De rechter had de Nederlandse staat opgedragen de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart te hebben verminderd ten opzichte van 1990. Dat doel werd vorig jaar ondanks de coronacrisis, die bijvoorbeeld zorgde voor flink minder auto’s op de weg, net niet gehaald. En in de eerste maanden van dit jaar nam de uitstoot weer toe ten opzichte van 2020.

Duurzaamheidsorganisatie Urgenda kondigde onlangs aan opnieuw naar de rechter te stappen om een dwangsom te eisen. „Terecht”, vindt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. Maar wat hem betreft wordt een nieuwe rechtszaak overbodig, en komt het kabinet met een concreet plan om de uitstoot al dit jaar met de benodigde 5 megaton extra te verminderen.

„Nederland is een rechtsstaat”, zegt D66-Kamerlid Raoul Boucke. „Dus ook de overheid moet zich aan de wet houden.” Daarmee kan wat hem betreft niet worden gewacht tot de formatie is afgerond en er een nieuw kabinet zit. „Want hoe langer we wachten met het maken van keuzes, hoe moeilijker en duurder het wordt om onze klimaatdoelen te halen.”

Ook PvdA’er Joris Thijssen heeft haast. „Als we willen dat we in de toekomst ook nog prettig op deze planeet kunnen wonen, moeten we nu actie ondernemen.” Er ligt volgens hem „een hele lijst aan concrete en haalbare maatregelen”, waaronder sluiting van een of meer kolencentrales. Wel moet daarbij goed voor de werknemers worden gezorgd. Zij moeten ander werk krijgen of eerder met pensioen kunnen. „Dat is voor mij een harde eis.”

De partijen noemen ook andere mogelijke maatregelen. Zo kan de CO2-uitstoot worden verminderd door bedrijven te verplichten tot energiebesparende maatregelen, of door versneld intensieve veehouderijen uit te kopen. Die laatste maatregel zou ook flink kunnen bijdragen aan een oplossing voor het stikstofprobleem.

D66, PvdA en GroenLinks zijn blij met het besluit van het kabinet om oude gasleidingen geschikt te maken voor groene waterstof. Maar er is meer nodig om de overstap naar duurzame energie mogelijk te maken, zoals versterking van het elektriciteitsnet. Dat is niet alleen nodig voor het Urgenda-vonnis, maar ook om het klimaatdoel voor 2030 te halen. Dan moet de uitstoot met 49 procent zijn verminderd, en als het aan de Europese Unie ligt zelfs met 55 procent.

De ChristenUnie sluit zich aan bij de oproep om een kolencentrale te sluiten. De overheid moet zich aan haar eigen afspraken houden en het had niet zo ver moeten komen dat de rechter moest ingrijpen, laat de partij weten. Volgens de ChristenUnie kan het kabinet niet langer „talmen” met het terugbrengen van broeikasgassen.