Het kabinet heeft de goedkeuring van de PvdA-fractie zonder meer nodig. Buiten de PvdA steunen alleen VVD, CDA, ChristenUnie en SGP het kabinetsbesluit. Die partijen bezitten samen precies de helft van de 150 kamerzetels en dus geen meerderheid. D66, GroenLinks en de SP vinden dat er te veel financiële risico’s kleven aan het besluit om deel te nemen aan de JSF-ontwikkeling en willen zich bovendien niet vastleggen op de JSF als opvolger van de F-16.

Dat laatste wil ook de PvdA-fractie niet, zo maakte PvdA-kamerlid Timmermans dinsdag onomwonden duidelijk. Het was een van de drie criteria die hij meteen bij aanvang van het grote JSF-debat met het kabinet namens zijn partij op tafel legde. Wil de PvdA instemmen met het kabinetsbesluit, dan dienen verder de financiële risico’s inzichtelijk en verantwoord te zijn en moeten de berekeningen volledig kloppen.

Het kabinet deed er dinsdag alles aan om de PvdA ervan te overtuigen dat het besluit om deel te nemen aan de JSF-ontwikkeling op goede gronden is genomen. Tot laat in de avond hield Timmermans echter vol grote twijfels te hebben bij de financiële onderbouwing. Hij bleef de vraag opwerpen of de 800 miljoen dollar die Nederland moet investeren daadwerkelijk terug zal komen in de vorm van lucratieve orders voor het Nederlandse bedrijfsleven.

Wel leek Timmermans enige ruimte te scheppen voor een positief oordeel van zijn fractie. Hij richtte zich daarbij vooral op het oordeel van het kabinet dat deelname aan de JSF-ontwikkeling niet automatisch leidt tot de aankoop van JSF’s. Woensdag vergadert de PvdA-fractie uitgebreid over de JSF. Verwacht werd woensdagmorgen dat de fractie alsnog zou instemmen, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat deelname nog geen aankoop betekent.

Timmermans wilde dinsdag van het kabinet uitdrukkelijk weten wat de gevolgen zijn wanneer Nederland bij negatieve ontwikkelingen tussentijds uit de ontwikkelingsfase zou stappen. Volgens minister Zalm van Financiën kost dat in principe 300 miljoen euro, maar is het „moreel desastreus” tegenover het bedrijfsleven. Minister Jorritsma van Economische Zaken noemde het „een oneerlijke zet.”

Het kabinet weigerde de PvdA een garantie te geven over wat de JSF uiteindelijk zal gaan kosten, omdat dat volgens staatssecretaris Van Hoof van Defensie geen zaak van Nederland is. Verder deed het bataljon VVD-bewindslieden dat het besluit moest verdedigen er alles aan de PvdA-fractie over de streep te trekken. Dat ging zelfs zover dat het CDA-kamerlid Van Ardenne zich over de eenzijdige hoffelijkheid beklaagde.

Van Ardenne verweet haar PvdA-collega Timmermans dat hij zijn standpunt over de JSF voortdurend bijstelt. Van de weeromstuit kreeg zij het verwijt dat de CDA-fractie niet geïnteresseerd zou zijn in argumenten, omdat zij reeds vanaf het begin voorstander is geweest. Dat laatste geldt overigens ook voor de VVD. Volgens VVD-woordvoerder Balemans heeft Nederland de JSF nodig om mee te kunnen blijven doen in de „eredivisie van de gevechtsvliegtuigen.”

ChristenUnie en SGP benadrukten tijdens het debat dat het kwade in de mens nooit mag worden onderschat. SGP’er Van den Berg noemde het „niet reëel” te verwachten dat de overheid in de toekomst geen jachtvliegtuigen meer nodig heeft om burgers te beschermen. Zijn ChristenUnie-collega Stellingwerf waarschuwde voor onderschatting van het „demonische” in de mens.