de schuld van alles en iedereen. Maar een beetje zelfreflectie is te veel gevraagd voor dit kabinet.” Attje Kuiken (PvdA) schampert op Twitter: „Wat lijkt me dat heerlijk. Iedereen altijd schuld maar nooit jijzelf.”

Het kabinet sluit nachtclubs en beperkt de openingstijden van horeca, nu blijkt dat vooral jongeren het virus daar weer oplopen. Clubs konden binnen de 1,5 meter afstand weer loslaten, mits bezoekers aan de deur een toegangsbewijs zoals een negatieve test konden overleggen. Maar dat ging niet altijd goed. Sommigen kopieerden de toegangstesten van anderen en niet alle portiers controleerden goed bij de deur.

Door de snelle toename van besmettingen dreigt Nederland ‘donkerrood’ te kleuren op de Europese coronakaart waar de reisadviezen op worden gebaseerd. Mogelijk moeten Nederlandse reizigers dan eerst in quarantaine.

Rutte zei tijdens de persconferentie desgevraagd dat het niet de schuld van jongeren was. „Heel veel van hen houden zich ontzettend goed aan de regels. Maar niet iedereen houdt zich eraan.” Hij benadrukt dat dit geen verwijt is naar hen.

De Jonge bleef erbij dat het „logisch en verantwoord” was om eind juni vrijwel alle coronamaatregelen los te laten. Alle coronacijfers daalden toen, terwijl mensen „razendsnel” gevaccineerd werden. Dat de besmettelijkere Delta-variant van het virus zich nu zo snel verspreidt, noemt Rutte „voortschrijdend inzicht”. In Groot-Brittannië nam het aantal besmettingen in juni alweer in rap tempo toe door de Delta-variant. Dat de virusmutatie zich nu ook in Nederland verspreidt was volgens De Jonge „ingecalculeerd”, maar deze toename „is echt ongekend”.

De Delta-variant van het coronavirus grijpt zoveel sneller om zich heen dan verwacht, dat „bijsturen” echt nodig is om erger te voorkomen. Demissionair premier Mark Rutte noemt dat „niet leuk, maar noodzakelijk” en spreekt van „voortschrijdend inzicht”. De suggestie dat het kabinet dit over zichzelf heeft afgeroepen door te snel te veel maatregelen los te laten, wuift hij weg.

Ook zorgminister Hugo de Jonge houdt staande dat de keuze om eind juni de meeste coronamaatregelen te laten varen, op dat moment „logisch en verantwoord” was. Hij wijst erop dat het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames toen flink was gedaald, terwijl „razendsnel” mensen werden gevaccineerd.

Maar met name onder jongeren, die nog niet volledig gevaccineerd zijn, lopen de besmettingscijfers explosief op. Het RIVM meldde vrijdag bijna 7000 positieve tests. Dat is ruim zeven keer zo veel als een week geleden. Het gaat vooral om twintigers en veel mensen hebben het coronavirus opgelopen in de horeca. Een toename door de Delta-variant was „ingecalculeerd”, zegt De Jonge. „maar dit is echt ongekend”.

Daarom grijpt het kabinet in bij uitgaansgelegenheden. Cafés moeten weer om middernacht de deuren sluiten. Bezoekers moeten een vaste zitplaats hebben op anderhalve meter van elkaar, liveoptredens en harde muziek zijn niet toegestaan. Nachtclubs en discotheken moeten helemaal dicht.

Voor evenementen, culturele instellingen en sportwedstrijden gaat eveneens een strenger regime gelden. Ook daar moet iedereen een vaste zitplaats hebben en afstand houden. Als gebruik wordt gemaakt van testen voor toegang, is extra publiek toegestaan. Dan moet iedereen nog steeds zitten en mag maximaal twee derde van de maximale capaciteit benut worden. Meerdaagse evenementen mogen voorlopig niet.

Testen voor toegang blijft mogelijk, maar niet langer voor de horeca. Het controlesysteem bleek de afgelopen weken allesbehalve waterdicht. Op meerdere plekken zijn daardoor flinke nieuwe besmettingsbrandhaarden ontstaan. Een toegangsbewijs op basis van een negatieve test is vanaf volgende week dinsdag nog maar 24 uur geldig. Dat is nu nog 40 uur.

Tot een oplopende druk op de ziekenhuiszorg heeft die toename nog niet geleid. Maar het Outbreak Management Team (OMT) heeft het kabinet in een spoedadvies geadviseerd wel in te grijpen, om te voorkomen dat dit in de komende weken alsnog gebeurt. Angst dat de zomervakantie in het water valt heeft geen rol gespeeld, zegt Rutte. Maar de kleur van Nederland op de Europese coronakaart is volgens De Jonge wel „een extra stimulans”.

De maatregelen gaan zaterdagochtend om 06.00 uur in en blijven tot en met 13 augustus van kracht. Tegen die tijd wordt de situatie opnieuw bekeken. De verwachting is dat de vaccinatiegraad, ook bij jongeren, dan alweer een stuk verder is toegenomen.

De coronakaart van de Europese gezondheidsdienst ECDC, waarop ook de reisadviezen worden gebaseerd, is volgens demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) een „extra stimulans” om nu de coronaregels weer aan te scherpen. Als de besmettingen in hetzelfde tempo blijven oplopen als nu, krijgt Nederland mogelijk code ‘donkerrood’. Dat kan ervoor zorgen dat Nederlandse reizigers in quarantaine moeten bij aankomst in het buitenland.

Maar demissionair premier Mark Rutte ontkent dat de vakanties van Nederlanders een rol spelen bij de aanscherpingen van de coronamaatregelen. Hij noemt het „een bijkomend effect”. Heel veel landen kijken naar het aantal besmettingen en door deze nieuwe stappen moet het aantal positieve testen omlaag gaan. Dan wordt het risico kleiner dat andere landen Nederland op rood zetten, aldus Rutte.

