Demissionair zorgminister Hugo de Jonge denkt dat Nederland op heel korte termijn code geel zal krijgen en sluit niet uit dat dit begin juli al code groen wordt. Dat betekent dat andere Europese landen geen extra voorwaarden zullen stellen aan Nederlandse reizigers, zoals test- en vaccinatiebewijzen. „De aanname is dat we met het huidige tempo waarin we naar beneden gaan, we begin juli op groen zouden kunnen staan”, zei De Jonge tijdens de persconferentie. Nederland staat nu nog op rood.

„Het zou kunnen maar het is nog niet zeker. Dat hebben we ook zelf in de hand”, zei de minister die daarom het belang van de basismaatregelen nog eens benadrukte.

Als de situatie nog niet groen is, zullen veel landen vanaf juli het Digitaal Corona Certificaat (DCC) gaan gebruiken, zo verwacht De Jonge. Daarin wordt geregistreerd of mensen gevaccineerd of negatief getest zijn. De registratie daarvan in het centrale register bij het RIVM is nog niet op orde maar de komende weken zullen volgens de minister extra mogelijkheden komen om toch een registratie los te krijgen.

Vakantiegangers die niet op tijd (volledig) gevaccineerd zijn, mogen in juli en augustus gratis een coronatest laten doen. Dat kan via de reisbranche, de GGD, of via een gecontracteerd bedrijf. Het kabinet wil zo voorkomen dat mensen die naar het buitenland willen, bijvoorbeeld met kinderen, op hoge kosten worden gejaagd. Kinderen van 12 tot en met 17 jaar worden namelijk nog niet ingeënt. Het kabinet wacht nog een advies hierover af van de Gezondheidsraad. Als er positief wordt geadviseerd, wil De Jonge daar in meegaan. Maar vanwege de leveringen kan daar dan op zijn vroegst vanaf half augustus mee worden begonnen. Tot die tijd is alles voor 18-plussers nodig.

In de Tweede Kamer was er flinke druk op het kabinet om de testen gratis te maken. Het kabinet wilde dat eerst niet, onder meer in verband met de honderden miljoenen die het zou kunnen kosten. Volgens het kabinet zouden er maximaal 3,5 miljoen testen nodig zijn, wat naar schatting 250 miljoen euro zou kosten. De Jonge benadrukte dan ook dat het eenmalig is en alleen in juli en augustus. „Na die tijd kan je gevaccineerd zijn en dan is het niet meer nodig.”

Om als land ‘groen’ te worden, moet de besmettingsgraad laag zijn: 50 mensen bij 100.000 inwoners in de veertien dagen ervoor. In Nederland is dat nu nog 115 per 100.000 inwoners in de laatste twee weken. Daarnaast moet het aantal positieve testen in de teststraten minder dan 4 procent zijn. Daar voldoet Nederland al bijna aan, aldus De Jonge. Dan gaat Nederland naar geel.

Het is waarschijnlijk dat de zogeheten Delta-variant van het coroncavirus op een gegeven moment de boventoon gaat voeren in het aantal coronabesmettingen, zei demissionair zorgminister Hugo de Jonge vrijdag tijdens de persconferentie. Het RIVM schat dat in de grote steden nu al 10 procent van het aantal coronabesmettingen van deze variant kan zijn, meldde hij. Deze variant lijkt iets besmettelijker dan de huidige varianten van het virus en lijkt zich ook minder aan te trekken van één prik van het vaccin AstraZeneca.

Daarom is het volgens hem een „race tegen de klok” om de komende weken zover mogelijk te komen met het vaccineren van zoveel mogelijk mensen. Daarbij is ook de tweede prik van groot belang. Om de verspreiding van de Delta-variant te vertragen is het nog nodig om 1,5 meter afstand te blijven houden, aldus de minister. Op dit moment gaat het volgens hem 90 procent van de besmettingen om de Britse variant. De Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse mutatie hebben niet echt doorgezet.

Een hoge vaccinatiegraad, onder zoveel mogelijk groepen in alle gebieden, zorgt ervoor dat je minder verspreiding krijgt. Daarom zal de GGD de komende tijd met busjes de wijken in gaan waar het aantal vaccinaties achterblijft. Ze zullen mensen die dat willen daar kunnen inenten en twijfelaars voorlichting geven over de vaccins.

De Amerikaanse president Joe Biden staat vrijdag stil bij een nieuwe mijlpaal in de vaccinatiecampagne van zijn land. Het Witte Huis zegt in een verklaring dat in 150 dagen 300 miljoen vaccindoses zijn toegediend. „Amerika begint weer op Amerika te lijken en gaat een zomer vol pret en vrijheid tegemoet.”

De VS behoren wereldwijd tot de koplopers op vaccinatiegebied en dat is terug te zien in de coronacijfers. De regering zegt dat bij het aantreden van Biden nog 3300 Amerikanen per dag overleden aan het virus, maar het aantal sterfgevallen en nieuwe besmettingen zou tegenwoordig ruim 90 procent lager liggen. De president speecht vrijdag volgens Amerikaanse media vanuit het Witte Huis over de vaccinatiecampagne.

Het Witte Huis zegt dat 55 procent van de volwassenen volledig is gevaccineerd. Dat betekent in de meeste gevallen dat ze twee prikken hebben gehad. Miljoenen andere Amerikanen hebben al een eerste dosis gehad, maar wachten nog op hun tweede inenting. Ondanks de optimistische taal van het Witte Huis ligt Biden volgens Amerikaanse media niet op koers om zijn vaccinatiedoel te halen.

De president wil dat op nationale feestdag 4 juli zeker 160 miljoen Amerikanen volledig zijn gevaccineerd. Zeker 70 procent van de volwassenen moet minstens één prik hebben gehad. Dat is nu nog 65 procent. Nieuwszender CNBC becijferde donderdag dat gemiddeld 756.000 mensen per dag een eerste prik moeten krijgen om die doelstelling te halen. Dat aantal lag in de voorgaande week op gemiddeld 336.000 per dag.

De autoriteiten bedenken van alles om vaccintwijfelaars toch over de streep te trekken. Biden heeft juni al uitgeroepen tot „actiemaand” waarin allerlei maatschappelijke en religieuze organisaties worden gemobiliseerd om mensen over te halen zich te laten vaccineren. Op lokaal niveau worden mensen met onder meer loterijen en gratis drankjes aangemoedigd om zich te laten inenten.

De eerste boetes zijn uitgedeeld voor mensen die zich niet houden aan de wettelijke quarantaineplicht. De boete bedraagt 339 euro. Volgens demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) is de pakkans „zeer reëel” als de regel wordt overtreden.

Reizigers die terugkomen uit een gebied met zeer hoog risico moeten verplicht tien dagen in quarantaine, of op de vijfde dag na aankomst negatief testen op corona. De maatregel werd begin deze maand ingevoerd en verving de vliegverboden. Volgens De Jonge houdt een „paar procent” zich niet aan de thuisblijfplicht.

In de Tweede en Eerste Kamer waren er wel zorgen of de maatregel in de praktijk goed zou uitpakken. Partijen vroegen zich onder meer af of de handhaving wel zou werken. Het systeem is volgens de coronaminister niet 100 procent waterdicht, maar „het werkt wel”.

