Mensen met verschillende geloven kunnen in Europa uitstekend naast elkaar leven, sprak premier Balkenende tot het Europees Parlement. „De felle reacties en tegenreacties op de moord op Theo van Gogh tonen nogmaals dat er spanning zit in de samenhang in onze samenlevingen. Ook in Europa moeten we van elkaar leren over de integratie van minderheden."

„We moeten een maatschappij hebben waar mensen met respect voor elkaar kunnen samenleven. De bijdrage van immigranten aan de kwaliteit van onze samenleving is groot en wordt gewaardeerd. Ze horen bij ons: zij en hun familieleden. Dat vraagt aandacht en inspanningen van beide kanten, zoals het respecteren van de spelregels voor vrijheid van meningsuiting en geloof en voor democratie. Geloof mag niet worden misbruikt als voorwendsel voor aanslagen op mensen, scholen, moskeeën en kerken."

Het vraagstuk van de integratie moet los worden gezien van de problemen met terrorisme, legde Balkenene later op woensdag uit in een ontmoeting met de pers. Sommigen die overgaan tot terrorisme zijn volledig geïntegreerd, hoogopgeleid, en spreken de taal van het land. Terrorisme komt niet voort uit een gebrek aan integratie, bedoelde hij te zeggen.

Hoewel Balkenende tegenover de pers verklaarde dat de landen van de Europese Unie steeds beter samenwerken in de strijd tegen terrorisme, drong hij in het Europees Parlement toch op een nog innigere samenwerking.

Burgemeester Leers van Maastricht en korpsbeheerder van de politie in Limburg Zuid kan het standpunt van Balkenende alleen maar onderschrijven. Leers maakte zich woensdag boos omdat hem nooit is gezegd dat de politie in Geleen een terreurnetwerk van moslimradicalen heeft opgerold.

Het netwerk bestond volgens de Algemene Inlichtingen– en Veiligheidsdienst (AIVD) uit vijftien, maar volgens korpschef W. Velings van de politie uit zeven personen. De verdachten werden op 29 april vorig jaar opgepakt op verdenking van het vervalsen van paspoorten, aldus Leers. Korpschef Velings zou Leers niet hebben mogen informeren.

De informatie stond wél in het rapport van de commissie bestuurlijke evaluatie van de AIVD, dat dinsdag werd verspreid.

Ook woensdag werd weer duidelijk dat de moord op Theo van Gogh voor spanning en verandering zorgt in Nederland. Het openbaar ministerie gaat bijvoorbeeld structurele maatregelen nemen om de opvang en begeleiding van bedreigde en geïntimideerde medewerkers te verbeteren. Ongeveer 1 procent van de medewerkers krijgt daar volgens onderzoek mee te maken.

Nogmaals bleek dat Nederland veel van hun privacy willen opgeven als dat voor een groter veiligheidsgevoel leidt. Respondenten uit een internetonderzoek gaven aan de ze Nederland minder veilig vinden dan een maand geleden. Sinds de moord op Theo van Gogh is het aantal mensen dat overweegt te emigreren flink gegroeid. Emigratiebemiddelingsbureau’s ontvangen aanzienlijk meer informatieverzoeken.