Het ECDC baseert de kleurcodes op de gemiddelde besmettingscijfers van een land. De Jonge wil dat er meer wordt gekeken naar de ziekenhuisopnames en de vaccinatiegraad. Ieder land bepaalt vervolgens zelf wat het met de kleurcodes doet, maar De Jonge hoopt dat zijn Europese collega’s het aantal besmettingen minder zwaar meewegen.

De Tweede Kamer sprak zich daar donderdag ook voor uit. Een meerderheid vindt dat het aantal ziekenhuisopnames een reëler beeld geeft van het risiconiveau per land. Het kabinet moet zich er in Europa sterk voor maken dat de druk op de zorg het leidende criterium wordt. De Jonge gaf ook toe dat veel landen die stap nog niet willen nemen.

Het ECDC komt iedere donderdag met een update van de coronakaart.

Premier Mark Rutte maakte vrijdag enkele verscherpingen van de coronamaatregelen bekend. Vanaf zaterdag 06.00 uur tot en met 13 augustus gelden de volgende maatregelen:

• In de horeca moet iedereen een vaste zitplaats hebben en op 1,5 meter afstand van elkaar zitten. Alle horecazaken moeten van middernacht tot 06.00 uur dicht. Optredens en harde muziek zijn verboden.
• Voor de horeca wordt het coronatoegangsbewijs, waarmee een uitzondering op de anderhalvemeterregel mogelijk was, niet meer gebruikt tot en met 13 augustus. Discotheken en nachtclubs gaan helemaal dicht.
• Ook evenementen, culturele locaties en publiek bij professionele sportwedstrijden en sport- en jeugdactiviteiten, zijn toegankelijk maar iedereen moet een vaste zitplaats hebben en op 1,5 meter afstand van elkaar zitten. Bij gebruik van het coronatoegangsbewijs (testen voor toegang) mag op deze locaties extra publiek aanwezig zijn. De beschikbare ruimte is beperkt: maximaal twee derde van de capaciteit mag worden gebruikt. Een toegangstest voor een coronatoegangsbewijs is vanaf komende dinsdag 24 uur geldig in plaats van 40 uur. Evenementen duren maximaal 24 uur.
• Voor winkels, musea en kermissen verandert er niks. Zij mogen een bezoeker per 5 vierkante meter ontvangen.
• Het kabinet roept op feestjes klein en beheersbaar te houden en 1,5 meter afstand te houden.

Het demissionaire kabinet neemt met ingang van zaterdagochtend maatregelen om de snelle verspreiding van het coronavirus onder met name jongeren tegen te gaan. Tot 13 augustus moeten cafés om middernacht de deuren sluiten. Discotheken en clubs gaan helemaal dicht, melden Haagse bronnen.

De maatregelen gaan zaterdagochtend om 06.00 uur in. Het kabinet heeft er volgens ingewijden voor gekozen niet meteen al paal en perk te stellen aan het nachtleven, om problemen met de handhaving te voorkomen. Premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge maken de plannen vrijdagavond bekend op een persconferentie.

Ook voor evenementen gaan meer beperkingen gelden. Bezoekers moeten daar zitten, anderhalve meter afstand houden en maar twee derde van de maximale capaciteit mag worden benut. Het testen voor toegang blijft vooralsnog wel van kracht. Eerder werd nog overwogen daar vrijwel mee te stoppen, mede omdat het controlesysteem verre van waterdicht bleek.

In de strijd tegen corona is Malta volgens eigen zeggen het eerste land van de Europese Unie dat niet-gevaccineerde bezoekers gaat weigeren. De autoriteiten van Malta zullen vanaf woensdag alle bezoekers de toegang tot het land ontzeggen die niet volledig zijn ingeënt tegen Covid-19.

Negatieve virustests zullen niet langer voldoende zijn om naar het kleine eiland in de Middellandse Zee te mogen. „We zullen het eerste EU-land zijn dat dit doet, maar we moeten onze samenleving beschermen”, aldus gezondheidsminister Fearne.

Het zogenoemde reproductiegetal van het coronavirus, dat aangeeft hoe snel de ziekteverwekker zich verspreidt, is gestegen naar 1,37. Het getal, ook wel de ’R’ genoemd, is het gemiddelde aantal mensen dat wordt besmet door één ander. Op 6 juli, toen de voorlaatste melding werd gedaan op het Coronadashboard, stond het getal nog op 0,97. En enkele dagen daarvoor stond het op 0,82.

Bij een R van rond de 1 blijft het aantal besmettingen zo’n beetje gelijk. Eén persoon besmet gemiddeld één ander. Als het reproductiegetal lager is dan 1, daalt dus het aantal besmettingen. Gaat het omhoog, zoals nu, dan stijgt ook het aantal besmettingen, hetgeen nu ook aan de dagelijkse cijfers van het RIVM te zien is.

De nieuwe melding zegt overigens niet alles. Het is namelijk altijd het reproductiegetal van twee weken geleden omdat de betrouwbaarheid van recentere berekeningen niet groot genoeg is.

Op de Nederlandse intensive cares liggen momenteel 86 coronapatiënten. Dat zijn 4 patiënten minder dan donderdag, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Het aantal coronapatiënten op de verpleegafdelingen is afgelopen etmaal wel met 14 toegenomen.

Verpleegafdelingen behandelen op dit moment 120 mensen met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Donderdag waren dit er nog 106. In totaal liggen nu 206 coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen, tien meer dan een dag eerder.

Het aantal nieuwe coronagevallen is weer flink gestegen. Tussen donderdag- en vrijdagochtend zijn 6986 positieve tests gemeld. Donderdag meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 5447 nieuwe gevallen (na correctie).