Mensen die in isolatie zitten, worden gebeld om te controleren of ze wel thuis zijn. Er zijn al een „paar duizend” telefoontjes gevoerd, zei De Jonge tijdens een persconferentie, waar het einde van bijna alle coronamaatregelen werd aangekondigd. Als er na een telefoontje twijfels zijn, wordt er een toezichthouder op af gestuurd.

Mensen die uit een land komen waar een quarantaineplicht voor geldt, moeten bij aankomst in Nederland een quarantaineverklaring bij zich hebben. Wie dat niet heeft, riskeert een boete van 95 euro.

Een Israëlisch-Palestijnse deal om vaccins te ruilen is afgeketst. De Palestijnse Autoriteit cancelde de ruil omdat de vaccins deze maand zouden verlopen, terwijl de verwachting was dat ze tot augustus zijn te gebruiken.

Dat zou het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid te weinig tijd geven, zei minister Mai al-Kaila op een persconferentie. De eerste zending van 90.000 is retour afzender gegaan, zei hij volgens Palestijnse media.

De nieuwe Israëlische premier Naftali Bennett had eerder op de dag akkoord gegeven voor het sturen van ongeveer een miljoen Pfizer-vaccins tegen de vervaldatum aan. De Palestijnen zouden in ruil in september of oktober een gelijk aantal van hetzelfde merk teruggeven.

Israël heeft al een groot deel van zijn bevolking ingeënt. Palestijnen kregen pas veel later de eerste vaccins en lopen ver achter. De Israëlische regering heeft hier de nodige kritiek op gekregen, terwijl ondertussen een elfdaagse oorlog met Hamas op de Gazastrook werd uitgevochten.

Ongeveer een op de tien Palestijnen op de Westoever en in de Gazastrook zijn ingeënt tegen het coronavirus. Voor een deel gaat het om mensen die in Israël werken en daar zijn gevaccineerd. Het aantal nieuwe besmettingen in de door de Palestijnse Autoriteit bestuurde Westelijke Jordaanoever is de afgelopen weken evenwel enorm gedaald. De burgemeester van Bethlehem is de stad klaar om toeristen te ontvangen.

Het kabinet zet de vierde stap in het openingsplan op 26 juni. Vanaf die datum mag er weer heel veel meer, waarbij het houden van anderhalve meter afstand wel de norm blijft, aldus het kabinet. Op plekken waar het houden van voldoende afstand niet lukt, is er een mondkapjesplicht of kunnen mensen alleen naar binnen met een coronatoegangsbewijs. Daarbij gaat het onder meer om het openbaar vervoer en het voortgezet onderwijs of bij evenementen of festivals.

• Beperkingen voor het aantal bezoekers dat mensen thuis mogen ontvangen vervallen. Dit geldt ook voor de beperking op groepsvorming buiten. Nu geldt dat mensen in groepen van maximaal vier personen samen mogen komen, bijvoorbeeld in het park.
• De mondkapjesplicht vervalt grotendeels. Alleen waar de anderhalve meter echt niet kan worden gehandhaafd blijft de mondkapjesplicht gelden. Dit geldt onder meer in het openbaar vervoer en plekken daaromheen, zoals stations en perrons.
• Het advies ‘Werk thuis, tenzij het niet anders kan’ verandert. Werknemers mogen weer voor de helft van hun werktijd naar kantoor. Op kantoor geldt wel de anderhalvemeterregel, ook in de lift of de kantine.
• Alles gaat weer open tijdens reguliere openingstijden. Wel geldt nog een aantal voorwaarden voor zowel binnen- als buitenruimtes. In ruimtes waar mensen geen vaste plek hebben, zoals in een winkel of het museum, geldt een maximale capaciteit van 1 bezoeker per 5 vierkante meter.
• Alle evenementen die plaatsvinden op reguliere publieke plaatsen, zoals in de horeca, beurs en congrescentra zijn toegestaan. Dit houdt in dat locaties met een vaste zitplek 100 procent van de 1,5 meter-capaciteit kunnen gebruiken. En voor doorstroomlocaties, zoals pretpark of dierentuin, kan 1 bezoeker per 5 vierkante meter worden ontvangen.
• Vergunningplichtige evenementen zijn onder voorwaarden weer vanaf 30 juni toegestaan.
• Daar waar coronatoegangsbewijzen gelden, hoeft de anderhalve meter niet in acht te worden genomen. Vanaf 23 juni geldt dat, naast testen voor toegang, ook een vaccinatiebewijs of een herstelbewijs gebruikt kan worden als coronatoegangsbewijs. Dat bewijs zal waarschijnlijk vooral een optie zijn voor bijvoorbeeld een evenement of festival.
• Amateurwedstrijden zijn voor iedereen weer toegestaan. Ook met publiek.
• Het verbod om alcohol te verkopen na 22.00 uur vervalt. Dit geldt ook voor het verbod op het hebben en drinken van alcohol na 22.00 uur in de openbare ruimte. Het zang-, schreeuw- en blaasadvies vervalt. Wel geldt ook hiervoor in binnenruimtes de regel van anderhalve meter afstand. Vanwege het coronavirus werd tot dusver zingen in een kerk of een koor ernstig ontraden.
• Reizigers die in juli of augustus vanuit Nederland naar het buitenland reizen, kunnen zich gratis laten testen.

Medio augustus wordt bekeken op welke manier en wanneer de laatste stap van het openingsplan - het loslaten van de anderhalve meter en de overige basisregels - gezet kan worden.

Vanaf 26 juni kan men weer samen zingen in bijvoorbeeld kerken. Het advies om dat niet te doen vervalt vanaf dan, meldt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie. In binnenruimtes moeten mensen hiervoor wel 1,5 meter afstand houden. Hetzelfde geldt overigens voor schreeuwen tijdens sportwedstrijden en het bespelen van blaasinstrumenten.

Lees ook

Rutte: In kerken mag weer gezongen worden

Ondanks dat de coronamaatregelen steeds verder versoepelen, is er nog altijd geen duidelijkheid voor het hoger onderwijs. En daarmee worden studenten „wederom aan het lijntje gehouden”. Dat stelt het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) vrijdag in een reactie op de in een persconferentie aangekondigde versoepelingen.

Het ISO is verbaasd over die gang van zaken. „Heel Nederland mag weer naar kantoor, op vakantie en naar festivals, maar de student wordt wederom aan het lijntje gehouden”, stelt voorzitter Lisanne de Roos. „Het is onbegrijpelijk dat studenten en instellingen nóg langer in onzekerheid blijven over hoe het komende collegejaar eruit gaat zien: 13 augustus is echt te laat.”

Het ISO wijst erop dat onderzoek heeft uitgewezen dat het coronajaar er flink heeft ingehakt bij studenten. Veel studenten hadden als gevolg van het thuis studeren last van eenzaamheid, somberheid en concentratieproblemen. Het ISO benadrukt daarom dat het hoger onderwijs niet langer achtergesteld mag worden. De Roos: „Studenten snakken naar contact met medestudenten en hun docenten. Studeren is zoveel meer dan alleen colleges volgen. Het afgelopen jaar heeft bewezen hoe belangrijk de sociale kant van het onderwijs is.”

