Meer dan honderd dagen na de verkiezingen gaan VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag aan een „document op hoofdlijnen” schrijven om de formatie uit het slop te trekken. Maar haast wordt in politiek Den Haag niet meer gemaakt, ziet Tjeenk Willink, en dat is volgens hem zorgelijk.

Dat de Kamer zichzelf in feite buitenspel zet, „kan ik alleen maar verklaren door het feit dat partijen zo naar binnen zijn geraakt, en zo geconcentreerd zijn geraakt op onderlinge verhoudingen, dat ze daar ook niet meer uitkomen”, aldus Tjeenk Willink. Het gevolg is volgens hem „verwaarlozing van de democratische rechtsorde”.

Wat volgens Tjeenk Willink gebeurt is dat de „politiek zijn eigen functie uitholt en dat het wordt overgenomen door anderen”. Hij noemt de Sociaal- Economische Raad als voorbeeld, die recent met een ingrijpend voorstel kwam om de arbeidsmarkt te hervormen. Het is volgens hem geen goede ontwikkelingen als de politiek achter de feiten aanloopt, en daardoor moet aansluiten bij plannen van niet-politieke organisaties.

Tjeenk Willink noemt het daarnaast spijtig dat zijn opvolger, Mariëtte Hamer, moest onderzoeken welke partijen straks kunnen gaan formeren. De vraag ‘wie is wie’ is volgens hem een „een alibi, een vluchtweg”. Tjeenk Willink: „Als je zegt: de concentratie moet liggen op de inhoud, is het verstandig om je daartoe te beperken.” Ook in het debat over het verslag van Mariëtte Hamer, zijn opvolger als informateur, kwamen inhoudelijke punten nauwelijks aan de orde. Dat is „op zijn minst merkwaardig”, aldus Tjeenk Willink.