In de afgelopen zeven dagen zijn ruim 22.000 bevestigde besmettingen gemeld. Een week geleden waren het er nog geen 4600 over de periode van de zeven dagen ervoor.

Ontsteking van de hartspier en ontsteking van het hartzakje worden opgenomen in de bijsluiter van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna als mogelijke bijwerkingen, zo laat het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) vrijdag weten. De aandoeningen kunnen in zeer zeldzame gevallen volgen op vaccinatie met een van de twee vaccins.

Het veiligheidscomité (PRAC) van het EMA heeft dat nu vastgesteld. Symptomen van de aandoeningen kunnen kortademigheid, een krachtige en eventueel onregelmatige hartslag (hartkloppingen) en pijn op de borst zijn.

Ontsteking van de hartspier (myocarditis) of het hartzakje (pericarditis) kwam recent voor bij een relatief klein aantal mensen dat met een coronavaccin was geprikt. Bijwerkingencentrum Lareb heeft tot nu toe zestien meldingen van myocarditis en 42 meldingen van pericarditis gekregen na een coronaprik. „Dat het optreedt ná vaccinatie betekent niet dat het vaccin altijd de oorzaak is”, benadrukt het Lareb wel.

Het ging bij de meldingen bij het Lareb 38 keer om het vaccin van Pfizer/BioNTech en twintig keer om Moderna. Bij 28 meldingen was er sprake van een ziekenhuisopname.

Het EMA concludeerde dat de gevallen zich voornamelijk voordeden binnen 14 dagen na vaccinatie, het vaakst na de tweede dosis en veelal bij jongere mannen. Er zijn vijf sterfgevallen in de Europese Economische Ruimte (EER) geconstateerd, van mensen die al ziek waren of een hoge leeftijd hadden.

Er zijn in ons land inmiddels zo’n 12 miljoen vaccins van Pfizer/BioNTech en 1,3 miljoen van Moderna gegeven.

Mensen die eerder last hebben gehad van lekkages in haarvaten, kleine adertjes, mogen het coronavaccin van Janssen niet meer toegediend krijgen, stelt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Eerder werd dat advies ook al gegeven over het vaccin van AstraZeneca.

Het zogeheten capillair leksyndroom moet worden toegevoegd als mogelijke bijwerking in de bijsluiter van het Janssen-vaccin. Het gaat om een zeer zeldzaam, maar ernstig syndroom, waarbij bloedplasma uit de adertjes wegsijpelt en in spieren, organen of holtes terechtkomt. Mensen kunnen dan zwellingen krijgen in voornamelijk de armen en benen. Hun bloeddruk daalt, het bloed verdikt en ze hebben minder van het eiwit albumine in het bloed.

EMA adviseert het Janssen-vaccin niet meer te geven aan mensen met een voorgeschiedenis van het syndroom naar aanleiding van drie meldingen, waarvan één van het Nederlandse Bijwerkingencentrum Lareb. Het betrof een man van tussen de 50 en 60 jaar. Hij is overleden. Ook bij één van de andere Europese meldingen overleed de patiënt. Het syndroom ontstond in alle drie de gevallen binnen twee dagen na de Janssen-prik.

Door het snel stijgende aantal coronabesmettingen beschouwt Duitsland heel Spanje weer als risicogebied. De Duitse autoriteiten raden iedereen af in het Zuid-Europese land, inclusief Mallorca en de Canarische eilanden, op vakantie te gaan. De waarschuwing, net nu het seizoen is aangebroken, geldt vanaf zondag.

Maar in tegenstelling tot vorig jaar heeft de maatregel voor Duitse toeristen geen gevolgen als ze een negatieve coronatest hebben of een vaccinatiebewijs of een document dat ze zijn hersteld. Anders moeten ze na terugkeer wel in quarantaine.

Op Ameland zijn 36 twintigers die deelnamen aan een surfkamp positief getest op corona, meldt de GGD Fryslân. Ze kwamen uit verschillende delen van Nederland en zijn vrijdag met een speciale boot teruggebracht naar het vaste land. Ze maakten deel uit van een groep van 64 jonge mensen. Ook de niet-besmette jongeren zijn vrijdagochtend met een aparte boot teruggebracht.

De eerste besmetting werd donderdag vastgesteld. GGD Fryslân was juist op het eiland om een testlocatie voor de zomermaanden in te richten. „Die is ’s avonds meteen gebruikt om alle jongeren te testen. De uitslag kwam vrijdagochtend”, aldus de dienst.

Een groot aantal festivals staat op losse schroeven nu het kabinet overweegt om meerdaagse evenementen af te blazen vanwege de snelle stijging van positieve coronatests. Tot begin september staan er veel festivals op de agenda zoals Lowlands, Down The Rabbit Hole, Mysteryland, Into the Great Wide Open en Paaspop. Daar komen duizenden bezoekers op af.

Solar Weekend in Roermond is in het weekeinde van 29 juli tot en met 1 augustus het eerste grote meerdaagse festival. In dat weekend is ook Grasnapolsky in Scheemda. Een week later volgen onder meer het Dicky Woodstock Festival in Steenwijk en het Loveland Festival in Amsterdam.

Bij Enschede vindt van 13 tot en met 15 augustus Freshtival plaats. In het weekend van 20 tot en met 22 augustus is het de beurt aan Lowlands en Decibel Outdoor en een week later volgen Down The Rabbit Hole, Nirwana en Mysteryland. In het eerste weekend van september staan Into The Great Wide Open op Vlieland en het uitgestelde Paaspop in Schijndel op het programma.