Het ISO is bang dat de onzekerheid invloed heeft op de introductieweken in verschillende studentensteden. „We moeten absoluut voorkomen dat studenten in Maastricht al honderd studiegenoten leren kennen terwijl studenten in Leiden elkaar online moeten gaan ontmoeten. De introductieweek biedt voor studenten dé mogelijkheid om nieuwe mensen, een nieuwe stad en een nieuwe instelling te leren kennen. Snel meer duidelijkheid is daarom cruciaal.”

Het kabinet neemt halverwege augustus een besluit over de allerlaatste coronamaatregelen. Dan zal duidelijk worden of mensen nog langer 1,5 meter afstand van elkaar moeten houden om verspreiding van het coronavirus te voorkomen.

Demissionair premier Mark Rutte en coronaminister Hugo de Jonge maakten vrijdag bekend dat de meeste maatregelen per 26 juni komen te vervallen. Vanaf die dag gelden alleen nog de basisregels zoals 1,5 meter afstand, veelvuldig handen wassen en thuis blijven bij klachten. Mondkapjes moeten op sommige plekken nog wel worden gedragen.

„We zijn er bijna, maar nog niet helemaal.” Het kabinet noemde dat refrein van het bekende liedje twee maal in de persconferentie over de coronaregels. Die gaan vrijwel allemaal van tafel, maar de basismaatregelen, zoals de 1,5 meter afstand, moet echt goed worden nageleefd, benadrukte demissionair premier Mark Rutte. Het kabinet zal ook in de zomer het land af en toe bijpraten over ontwikkelingen.

Rutte memoreerde de manier waarop Nederland „in alle hevigheid” werd geconfronteerd met de tweede golf, terwijl vorige zomer ook veel regels werden losgelaten. Bovendien waren er nu coronavarianten rond waar vaccins iets minder grip op lijken te hebben. „Natuurlijk maken vaccinaties hét grote verschil met vorig jaar, maar een gewaarschuwd mens geldt voor twee.”

Zolang mensen niet verslappen, maakt hij zich niet te veel zorgen over deze zomer. Wel ziet hij dat het steeds lastiger wordt die basisregels - de afstand, handen wassen en thuis blijven bij klachten - goed na te leven.

Zorgminister Hugo de Jonge benadrukt ook dat mensen echt hun tweede prik moeten halen als ze dat willen. Alleen als je volledig gevaccineerd bent, ben je genoeg beschermd tegen het coronavirus, zegt de bewindsman.

Vanaf zaterdag kunnen ook mensen geboren in 2003 een afspraak maken voor vaccinatie, zei demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) vrijdag. Het is het laatste geboortejaar dat nu een afspraak kan maken.

„Het is een moment om te vieren”, aldus de coronaminister. Hij hoopt dat in de tweede helft van augustus iedereen die dat wil volledig is gevaccineerd.

Winkels, slijterijen en horeca mogen vanaf 26 juni ook weer na 22.00 uur alcohol verkopen. Het verkoopverbod vervalt vanaf dan, meldt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie. Eerder stond in het openingsplan dat de eindtijd voor de horeca zou verschuiven naar 00.00 uur, maar het kabinet laat een eindtijd nu volledig los.

Mensen mogen vanaf 26 juni weer onbeperkt mensen thuis ontvangen. Ook buiten mag iedereen weer in groepen bij elkaar komen zonder beperking in aantal. Het kabinet besloot vrijdag om de maximering los te laten. Wel geldt nog altijd dat er 1,5 meter afstand in acht moet worden genomen.

Op dit moment geldt nog een maximaal toegestaan aantal van vier thuisbezoekers en vier mensen in groepen buiten.

Vanaf 26 juni mogen er twee keer zoveel mensen in dierentuinen, pretparken en op kermissen zijn dan eerder was gepland. Het kabinet besloot vrijdag in deze zogeheten doorstroomlocaties één bezoeker per 5 vierkante meter toe te staan in plaats van één per 10 m2. Ook hier moeten mensen nog altijd 1,5 meter afstand van elkaar houden.

Dat betekent dat deze instellingen en evenementen veel meer mensen kunnen ontvangen.

De mondkapjesplicht vervalt grotendeels vanaf 26 juni, zegt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie. De plicht geldt alleen nog op plekken waar het houden van 1,5 meter afstand niet mogelijk is, zoals het middelbare onderwijs, vliegvelden, stations, en in treinen en vliegtuigen.

Ook voor contactberoepen vervalt de mondkapjesplicht, omdat daar registratie en een checkgesprek verplicht blijft.

Op de vorige persconferentie werd nog gezegd dat het einde van de mondkapjesplicht niet direct in zicht was. Het is namelijk een van de basismaatregelen, die volgens het openingsplan pas als laatste losgelaten zouden worden. Toen was daar nog geen datum voor bekend.

Werknemers mogen vanaf 26 juni weer voor de helft van hun werktijd naar kantoor. Het advies om zoveel mogelijk thuis te werken vervalt vanaf dan, meldt demissionair premier Mark Rutte op een persconferentie.

Op de werkplek moeten mensen wel 1,5 meter afstand houden. Dat geldt ook in liften en kantines. Zolang deze regel geldt, is het nog niet mogelijk om weer volledig terug te gaan naar kantoor.

Eerder zei demissionair premier Mark Rutte dat de maatregel pas als laatste zou verdwijnen, omdat het anders tot te veel reisbewegingen leidt.

Het kabinet houdt vanavond om 19.00 uur een persconferentie over mogelijke versoepelingen. Dan wordt waarschijnlijk aangekondigd dat de mondkapjesplicht wordt afgeschaft als er 1,5 meter afstand kan worden gehouden, en dat het advies om thuis te werken vervalt. De persconferentie is hier live te volgen.

De coronaregels worden ook in de gevangenissen versoepeld. De gedetineerden mogen meer bezoekers ontvangen en in een aantal gevangenissen mogen ze bezoekers weer kort knuffelen, mits ze een mondkapje dragen. Dit schrijft minister Sander Dekker van Rechtsbescherming aan de Tweede Kamer.

Het RIVM adviseert de Dienst Justitiële Inrichtingen om nog niet de schermen van plexiglas weg te halen uit de ruimten waar gedetineerden hun bezoek ontvangen. Dit omdat juist tijdens gesprekken het coronavirus kan worden overgedragen en de 1,5 meter afstand niet wordt nageleefd.

De toegestane groepsgrootte binnen de inrichtingen gaat van dertig naar vijftig personen, mits de ruimtes geschikt zijn om afstand te houden. Nieuwe gedetineerden worden bij binnenkomst nog preventief op een eenpersoonscel geplaatst, maar kunnen na vijf dagen naar een reguliere afdeling en deelnemen aan dagprogramma’s. Dat was eerder acht dagen.

Gedetineerden die langdurig vastzitten kunnen met een negatieve test weer een partner zonder toezicht ontvangen. En vaders of moeders hoeven niet meer in quarantaine na het ontvangen van hun kinderen. Voor tbs’ers worden alle verlofmogelijkheden weer hervat.