Horecagelegenheden moeten mogelijk weer om middernacht de deuren sluiten. Het is een van de aanscherpingen van het coronabeleid waar het demissionaire kabinet over vergadert, bevestigen ingewijden na een bericht van RTL Nieuws. Er zou nog wel veel discussie zijn over deze maatregel, onder meer over wanneer die in zou moeten gaan en voor hoe lang.

Premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge maken vrijdagavond in een persconferentie bekend wat er precies gedaan wordt om het sterk oplopende aantal besmettingen terug te dringen. Eerder lekte al uit dat sluiting van clubs en discotheken op tafel ligt. Ook zouden mogelijk weer meer beperkingen gaan gelden voor evenementen.

Zowel in de horeca als bij festivals konden bezoekers de afgelopen weken toegang krijgen na een negatieve testuitslag. Eenmaal binnen hoefden zij dan ook geen anderhalve meter afstand meer te bewaren. Maar het controlesysteem bleek allesbehalve waterdicht. Op meerdere plekken zijn daardoor flinke nieuwe besmettingsbrandhaarden ontstaan.

Het kabinet staat onder grote druk omdat het aantal positieve coronatests de afgelopen week explosief is toegenomen. Het RIVM meldde er donderdag 5475. Dat is bijna zeven keer zo veel als een week geleden, een ongekende toename. Het gaat vooral om twintigers en veel mensen hebben het coronavirus opgelopen in de horeca.

Tot een oplopende druk op de ziekenhuiszorg heeft die toename nog niet geleid. Maar het Outbreak Management Team heeft in een spoedadvies geadviseerd om wel in te grijpen, om te voorkomen dat dit in de komende weken alsnog gebeurt, aldus Haagse bronnen. Die melden verder dat de besmettingscijfers vrijdag opnieuw een alarmerende stijging laten zien, zonder concrete aantallen te noemen.

Demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge geven vrijdagavond om 19.00 uur weer een persconferentie over corona. Aanleiding is de snelle stijging van de besmettingscijfers. Eerder meldden ingewijden dat het kabinet overweegt om meerdaagse evenementen af te blazen en clubs en discotheken te sluiten.

Indonesië krijgt hulp uit het buitenland omdat de gezondheidszorg in eigen land is overweldigd door het toegenomen aantal coronabesmettingen. Vrijdag arriveren onder meer medische zuurstof, beademingsapparaten en beschermingsmiddelen.

Steeds meer coronapatiënten gaan in Indonesië naar de ziekenhuizen, maar die hebben niet altijd bedden vrij. Bij gebrek aan capaciteit worden soms zieke mensen naar huis gestuurd, waar een deel komt te overlijden. Er zijn meer medische spullen nodig vanwege de extra bedden die nu worden opgezet in tenten op parkeerplaatsen.

Singapore heeft twee vliegtuigen met voorraden naar Indonesië gestuurd. Die vervoeren onder meer zuurstofcilinders, beademingsapparaten, mondkapjes en handschoenen. Australië levert nog eens duizend beademingsapparaten en ook 2,5 miljoen doses van het AstraZeneca-vaccin. Slechts 5,4 procent van de Indonesische bevolking is volledig gevaccineerd.

Sinds begin deze maand raken steeds meer mensen besmet met het coronavirus en stijgt ook het dodental. Dat is te merken onder artsen, verpleegkundigen en ander medisch personeel. Bijna duizend van hen zijn volgens een beroepsvereniging overleden. Sommige ziekenhuizen hebben behalve met de drukte ook nog eens te maken met een personeelstekort.

Indonesië stelt nu dagelijks tienduizenden nieuwe besmettingen vast. Woensdag werden binnen een etmaal voor het eerst meer dan duizend doden gemeld. Experts denken dat veel besmettingen en sterfgevallen niet bij de autoriteiten bekend zijn, omdat er in het land weinig wordt getest. Officieel telt Indonesië, dat 270 miljoen inwoners heeft, ruim 2,4 miljoen besmettingen en 63.000 sterfgevallen.

Vooral in Amsterdam en Noord-Holland zijn voor komend weekend veel testafspraken gemaakt in het kader van Testen voor Toegang. Landelijk staan voor vrijdag en de komende weekenddagen tot dusver 180.000 testafspraken gepland, laat Stichting Open Nederland weten.

Dat zijn minder tests dan er vorige week voorafgaand aan het weekend waren. Het waren er toen 260.000. Aan het einde van het weekend was dat getal opgelopen tot 400.000, omdat er ook gedurende de weekenddagen nog veel afspraken werden gemaakt.

Een woordvoerder van Stichting Open Nederland, de organisatie achter Testen voor Toegang, meldt dat er in alle regio’s nog plek is. Op sommige testlocaties is het druk, maar dan is er op een andere testlocatie in dezelfde regio nog wel plek.

Met een negatieve testuitslag verkregen bij een Testen voor Toegang-locatie kunnen mensen naar feestjes en evenementen zonder 1,5 meter afstand te hoeven bewaren. Sinds dit kan neemt het aantal coronabesmettingen echter flink toe. Het kabinet neemt vrijdag besluiten over het mogelijk aanscherpen van de coronamaatregelen.

Werkgevers zijn er in meerderheid voorstander van om de voordelen van thuiswerken na de coronacrisis te behouden. Hybride werken, waarbij een deel van de tijd vanuit huis kan worden gewerkt, lijkt dan ook de nieuwe norm te worden, meldt werkgeversvereniging AWVN op basis van een ledenenquête. Wetgeving om het recht op thuiswerken vast te leggen ziet die organisatie echter niet zitten.

Negen op de tien werkgevers merken dat het personeel graag thuiswerkt en veel bedrijven zien daar ook de voordelen van in. De norm bij hybride werken lijkt drie dagen op kantoor en twee dagen thuis te worden, stelt AWVN. 60 procent van de ondervraagde werkgevers zegt hiervoor te kiezen.

Daarbij krijgen veel werknemers ook een thuiswerkvergoeding. Werkgevers hebben wel last van de fiscale regels rond die vergoedingen. Tegelijkertijd worden de reiskostenregelingen aangepast. Twee derde van de werkgevers deed dat al of is dat binnenkort van plan. Bedrijven willen het liefst dat er één nieuwe regeling komt waarin reiskosten- en thuiswerkvergoedingen samen worden gevoegd.

In de politiek wordt momenteel gepraat over een wetsvoorstel dat werknemers een wettelijk recht op thuiswerken geeft. Daarvan zou alleen afgeweken kunnen worden als de werkgever aangeeft dat er een zwaarwegend bedrijfsbelang is. AWVN ziet daar niets in, omdat bedrijven ook via de ondernemingsraden en bij cao-onderhandelingen afspraken kunnen maken over thuiswerken. Daarbij kan meer worden ingegaan op de specifieke situatie bij een bedrijf.

Minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag noemt de snelle toename van het aantal bekende coronabesmettingen ontzettend zorgelijk. Niet alleen voor de ontwikkeling van het virus zelf, maar ook voor het vooruitzicht van Nederlanders die een vakantie naar het buitenland hebben geboekt voor de komende weken. „Ik weet ook wat het betekent voor de mensen. En dat als je je vakantiegeld hebt gekregen of even hebt gespaard, dat je er even op uit wil in je eigen land of natuurlijk elders.”

Door de hoge besmettingscijfers loopt Nederland het risico door andere landen op ‘code rood’ gezet te worden. Dat zou betekenen dat Nederlandse vakantiegangers misschien in quarantaine moeten of er andere maatregelen gelden, ook voor mensen die volledig gevaccineerd zijn. In sommige gevallen kunnen Nederlanders zelfs worden geweerd.

Kaag wil niet vooruitlopen op de stappen die populaire vakantielanden als Frankrijk en Spanje straks nemen. „Het is te vroeg om te speculeren, maar ik deel de zorg”, zegt Kaag. „Het is risicovol op dit moment.”

De bewindsvrouw stuurt vakantievierders nog steeds door naar de website van wijsopreis, waar adviezen en geldende regels van landen worden bijgehouden. „Het is de verantwoordelijkheid van de reiziger”, benadrukt Kaag.

Verder is het volgens haar vooral van belang „dat we het virus weer onmiddellijk kunnen remmen”. Het goed naleven van de basisregels „is altijd al ons eigen belang geweest, maar ik zou zeggen: met de vakantie voor de deur al helemaal”, zegt Kaag. „Alles wat we kunnen doen, moeten we zelf toepassen.”

Demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge heeft vrijdagochtend zijn tweede coronaprik gekregen. De Jonge deelde een foto van de toediening van zijn prik op Twitter.

„Pas na je tweede prik ben je goed beschermd”, aldus de minister. „Zeker met oog op de deltavariant van het virus is dat ontzettend belangrijk.” De minister kreeg het vaccin van Pfizer/BioNTech. Hij dankt de GGD Rotterdam-Rijnmond „voor de goede zorgen”.

Campers en caravans zijn mede door corona populairder dan ooit. Volgens branchevereniging BOVAG zijn er nu circa 570.000 in bezit, het hoogste aantal ooit. „Nederland lijkt zich massaal op te maken voor een coronaproof kampeervakantie deze zomer”, aldus de brancheorganisatie. De zomervakantie begint voor het noorden van Nederland dit weekend.

Jarenlang daalde het aantal caravans in Nederland, maar de afgelopen vier maanden is er een „opvallende opmars”. Het aantal verkochte nieuwe caravans steeg in het eerste halfjaar met ruim een derde vergeleken met de eerste helft van 2020, tot 5400. Dat is het hoogste aantal sinds 2011. Het aantal verkochte tweedehands caravans steeg afgelopen halfjaar naar het hoogste niveau in ruim tien jaar.

Bij campers was in de eerste helft van 2021 sprake van een recordverkoop. In totaal werden meer dan 2000 nieuwe campers verkocht, bijna 16 procent meer dan vorig jaar. De verkoop van tweedehands campers lag afgelopen halfjaar ruim 40 procent hoger dan in de eerste helft van 2020. Het totale aantal campers in Nederland staat nu op ruim 152.000. Verder telt Nederland circa 419.000 geregistreerde caravans.

Justitieminister Ferd Grapperhaus is weinig optimistisch over de ontwikkelingen van het coronavirus in Nederland. Uit overleg met de voorzitters van de veiligheidsregio’s blijkt dat de druk op de huisartsen begint toe te nemen. „We zijn nog niet op die hoge beschermingsgraad en we moeten echt voorkomen dat meer mensen langdurige Covid krijgen”, zegt de demissionaire bewindsman voorafgaand aan het kabinetsberaad over eventuele aanscherpingen.

Even nadat het kabinet bijna alle coronaregels had losgelaten, begonnen de besmettingen weer snel op te lopen. De vraag of het kabinet moet ingrijpen, is voorgelegd aan het deskundigenteam OMT, ook om te kijken of de hogere besmettingen niet vooral komen doordat er veel meer getest wordt. Met het Testen voor Toegang, waarmee het kabinet ook activiteiten mogelijk wilde maken waar geen 1,5 meter afstand hoeft te gelden, gaat nog veel mis. Grapperhaus roept mensen dan ook op niet te „hannessen en te sjoemelen met de QR-code” die mensen toegang verleent.

Hoewel de ziekenhuizen nu niet kampen met grote aantallen Covid-patiënten, is de toename van het aantal besmettingen wel „zorgelijk omdat we nog steeds met Covid hebben af te rekenen”, zegt Grapperhaus. „Er was donderdag een toename van het aantal gevallen met 200 procent. Dan moeten we echt wel zeggen: nu even heel goed pas op de plaats.”