Het kabinet zal rond 1 september besluiten de laatste coronamaatregelen te beëindigen, schrijft Dekker. Mogelijk zal het gevangeniswezen dan de laatste maatregelen in de inrichtingen opheffen, waaronder het bezoek achter plexiglas en de aanvullende testen.

Iedereen die in een inrichting verblijft, heeft inmiddels de kans gehad zich te laten vaccineren. Dekker constateert wel dat in sommige inrichtingen de vaccinatiebereidheid lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Afgelopen week, op woensdag 16 juni, waren zeven gedetineerden besmet met het coronavirus.

Het aantal mensen dat met de trein reist, neemt toe sinds de aanpassing van het reisadvies in mei. De NS meldde vrijdag dat de drukte op doordeweekse dagen is opgelopen tot ongeveer 45 procent ten opzichte van 2019. Vorige week vrijdag was er zelfs een bezetting van boven de 50 procent, met bijna 600.000 reizigers. Dat is het hoogste aantal van dit jaar.

In een bericht van afgelopen maandag meldde de NS nog dat de drukte op doordeweekse dagen ten opzichte van 2019 ongeveer 40 procent was. Ook in het weekend ligt het percentage reizigers steeds iets hoger. Afgelopen zaterdag was een uitschieter met twee derde van het aantal reizigers ten opzichte van 2019.

De NS heeft afgelopen maandag de dienstregeling zo goed als teruggebracht tot het niveau van voor de coronacrisis. Alleen extra spitstreinen en uitgaanstreinen rijden nog niet. Op 5 juli gaan alle nachttreinen wel weer rijden. Het gaat dan om de uitgaanstreinen op de trajecten Amsterdam-Haarlem, Utrecht-Amersfoort, Nijmegen-Utrecht en Rotterdam-Eindhoven-Utrecht.

Het dringende advies om het openbaar vervoer alleen voor noodzakelijke reizen te gebruiken, is op 19 mei komen te vervallen.

Meerdaagse verkiezingen blijven in de toekomst mogelijk overeind. Bij de afgelopen Kamerverkiezingen in maart mochten mensen vanwege het coronavirus twee dagen voor de echte verkiezingsdag al stemmen. Dat meerdaags stemmen „is goed bevallen en wordt gewaardeerd”, zei demissionair minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) vrijdag.

Het kabinet denkt dat meerdaags stemmen de toegankelijkheid van verkiezingen kan vergroten. Gemeenten hebben dan wel meer te doen om dit te organiseren, staat in een evaluatie van de Kamerverkiezingen. Ook op het stemmen per post, dat in maart mogelijk was gemaakt voor 70-plussers, kan mogelijk een vervolg komen. Het kabinet bekijkt of dit te doen is, maar dan op aanvraag.

De conclusie van de evaluatie is dat de verkiezingen goed zijn verlopen, ook al verliepen ze heel anders vanwege corona en de daarmee gepaard gaande beperkende maatregelen. Ook het vertrouwen was volgens de minister groot met een opkomst van 78,7 procent van de kiezers. Ollongren vindt wel dat er vernieuwingen nodig zijn in het verkiezingsproces.

Het gaat naast een verbetering van de toegankelijkheid ook om de uitvoerbaarheid. Gemeenten hebben meer ondersteuning nodig. Ook zou er een nieuwe procedure moeten komen om de uitslag van verkiezingen vast te stellen, om eventuele fouten eerder te herstellen. Ook het stembiljet moet beter hanteerbaar worden, vindt Ollongren. Dit jaar stonden er 37 partijen op, een naoorlogs record.

De mondmaskers zullen niet direct uit beeld verdwijnen als de mondkapjesplicht op veel plekken wordt opgeheven. Dat komt naar voren uit onderzoek van EenVandaag onder 18.000 leden van het opiniepanel van het actualiteitenprogramma. Bijna een kwart (23 procent) is voorlopig van plan om bij contactberoepen en in winkels een mondkapje te blijven dragen.

Drie op de tien deelnemers (31 procent) aan het onderzoek zeggen een mondmasker te blijven dragen in supermarkten. In het openbaar vervoer blijven de mondkapjes het meest zichtbaar. Ook als daar geen verplichting meer geldt, zou bijna de helft (44 procent) toch een mondmasker dragen.

De minste animo voor het dragen van mondkapjes is er op het werk (11 procent) en in musea (15 procent). Naast het idee dat op het werk het beste afstand kan worden gehouden, vinden veel deelnemers het dragen van een mondkapje op de werkvloer ‘irritant’. „Het zit niet lekker, het is warm en ik ben minder goed verstaanbaar”, schrijft iemand. „Daardoor kan ik me slecht concentreren op mijn werkzaamheden.”

Voor de beslissing van het kabinet om nu snel te versoepelen is brede steun. Vier op de tien deelnemers (39 procent) vinden dat het kabinet een goed tempo aanhoudt en nog eens een kwart (25 procent) wil zelfs nóg sneller gaan. Zij denken dat dat kan omdat er veel gevaccineerd wordt en er weinig besmettingen zijn. Bovendien zijn mensen door het mooie weer waarschijnlijk meer buiten, zeggen ze, en is de kans op besmetting daardoor kleiner.

De Portugese hoofdstad Lissabon ging vrijdagmiddag op slot vanwege het groeiende aantal coronabesmettingen. De circa 2,8 miljoen inwoners van het hoofdstedelijk gebied mogen tot maandagochtend vroeg niet zomaar naar andere delen van het land reizen. Toeristen die naar Lissabon vliegen en daarna willen doorreizen naar hun vakantiebestemming buiten de stad, worden niet tegengehouden.

De autoriteiten registreerden donderdag 928 nieuwe coronabesmettingen in Lissabon, de grootste stijging sinds februari. Landelijk waren die dag 1233 nieuwe coronagevallen gemeld. Dat betekent dat ongeveer 75 procent van de nieuwe besmettingen werd vastgesteld in het stedelijk gebied bij de hoofdstad, hoewel daar maar 27 procent van de bevolking woont.

Lees ook

„Deltavariant wordt ook in Nederland dominant”

De autoriteiten denken dat de snelle stijging van het aantal besmettingen wordt veroorzaakt door de Delta-variant van het virus, die voor het eerst is ontdekt in India. De variant staat bekend als zeer besmettelijk en lijkt volgens hoofdwetenschapper Soumya Swaminathan van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de dominante variant in de wereld te worden.

De regering van Portugal wil door Lissabon af te grendelen van de buitenwereld voorkomen dat de coronasituatie ook in andere delen van het land verslechtert. Portugezen die buiten het hoofdstedelijk gebied wonen, moeten de komende dagen wegblijven. Die beperking geldt niet voor vakantiegangers die naar Lissabon gaan om hun vlucht te halen.

Belgen mogen binnenkort weer langer naar café en restaurant. Nu de corona-epidemie aan kracht blijft inboeten, mogen ze bovendien met dubbel zoveel mensen aan tafel (van 4 naar 8), hebben de verantwoordelijke ministers besloten.

Nu moet de horeca nog om 23.30 uur sluiten, maar dat wordt volgens Belgische media 01.00 uur. De versoepeling gaat volgende week zondag in.

Kroegbazen en restauranthouders mogen tafels ook weer wat dichter bij elkaar zetten dan 1,5 meter, mits ze die scheiden door een plexiglaswand.