De GGD’en hebben ook tegen de burgemeesters gezegd dat er steeds meer zorgen zijn over langdurige Covid, waarbij mensen die het coronavirus hebben gehad langere tijd kampen met klachten als vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, spierpijn en hoofdpijn.

De minister sprak vrijdagochtend vroeg met het Veiligheidsberaad. De voorzitters van de veiligheidsregio’s, die onder meer over de handhaving van de regels gaan. De burgemeesters waren het met elkaar eens. In het veiligheidsberaad was volgens Grapperhaus sprake van een „eensgezinde sfeer”.

De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad zijn vrijdagmorgen door demissionair justitieminister Ferd Grapperhaus online ingelicht over de voorlopige kabinetsplannen, na het spoedadvies van het Outbreak Management Team (OMT) donderdagavond. Het kabinet neemt vrijdagmiddag definitieve besluiten over het mogelijk aanscherpen van de coronamaatregelen. Volgens een woordvoerster van het beraad maakt het kabinet die besluiten ook vrijdag nog bekend.

Het kabinet vroeg eerder deze week een spoedadvies van het OMT, nu het aantal coronabesmettingen de afgelopen dagen snel stijgt. Als sommige versoepelingen worden teruggedraaid heeft dat gevolgen voor de handhaving in de gemeenten. Daar zijn de burgemeesters als voorzitters van hun veiligheidsregio verantwoordelijk voor. Eerder deze week is al besloten dat er bij discotheken en clubs strenger gecontroleerd en als dat nodig is gehandhaafd zal worden.

Het Veiligheidsberaad zei dinsdag nog dat „enkele incidenten in de horeca” niet voldoende waren om conclusies over het landelijke beleid te trekken. Het beraad heeft daarom deze week een inventarisatie laten maken van de ervaringen in de horeca met de versoepelde toegangsregels, met het testen voor toegang en met de CoronaCheck-app. Maandag bespreekt het beraad wat die inventarisatie heeft opgeleverd.

Sommige gewoonten die in coronatijd zijn veranderd, zouden weleens voor langere tijd zo kunnen blijven. Volgens een peiling van het Rode Kruis is 56 procent van de Nederlanders bijvoorbeeld van plan om in de elleboog te blijven hoesten of niezen, ook als de overheid dat niet meer dringend adviseert. Een andere opvallende uitkomst uit het onderzoek: de typisch Nederlandse gewoonte om mensen met drie zoenen te begroeten, hoeft van de meerderheid (54 procent) ook niet meteen terug als het advies om afstand te houden komt te vervallen.

Het begroetingsritueel, voor de een heel normaal en door de ander verafschuwd, ging in coronajaar 2020 in de ban. Hetzelfde gold voor handen schudden. Eén op de drie ondervraagden is van plan het devies „schud geen handen” langer aan te houden, ook als dat niet meer per se hoeft. Andere coronagewoonten zullen sneller verdwijnen: slechts 10 procent is van plan om langer dan noodzakelijk een mondkapje te dragen.

Momenteel is het advies vanuit het RIVM nog steeds om 1,5 meter afstand te houden tot anderen, ook na vaccinatie. Vaccins bieden immers nooit 100 procent bescherming tegen het virus. Alleen op plekken waar alleen mensen worden binnengelaten die zijn gevaccineerd of negatief getest, is de afstandsregel losgelaten. Dat dit systeem niet waterdicht is, werd aangetoond in discotheek Aspen Valley in Enschede; zeker 189 bezoekers liepen op de eerste de beste stapavond na de lockdown het virus op.

Aan de peiling van het Rode Kruis deden ruim 1000 Nederlanders van 16 jaar en ouder mee. Ze werd gehouden tussen 17 en 25 juni, net voordat veel versoepelingen ingingen. Toen daalden de besmettingscijfers nog fors. Afgelopen week keerde de trend. Het aantal besmettingen stijgt explosief, vooralsnog vrijwel uitsluitend in de jongere leeftijdsgroepen.

Op het moment dat het onderzoek werd verricht, zei 86 procent uit te kijken naar de komende maanden „waarin de samenleving steeds meer opengaat”. Volgens de peiling ziet tegelijkertijd een aanzienlijke minderheid van de ondervraagden juist tegen de komende maanden op. Overprikkeld raken ligt bij 29 procent op de loer, 38 procent zegt ertegenop te zien om weer op drukke plekken te komen. Met de stelling „Ik voel me nu ongemakkelijk als ik met veel mensen om me heen ben” is 42 procent het eens. En 26 procent geeft aan dat sociaal contact ze nu meer energie kost dan voor de lockdown.

De animo om weer de deur uit te gaan is groot, bevestigt de peiling. De meerderheid gaat weer naar cafés, theaters of festivals. „Daartegenover is een groep die nog huiverig is: ongeveer een vijfde van alle respondenten mijdt voorlopig het openbaar vervoer, cafés, concerten, festivals of het theater”, signaleert het Rode Kruis.

Volgens de hulporganisatie is de groep mensen die last heeft van eenzaamheid, angst of somberheid nog niet echt in omvang afgenomen. Mensen die advies en ondersteuning nodig hebben, kunnen terecht bij een hulplijn van het Rode Kruis en MIND Korrelatie.

Het CNV roept het kabinet op de „coronateugels” zo snel mogelijk weer „aan te trekken”. De vakbond heeft onderzoek gedaan onder 1500 leden met een vitaal beroep. Bijna de helft hiervan vindt dat de coronamaatregelen te snel zijn versoepeld.

Onder meer buschauffeurs, zorgmedewerkers en supermarktpersoneel namen deel aan het onderzoek. 53 procent zegt dat klanten, omstanders en patiënten zich nauwelijks meer aan de coronamaatregelen houden. 42 procent moet mensen hier zelfs regelmatig op aanspreken. Desondanks voelt 70 procent zich niet minder veilig door het schrappen van de regels. Ook vindt 80 procent dat werkgevers genoeg rekening houden met de coronamaatregelen.

Het CNV wil dat het kabinet tijdelijk overgaat tot strengere coronamaatregelen. „Werkenden in vitale beroepen lopen al anderhalf jaar extra risico op een coronabesmetting”, aldus voorzitter Piet Fortuin. „Ze komen in contact met patiënten, reizigers en bezoekers. Maar zij zijn ook de werkenden die Nederland door de crisis hebben geholpen. Het zou wel heel cru zijn als zij nu, in het zicht van finish, alsnog besmet worden, doordat de maatregelen te snel zijn opgeheven.”

Het kabinet kijkt momenteel welke maatregelen getroffen moeten en kunnen worden om de stijgende besmettingen terug te dringen. Daarbij is de vraag of er direct maatregelen getroffen worden, of pas als blijkt dat de stijging vrijdag doorzet. Een besluit hierover valt vrijdagochtend.

Zijn er nieuwe maatregelen nodig om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, nu het aantal positieve tests hard stijgt? Moeten sommige versoepelingen misschien worden teruggedraaid? Daarover neemt het kabinet vrijdag een besluit, na een spoedadvies van het Outbreak Management Team (OMT).

Mogelijk besluit het kabinet om clubs en discotheken te sluiten en om meerdaagse evenementen af te blazen. Het is niet duidelijk of de overheid ook strenger gaat controleren of bedrijven zich houden aan de toelatingsregels. Het advies van het OMT komt vermoedelijk vrijdagochtend, wellicht is er in de avond een nieuwe coronapersconferentie. Ook is in de ochtend mogelijk een vergadering van het Veiligheidsberaad.

De corona-uitbraak leek tot rust te zijn gekomen. Sinds eind april daalde het aantal positieve tests snel en de overheid bereidde zich voor op een rustige zomer. Maar in de afgelopen week kreeg het virus plotseling nieuw leven. Op donderdag meldde het RIVM 5475 positieve tests. Dat is bijna zeven keer zo veel als een week geleden, een ongekende toename. In de laatste zeven dagen zijn 16.153 mensen positief getest, bijna evenveel als in de drie weken ervoor. Het gaat vooral om twintigers en veel mensen hebben het coronavirus opgelopen in de horeca. Het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen stijgt vooralsnog niet.

Het Cubaanse coronavaccin Soberana 2 is na drie prikken voor 91,2 procent effectief tegen het longvirus. Dat meldt de door de staat gerunde farmaceut BioCubaFarma, dat toezicht houdt op het Finlay Institute of Vaccination, de maker van het vaccin.

Eerder bleek Abdala, een ander Cubaans vaccin, al voor 92,28 procent effectief tegen corona. Ook hier zijn drie doses van nodig.

Vaccinmaker Pfizer/BioNTech gaat de Amerikaanse autoriteiten deze maand vragen een derde coronaprik goed te keuren. Dit meldt het bedrijf donderdag.

De coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna zijn mogelijk veel effectiever na een derde prik, zo zou blijken uit de eerste resultaten van een onderzoek door de vaccinmakers. De antistoffen tegen corona zouden na de derde prik vijf tot tien keer zo hoog zijn als na twee prikken.

De derde dosis zou ongeveer zes maanden na de tweede vaccinatie moeten volgen, aldus Pfizer/BioNTech en Moderna. Deze vervolgvaccinatie wordt ook wel een booster genoemd.

Eind juni zeiden Amerikaanse onderzoekers nog dat de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna het immuunsysteem dusdanig lang aan het werk zetten dat ze mogelijk jarenlang bescherming geven tegen het virus, mits het virus niet muteert op een manier die de vaccins omzeilt.

Pfizer/BioNTech en Moderna verwachten binnenkort meer informatie over het onderzoek vrij te geven.

De Tweede Kamer wil dat het aantal coronapatiënten in ziekenhuizen bepalend wordt voor de Europese coronakaart, die met kleuren aangeeft hoe groot het risico per land is. Dat geeft een reëler beeld over de gezondheidsrisico’s dan het aantal nieuwe besmettingen, waarvan de Europese gezondheidsdienst ECDC op dit moment uitgaat, vindt de Kamer.

Een meerderheid steunde daarom een motie van DENK en de groep-Van Haga, die het demissionaire kabinet oproept zich in Europees verband sterk te maken voor de ziekenhuisopnames als leidend criterium voor de coronakaart. De indieners vinden dat de toenemende besmettingen in Nederland en in andere landen „voor een groot deel samenhangen met het feit dat er meer getest wordt en het in ieder geval in Nederland vooral jongeren betreft met geen of slechts lichte symptomen.”

Doordat het aantal besmettingen in Nederland explosief stijgt, dreigt Nederland weer rood te kleuren. Daardoor wordt het lastiger om naar het buitenland te reizen. Zo kunnen landen meer voorwaarden stellen aan toeristen uit Nederland, bijvoorbeeld een quarantaineperiode na aankomst.

Het afgelopen etmaal werden bijna 5500 positieve tests gemeld. Dat is bijna een verzevenvoudiging in een week tijd.

Daarnaast steunde de Kamer een motie van DENK die het kabinet oproept te onderzoeken hoeveel mensen met corona die volledig gevaccineerd zijn, toch in het ziekenhuis worden opgenomen. Dat wordt nu niet goed bijgehouden door ziekenhuizen, terwijl dat volgens DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu wel nodig is om erachter te komen wat de effecten zijn van vaccinatie op het ziekteverloop.