De gele inentingsboekjes, waarop nog steeds een enorme run is doordat mensen er hun coronaprikken in willen laten zetten, worden over dik een week te koop aangeboden via boekhandels en de ANWB. De leverancier van de boekjes, de SDU, bevestigt een bericht van de NOS hierover.

De productie wordt intussen opgevoerd naar 100.000 exemplaren per dag. Dat is nodig omdat de levertijden oplopen door de niet aflatende vraag. Er worden volgens een woordvoerster nog steeds 30.000 tot 40.000 bestellingen per dag geplaatst. Met de extra productie moeten achterstanden worden ingehaald.

Sinds de GGD begin juni meldde dat alle priklocaties, indien gevraagd , een stempel zouden zetten in het inentingsboekje van de gevaccineerde, is het een gekkenhuis bij de SDU. Veel mensen hadden er geen of waren het kwijt. Het vaccinatieboekje van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is al jaren in omloop en wordt vooral gebruikt door mensen die veel reizen. Bepaalde landen eisen ook prikken tegen bepaalde ziekten en die kunnen met het boekje worden aangetoond.

De afhandeling van de bestellingen van en verzendingen aan particulieren is een enorm werk voor de SDU. Normaal verkoopt de SDU 300.000 boekjes per jaar via bedrijven als KLM Health Services en natuurlijk de GGD, maar tot voor kort eigenlijk niet aan particulieren. De nieuwe distributie via boekwinkels, ANWB-winkels en de ANWB-website gaat soelaas bieden, verwacht de SDU.

Voor reizen naar een aantal landen is de vermelding van de coronaprikken in het gele boekje op dit moment wel genoeg, maar lang niet voor alle. Intussen wordt er gewerkt aan een app waarmee de gevaccineerde moet kunnen aantonen dat zij of hij geprikt is, maar daarover bestaat nog onduidelijkheid. Ook de onvolledige registratie van de prikken door de huisartsen levert veel onzekerheid op.

Dat duizenden Nederlandse supporters straks naar Hongarije reizen om Oranje aan te moedigen, hoeft op zich geen gevaar voor de volksgezondheid te zijn. Hongarije heeft naar verhouding minder coronabesmettingen dan Nederland. Hongaren hebben dus meer te vrezen van de Nederlandse bezoekers dan andersom. Maar het risico bestaat wel dat Nederlandse supporters elkaar aansteken, zegt hoogleraar epidemiologie Frits Rosendaal van het Leids Universitair Medisch Centrum.

Hongarije is in Europa soms een buitenbeentje. Premier Viktor Orbán heeft de coronamaatregelen verder versoepeld dan in andere landen. Mensen hoeven geen mondkapjes te dragen. Het land is de enige EK-gastheer waar het stadion helemaal vol mag zitten, met zo’n 67.000 toeschouwers in de Puskás Aréna. Bovendien mogen de supporters in een grote menigte vanuit het centrum van Boedapest naar het stadion lopen.

Zo’n stoet kan een coronahaard zijn. Rosendaal: „Het virus kent vele emoties, en een daarvan is dat het bijeenkomsten met veel mensen top vindt. Grote groepen zonder afstand wekken de overdracht van het virus in de hand. En als er dan ook nog hard gepraat, gezongen en geschreeuwd wordt, helpt dat ook. In zo’n omgeving gaat het virus van links naar rechts, van links naar rechts.”

Bovendien moeten de supporters in Hongarije zien te komen. Ze staan bij dezelfde incheckbalie op Schiphol en zitten in hetzelfde vliegtuig. Daar zouden ze elkaar ook kunnen besmetten.

Daarom pleit Rosendaal voor voorzorgsmaatregelen. „We zouden de supporters moeten uitleggen dat ze na terugkeer een paar dagen in quarantaine zouden moeten gaan, ook al is dat niet verplicht. Ik denk dat het verstandig is dat mensen niet meteen weer gaan werken. Als je je na een paar dagen kiplekker voelt en een zelftest uit een winkel doet, verlaagt het de kans dat je anderen besmet. Het risico is niet heel hoog, maar het is er wel en het komt van onszelf, niet van de Hongaren.”

Met de heropening van de horeca is de vraag en dus ook de prijs van vlees toegenomen. Vooral de luxere vleessoorten zoals entrecote en rosbief zijn in trek, vertelt de branchevereniging Koninklijke Nederlandse Slagers (KNS). Horecagroothandel Vermaning zegt tekorten te hebben aan rundvlees.

Sinds de coronamaatregelen zijn versoepeld hebben veel bedrijven geheel nieuwe voorraden moeten inkopen. Daardoor moet flink worden ingekocht om weer op een „normaal peil te komen”. Deels hierdoor is een druk op de markt ontstaan en konden prijzen dus stijgen. Ook zouden er wat minder slachtkoeien zijn momenteel, maar waarom kan de KNS niet zeggen.

Wel benadrukt de branchevereniging dat er „voldoende vlees” is en slagers genoeg kunnen leveren. Horecagroothandel Vermaning heeft meer moeite de vleesvoorraad op peil te houden. De groothandel schrijft dit toe aan een afgenomen slacht tijdens de pandemie. De Centrale Organisatie de Vleessector (COV) zegt zich hier niet in te herkennen.

Uit kwartaalcijfers voor de rundvleessector, vorige maand opgesteld door Rabobank, blijkt dat de rundvleessector wereldwijd onder druk staat. Import wordt bijvoorbeeld bemoeilijkt door lokale beperkingen. Zo heeft Argentinië de export van rundvlees sinds half mei beperkt voor 30 dagen, om de stijging van binnenlandse vleesprijzen tegen te gaan.

De Rabobank voorspelt dat in de tweede helft van 2021 het aanbod van rundvlees weer zal aantrekken. Tegelijkertijd zijn ook de prijzen van runderkuddes gestegen, omdat er minder is gefokt en er dus minder dieren verkocht kunnen worden. Rabobank verwacht dat dit proces ook zal stabiliseren wanneer er weer meer kalveren geboren worden.

Afgelopen etmaal zijn er 918 nieuwe coronabesmettingen bij het RIVM geregistreerd. Het is de tweede keer deze week dat het aantal bevestigde besmettingen onder de duizend duikt.

Ook het weekgemiddelde is weer gedaald. In de voorbije zeven dagen werden gemiddeld 1035 positieve tests per dag geregistreerd.

Het aantal sterfgevallen als gevolg van corona nam vrijdag toe met twee. Dat wil niet zeggen dat deze mensen in de afgelopen 24 uur zijn overleden. Als een coronapatiënt overlijdt, wordt dit soms pas na een tijdje doorgegeven. Het aantal sterfgevallen dat dagelijks wordt gemeld is voor de tiende dag op rij lager dan tien. Afgelopen zeven dagen werden in totaal zeventien nieuwe sterfgevallen als gevolg van corona geregistreerd.

In Amsterdam kregen tussen donderdag- en vrijdagochtend 60 mensen een positieve testuitslag. In Rotterdam waren dat er 59, in Den Haag 48 en in Utrecht en Breda respectievelijk 24 en 14. Ook in Hilversum en Delft werden 14 nieuwe besmettingen gemeld. In 127 gemeenten, waaronder ook Maastricht, waren afgelopen etmaal geen nieuwe coronabesmettingen.