Door de uitbraak van het coronavirus zijn tussen half september en half juni ongeveer 11.000 meer mensen overleden dan normaal. Deze sterftegolf was minder hevig dan die van het voorjaar van 2020, maar heeft toch meer slachtoffers geëist omdat hij langer duurde. In het voorjaar van 2020 overleden in negen weken ongeveer 9000 meer mensen dan gebruikelijk. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Van de laatste volle week van september tot en met de derde week van juni overleden gemiddeld 9 procent meer mensen dan te verwachten viel op basis van sterftecijfers van voorgaande jaren en demografische trends. Ter vergelijking: van half maart 2020 tot en met begin mei dat jaar lag het sterftecijfer 30 procent hoger dan normaal.

De sterftegolf die half september begon, was volgens de statistici op zijn hevigst tot en met half februari. Toen overleden gemiddeld 16 procent meer mensen dan gebruikelijk. In deze periode overleden ook relatief veel ouderen en gebruikers van langdurige zorg, zoals verpleeghuisbewoners. Dat was daarna veel minder het geval. Er overleden zelfs opvallend weinig 80-plussers en langdurig zorggebruikers. Deze groepen waren ook bij de eersten die aan de beurt waren in de vaccinatiecampagne.

Over de hele lengte van de sterftegolf vanaf eind september overleden relatief meer mannen dan vrouwen. In het voorjaar van 2020 was dat ook al zo.

Door de beperkende maatregelen kreeg het griepvirus afgelopen winter weinig kans en bleef een epidemie hiervan uit. Dat heeft een remmende werking gehad op het sterftecijfer. Maar dat kon niet voorkomen dat het aantal sterfgevallen per saldo toch hoger uitpakte dan normaal door toedoen van het coronavirus.

Vijfhonderd Italiaanse families hebben de krachten gebundeld en eisen 100 miljoen euro schadevergoeding van de overheid. Hun argument volgens de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ): verkeerde politieke beslissingen zouden hebben geleid tot de vermijdbare dood van hun familieleden aan Covid-19.

Ze willen dat de civiele rechtbank in Rome recht doet aan ruim 6500 mensen uit de regio’s rond Brescia en Bergamo die tijdens de eerste drie golven van de pandemie aan corona stierven. De eisers menen te kunnen bewijzen dat slechte planning en beslissingen van de politiek verantwoordelijken de oorzaken waren voor de vermijdbare dood van de mensen.

De collectieve aanklacht sluit aan bij een door de officier van justitie in Bergamo lopend strafrechtelijk onderzoek naar de rol van politieke functionarissen tijdens het begin van de pandemie. Onder meer voormalig premier Giuseppe Conte en minister van Volksgezondheid Roberto Speranza zijn al ondervraagd in Bergamo.

Het strafrechtelijk onderzoek, en nu de collectieve civiele aanklacht, hebben volgens de Frankfurter Allgemeine Zeitung de geloofwaardigheid geschaad van de verantwoordelijken in Milaan, Rome en elders, die beweerden dat Lombardije en daarna heel Italië gewoon pech hadden dat ze aan het begin van de pandemie zo zwaar door corona werden getroffen. Na de eerste schok was alles immers in wezen goed gedaan.

De eisers in de civiele zaak stellen daarentegen dat veel doden hadden kunnen worden vermeden als er vanaf het begin meer maskers, ontsmettingsmiddelen en beschermingsmiddelen waren geweest en de autoriteiten in Bergamo en Brescia eerder een lockdown hadden opgelegd.

De helft van de bedrijven moet mogelijk een deel of het gehele voorschot terugbetalen van de tegemoetkoming vaste lasten voor de periode juni tot september 2020. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het gaat om ondernemingen waarvan de zogenoemde eerste TVL-regeling definitief is vastgesteld. Bij de helft van de bedrijven viel de omzet in die periode hoger uit dan verwacht.

De tegemoetkoming voor de vaste lasten is een van de coronasteunmaatregelen van de overheid. Bedrijven komen in aanmerking voor een vergoeding als ze naar verwachting te kampen hadden met een omzetverlies van minstens 30 procent. In totaal is voor de TVL-1 549 miljoen euro toegekend.

Op 31 mei 2021 was voor ruim 80 procent van de bedrijven de TVL-1 definitief vastgesteld. Het gaat om bijna 32.000 ondernemingen. Daarvan moet 16 procent het voorschot volledig terugbetalen. Ongeveer 34 procent behoudt de tegemoetkoming, maar deze wordt wel lager. Bij ongeveer 12 procent van de bedrijven wordt de tegemoetkoming juist hoger.

Dat het verlies van omzet lager was dan verwacht kwam met 58 procent het vaakst voor in de horeca en bij kappers en schoonheidssalons. Binnen de horeca waren het vooral restaurants en hotels waar uiteindelijk geen sprake was van een omzetverlies van ten minste 30 procent.

Bedrijven in de ICT-sector, verhuur en zakelijke diensten als uitzendbureaus en reisbureaus werd het omzetverlies het vaakst te laag ingeschat. Ongeveer één op de zes ICT-bedrijven met TVL-1 heeft recht op extra steun.

Het UWV berekent intussen of ondernemingen een deel van de eerste en tweede tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) van vorig jaar moeten terugbetalen. Dat is een loonsubsidie die is bedoeld om werkgelegenheid te behouden tijdens de coronacrisis. Ook de NOW is onder meer afhankelijk van het omzetverlies.

Werkgevers kunnen op dit moment betalingsregelingen treffen. BNR meldde in mei na een rondgang onder financieel adviseurs en specialisten dat bedrijven die geld moeten terugbetalen daar veelal mee wachten, omdat ze het geld niet hebben.

Het vorige liveblog is hier terug te lezen.