Koning Willem-Alexander „baalt er zelf ontzettend van” dat hij tijdens een bezoek aan een oranje straat in Den Haag geen 1,5 meter afstand hield. Dat zei demissionair premier Mark Rutte vrijdagmiddag.

In de voorbereiding was „alles erop ingericht” om de coronaregels wel na te leven, maar het werd snel druk. „Daardoor was het uiteindelijk niet mogelijk de 1,5 meter te houden”, zegt Rutte. Dat de koning zelf ook handen schudt „is niet goed, maar op een gegeven moment is het ook niet te houden, weet je”, aldus de minister-president. Zelf heeft hij niet gesproken met de koning na het bezoek, maar Willem-Alexander heeft contact gehad met de Rijksvoorlichtingsdienst, zegt Rutte.

Op de Marktweg in Den Haag kwam de koning donderdag voor de wedstrijd van het Nederlands elftal tegen Oostenrijk onaangekondigd langs om de oranje versieringen van die straat te bewonderen. Het werd snel druk in de straat, waar ook de Haagse burgemeester Jan van Zanen was.

„Ja, dat kan gebeuren”, vat Rutte zijn eigen gevoelens over de situatie samen. „Het is op zich niet goed, maar laten we het niet te zwaar maken. Het is niet zo bedoeld.”

Supermarkten juichen het toe als de mondkapjesplicht vanaf volgende week niet meer geldt. Ze merken dat het draagvlak voor de mondkapjes afneemt, zegt de directeur van supermarktkoepel CBL, Marc Jansen.

„Mondkapjes zijn de op een na meest gehate coronamaatregel; supermarkten merken een toename van irritatie bij klanten over de maatregel”, licht Jansen toe. „Ook voor de medewerkers van supermarkten is het belastend om de hele dag met een mondkapje op te werken.”

Het kabinet kondigt mogelijk vrijdagavond aan om de mondkapjesplicht gedeeltelijk af te schaffen vanaf 26 juni. De overheid wil ze dan niet meer verplichten op plekken waar 1,5 meter afstand kan worden bewaard. Daarom zullen supermarkten de 1,5 meter afstand actief blijven handhaven, vertelt Jansen. „Ook de kuchschermen en lijnen op de grond blijven, om mensen te helpen met afstand houden.”

Supermarkten laten nog altijd één klant per tien vierkante meter toe. Ze regelen dit met behulp van een maximumaantal karretjes en mandjes. „Ook roepen we mensen nog steeds op om alleen boodschappen te doen en op rustige momenten te komen,” zegt Jansen.

De CBL-directeur vindt het verder belangrijk dat klanten de aankomende tijd rekening houden met het jonge personeel dat vaak bij supermarkten werkt. „Jongeren zijn nog niet gevaccineerd, dus we verwachten van klanten, die vaak al gevaccineerd zijn, dat zij voldoende afstand houden van de jonge medewerkers, zodat zij veilig hun werk kunnen doen.”

Albert Heijn wacht de persconferentie af voordat ze uitspraken doet over het handhaven van coronamaatregelen. Jumbo zegt dat bij de supermarktketen „nog steeds sprake is van een mondkapjesplicht”.

Delta is wereldwijd goed op weg de overheersende variant van het coronavirus te worden, zegt WHO-hoofdwetenschapper Soumya Swaminathan. Dat komt doordat deze mutatie extra besmettelijk is.

Lees ook

„Deltavariant wordt ook in Nederland dominant”

De Delta-variant dook dit voorjaar voor het eerst op in India, dat vervolgens met een zeer zware tweede coronagolf worstelde, en werd daarna ook vastgesteld in andere landen. In het Verenigd Koninkrijk gaat het nu in 99 procent van alle besmettingsgevallen om de Delta-variant. Een week geleden was dat 90 procent.

Ook in Moskou raken steeds meer mensen besmet met deze variant. Daar gaat het om bijna 90 procent van de gevallen. De Russische hoofdstad worstelt met een toename van het aantal infecties. Vrijdag werden 9056 nieuwe positieve testen gemeld, een nieuw dagrecord. Moskou heeft daarom de eerder ingevoerde beperkingen verlengd.

Het is niet bekend hoeveel mensen wereldwijd besmet zijn met de Delta-variant. Daarvoor moet extra onderzoek worden gedaan. Dat gebeurt niet in alle landen. In sommige landen, waaronder Nederland, wordt alleen steekproefsgewijs onderzoek gedaan naar virusvarianten.

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) gaat alleen nog doordeweeks berichten over de ziekenhuisbezetting. Reden is het lage aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen.

De weekendcijfers worden maandagmiddag op de site van het coördinatiecentrum gedeeld, samen met de dagcijfers van maandag.

De wijziging gaat direct in. Dat betekent dat aankomende maandag voor het eerst weer cijfers over de bezetting op de intensive cares en de verpleegafdelingen worden gepubliceerd. Als de ziekenhuisbezetting weer toeneemt, wordt het delen van de cijfers in de weekenden weer hervat.

Het Keizer Karel College in Amstelveen heeft de toetsweek uitgesteld wegens coronabesmettingen onder de leerlingen. In drie klassen zaten twee of meer besmette scholieren, zo vernam de school van de GGD. De eerste dag van de toetsweek heeft nog wel plaatsgehad, toen hebben er ook besmette kinderen in een ruimte met dertig anderen gezeten, zo bleek later.

Om verdere besmetting te voorkomen, is tot uitstel van de toetsweek besloten, aldus rector Nan Botting. Ze heeft gehoord dat er leerlingen deze beslissing woensdagavond gevierd hebben, maar geeft daar verder geen commentaar op.

Een aantal scholieren had op eigen houtje een vakantie ondernomen naar Mallorca en Portugal. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelde eerder deze week dat met name jongeren die op vakantie zijn geweest in Spanje of Portugal er verstandig aan doen zich daarna te laten testen op het coronavirus. Het instituut ziet het aantal besmettingen na vakanties in de twee landen toenemen. Daarom roept het iedereen tussen de 17 en 24 jaar die in Spanje of Portugal is geweest op om na thuiskomst een test te doen bij de GGD.

Botting zegt dat de GGD haar school ook wees op de aanwezigheid van veel Engelse jongeren op Mallora en Portugal, die mogelijk de extra besmettelijke Delta-variant met zich meebrengen.

Italië heft zaterdag de inreisbeperkingen op voor EU-reizigers die met een speciale coronapas kunnen laten zien dat ze volledig ingeënt zijn tegen Covid-19, negatief zijn getest op het virus of recentelijk zijn hersteld na een besmetting. Nu moet deze groep nog een negatieve coronatest overleggen.

De door gezondheidsminister Roberto Speranza aangekondigde versoepeling geldt ook voor mensen die inreizen vanuit de Verenigde Staten, Canada of Japan. Zij moeten eveneens kunnen aantonen dat ze geen risico vormen.

In tegenstelling tot deze landen krijgen Britse reizigers vanaf zaterdag juist te maken met strengere regels. Zij moeten bij aankomst in Italië vijf dagen in quarantaine en zich laten testen, meldt Speranza op Facebook. Aanleiding hiervoor zijn de vele besmettingen met de Delta-variant. Daarnaast zijn de inreisverboden voor India, Bangladesh en Sri Lanka verlengd.

Italië werd vorig jaar zwaar getroffen door het coronavirus en was zelfs een tijd het epicentrum van de uitbraak in Europa. Nu er steeds minder mensen besmet raken, zijn veel coronamaatregelen geschrapt. De regering overweegt nu ook een einde te maken aan de mondkapjesplicht in de buitenlucht.

De Britse overheid heeft 1 miljard pond (1,2 miljard euro) teruggestort gekregen van bedrijven die een vorm van loonsteun hebben gekregen. Deze ondernemingen hadden achteraf gezien geen recht op de subsidies of hebben het geld uit eigen beweging teruggegeven.

De Britse belastingdienst meldt dat bijna 709 miljoen pond van de steun is terugbetaald door bedrijven die dat eigenlijk niet hoefden terug te geven. Nog eens 319 miljoen pond is teruggevorderd bij bedrijven die te veel steun aanvroegen. Het gaat om financiële steun voor bedrijven die hun werknemers naar huis hadden gestuurd wegens de coronacrisis. Zij kregen daarvoor tot 80 procent van de loonkosten vergoed.

Het teruggestorte bedrag is slechts een fractie van wat Londen kwijt was aan steunpakketten. Die kostten de schatkist zeker 352 miljard pond.

In Nederland kondigde Booking.com onlangs aan tientallen miljoenen euro’s aan coronasteun terug te betalen. Die stap nam de hotelboekingensite na felle kritiek op de loonsteun die het bedrijf had ontvangen. Het moederbedrijf van Booking.com besloot ondanks de overheidssteun zijn topbestuurders 28 miljoen euro aan bonussen uit te keren. Eerder meldde zakenblad Quote dat Booking.com bovendien via gunstige regelingen met de Belastingdienst 1,8 miljard euro aan belastingvoordelen heeft genoten.

AstraZeneca hoeft de EU minder snel coronavaccins te leveren dan de Europese Commissie eist. De EU mag voor eind september nog eens 50 miljoen vaccins verwachten, heeft de rechtbank in Brussel volgens de commissie vrijdag bepaald.

De Europese Commissie wilde dat de Brits-Zweedse fabrikant voor eind september de 300 miljoen doses zou leveren die in het contract zijn overeengekomen. Daarvan zouden er 120 miljoen nog voor 1 juli moeten binnenkomen, terwijl de teller volgens het bedrijf op het ogenblik net de 70 miljoen voorbij is. Voor iedere dag dat een dosis op zich zou laten wachten, eiste de commissie een schadevergoeding van 10 euro. Dat bedrag zou daardoor al gauw in de miljarden kunnen lopen.

De Brusselse rechter legt de lat voor AstraZeneca een stuk lager. De farmaceut moet de EU vóór 27 september nog eens 50 miljoen doses leveren, wat volgens AstraZeneca neerkomt op ruim 80 miljoen in totaal. Van die 50 miljoen moeten er uiterlijk 26 juli al 15 miljoen binnen zijn, en bijna een maand later nog eens 20 miljoen.

AstraZeneca zegt die doelstellingen eenvoudig te kunnen halen. Het bedrijf moet zich wel echt aan deze termijnen houden. Als het bedrijf verzaakt, moet het een schadevergoeding betalen, heeft de rechtbank volgens verantwoordelijk Eurocommissaris Stella Kyriakides bepaald.

De EU verwachtte ooit veel van het vaccin van AstraZeneca. Doordat het bedrijf het contract niet waarmaakte en het Verenigd Koninkrijk volgens Brussel ten onrechte voorrang gaf is de verstandhouding grondig verpest.

Zowel AstraZeneca als de Europese Commissie zegt blij te zijn met het vonnis.

Het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is afgelopen etmaal opnieuw flink gedaald. Op dit moment verzorgen de ziekenhuizen nog 533 patiënten met Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Donderdag stond dat aantal nog op 573 patiënten.

Woensdag lagen er nog 605 coronapatiënten in de ziekenhuizen. In twee dagen tijd is de bezetting dus met 72 patiënten afgenomen en vergeleken met dinsdag gaat het om een afname van meer dan honderd patiënten.

Op de intensive cares kwamen er afgelopen etmaal vier nieuwe coronapatiënten bij, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Doordat er meer mensen zijn ontslagen of overleden, is het totaalaantal coronapatiënten dat op die afdelingen wordt verzorgd wel afgenomen. IC-personeel behandelt momenteel 218 ernstig zieke mensen met een coronabesmetting. Donderdag waren dat er nog 226.

Het aantal nieuwe patiënten dat op de verpleegafdelingen wordt opgenomen staat al een aantal dagen achter elkaar op 32 patiënten per dag. De verpleegafdelingen verzorgen momenteel 315 patiënten met Covid-19. Donderdag waren dat er nog 347. Dat betekent dat dus ook meer mensen deze afdelingen verlaten dan dat er worden opgenomen.

Forensisch accountants hebben geen aanwijzingen gevonden voor integriteitsschendingen bij de deal tussen het Landelijk Consortium Hulpmiddelen en het bedrijf van Sywert van Lienden. Dat heeft demissionair minister Tamara van Ark vrijdagmiddag laten weten in een brief aan de Tweede Kamer.

Van Ark maakte ook bekend dat er nog een tweede, onafhankelijk onderzoek geopend zal worden door Deloitte. Dat onderzoek is breder en gaat over het volledige inkoopbeleid van het consortium. De eerste resultaten worden op 1 september verwacht, begin november moet het hele onderzoek afgerond zijn.

Lees ook

Wie is Sywert van Lienden? „Hij heeft wat van Baudet”

Duitsland beschouwt drie Nederlandse provincies vanaf zondag niet langer als risicogebied met veel coronabesmettingen. Wie uit Friesland, Groningen of Zeeland naar Duitsland reist hoeft dan geen negatieve test of inentingsbewijs meer te tonen en de quarantaineplicht vervalt. Voor de overige provincies blijven de regels nog wel gelden.

Het Duitse beleid werd rond Pasen aangescherpt vanwege het hoge aantal coronabesmettingen in Nederland. Het Robert Koch Instituut (RKI), het Duitse RIVM, meldde vrijdag dat de drie genoemde provincies van de lijst van zogeheten hoogincidentiegebieden worden afgevoerd.

Ook populaire vakantiebestemmingen als Frankrijk, Griekenland, Zwitserland en delen van Spanje gelden niet langer als risicogebied, evenals België, het zuiden van Denemarken, Noorwegen, Estland, Litouwen, Jordanië en de Palestijnse Gebieden.

Vanwege de extra besmettelijke deltavariant uit India stelt het Verenigd Koninkrijk versoepelingen uit. In Nederland is de mutant bezig met een opmars. „Ook hier wordt die dominant.”

Lees ook

„Deltavariant wordt ook in Nederland dominant”

Bewoners van de ‘Mooiste Oranjestraat van Nederland’ vinden de ophef rond het bezoek van koning Willem-Alexander „zwaar overtrokken”. Donderdag bezocht de koning de Haagse Marktweg, waarbij niet alle coronamaatregelen werden nageleefd. Op beelden is te zien hoe koning Willem-Alexander handen schudt en van dichtbij op de foto gaat met buurtbewoners.

Volgens de nog in het oranje geklede broers Raymond en Peter Joekel kan de koning niet als schuldige worden aangewezen. Zij waren bij „het grote feest” aanwezig. „Hij gaf een keer een bekende van hem een hand, verder gaf hij allemaal boksen”, aldus Raymond. Hij begrijpt dat de koning niet 1,5 meter afstand kon aanhouden. „Iedereen liep achter hem aan. Moet hij dan het dak op rennen?”

Vrijdagochtend zeiden enkele demissionaire ministers dat de koning zich aan de coronaregels had moeten houden. De gebroeders Joekel worden „helemaal lijp” van de ontstane commotie. Ook andere buurtbewoners noemen de vermaningen van onder anderen demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie) hypocriet. „Dat zijn mensen die zichzelf eerst niet aan de regels hielden”, vindt Hugo van der Horst. Volgens overbuurvrouw Farah Daman hoeft de koning zich helemaal niet aan de maatregelen te houden. „Hij maakt de regels toch niet?”

Ondanks alles kijken de buurtbewoners terug op een mooi feest. „Het was kicken”, zegt Raymond Joekel. „De koning op bezoek in je eigen straat. Ik ben trots.”

De afgelopen drie weken boeken steeds meer buitenlandse toeristen een plek op een Nederlands vakantiepark voor deze zomer. Het gaat vooral om Duitsers, gevolgd door Belgen. Dat komt naar voren uit een rondgang langs verschillende vakantieparken en toerismebureaus. Vergeleken met voorgaande jaren is het aandeel buitenlandse toeristen wel kleiner, omdat meer Nederlanders in eigen land op vakantie gaan.

De organisaties zeggen dat het aantal boekingen van buitenlandse toeristen stijgt sinds het aantal coronabesmettingen in de landen daalt. Concrete cijfers zijn nog moeilijk te noemen, omdat de boekingen nog binnenkomen. Ook hoeven Duitsers sinds 10 juni geen negatieve PCR-test meer te laten zien of in quarantaine te gaan bij terugkomst, wat het aantal Duitse boekingen vergroot.

„Dat heeft voor een enorme boost gezorgd”, zegt een woordvoerder van vakantieparkketen Roompot, die sinds drie weken veel boekingen binnenkrijgt van Duitsers en ook van Belgen. Ook keten Center Parcs ziet het aantal boekingen van buitenlandse toeristen de afgelopen drie weken toenemen. „We merken een toename sinds het beter gaat met de versoepelingen. Vooral veel Duitsers nemen contact op”, zegt een woordvoerder. Nederlandse vakantieparken kregen ook voor de pandemie vooral bezoek uit de buurlanden, vertellen de organisaties.

Toch is het aandeel buitenlandse toeristen nog niet op hetzelfde niveau als voor de pandemie, zien de vakantieparken. „Er boeken meer Nederlanders dan voorgaande jaren”, zegt de woordvoerder van Center Parcs. „We zien echt dat Nederlanders plekken van buitenlandse toeristen innemen dit jaar”. De vakantieparken verwachten goed vol te zitten deze zomer.

Volgens een woordvoerder van HISWA-RECRON, een branchevereniging voor recreatieondernemers, komen nu meer buitenlanders op de parken af dan afgelopen zomer: „Dat komt ook omdat er nu waarschijnlijk weer meer mag, zoals het gebruikmaken van de horecagelegenheden en het zwembad. Dat maakt de vakantie toch leuker.”

Volgens het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, een organisatie die zich richt op het verzamelen van kennis over toerisme in Nederland, gaat het niet in de hele toeristische sector zo goed. „Binnensteden zijn dramatisch rustig, ook hotels zitten vaak niet vol”, aldus een woordvoerder.

Het onverwachte bezoek van koning Willem-Alexander aan een oranjeversierde straat in Den Haag trok veel meer mensen dan verwacht. Daardoor lukte het niet om afstand te houden, zegt een woordvoerder van de Haagse burgemeester Jan van Zanen, die de koning begeleidde door de Marktweg in de wijk Transvaal.

„Iedereen heeft gepoogd gepaste afstand te houden, er zijn echt pogingen gedaan, maar dat is mede door de toestroom niet steeds gelukt. Veel mensen kwamen erop af, daardoor ontstaat een drukte om de koning en de burgemeester heen”, aldus de woordvoerder. Hoeveel mensen er waren, kon de gemeente niet aangeven.

Volgens de gemeente was er vooraf rekening gehouden met de mogelijke drukte. Daarom was het bezoek van de koning bewust niet aangekondigd. „Bovendien was hij er een uur voor het begin van de wedstrijd, omdat het dan rustiger zou zijn. Een minuut voor de wedstrijd is het daar drukker. We hebben geprobeerd het goed te regelen, maar er was een grotere toestroom dan verwacht”, aldus de woordvoerder van Van Zanen. Hij wilde niet ingaan op de groepsfoto’s van de koning en de burgemeester met bewoners.

De Marktweg wordt bij elk groot toernooi van het Nederlands elftal volledig versierd. Zo hangen er Nederlandse vlaggen en oranje vlaggetjes en zijn de gevels ingepakt in oranje doeken.
Koning Willem-Alexander, die in 1967 is geboren, is gevaccineerd tegen het coronavirus. De Rijksvoorlichtingsdienst wil niet zeggen wanneer dat is gebeurd en welk vaccin hij heeft gekregen. Burgemeester Van Zanen, geboren in 1961, kreeg in mei zijn eerste prik tegen het coronavirus en heeft inmiddels ook de tweede vaccinatie gekregen.

Net iets meer dan de helft van de Duitse bevolking heeft minstens één coronaprik gehad. Gezondheidsminister Jens Spahn meldt ook dat 29,6 procent van de bevolking alle benodigde prikken heeft gehad en dus maximaal beschermd is tegen Covid-19.

Het aantal besmettingen met het coronavirus daalt nu steeds meer mensen ingeënt zijn. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse evenknie van het RIVM, meldde vrijdag dat in 24 uur 1076 nieuwe besmettingen waren geregistreerd. Een week eerder werden 2440 gevallen gemeld. Het reproductiegetal ligt nu op 0,72. Dat betekent dat 100 mensen 72 anderen besmetten en er dus steeds minder besmettingen zullen plaatsvinden.

Vanwege de afname in het aantal besmettingen heeft Duitsland diverse coronabeperkingen beëindigd.

Gezondheidsautoriteiten waarschuwen vanwege de Delta-variant van het virus tegen te snelle versoepelingen. Duitsland maakt zich in toenemende mate zorgen over de mutatie die eerder dit jaar voor het eerst opdook in India.

De Delta-variant lijkt de oorzaak van een toename van het aantal besmettingen in Engeland. Om die reden zijn daar de laatste versoepelingen van de lockdown uitgesteld. In tegenstelling tot Engeland is de Delta-variant niet dominant in Duitsland. Wel lijkt er sprake te zijn van een opmars. Het RKI meldt dat in de eerste week van juni bij 6,2 procent van alle besmette personen de Delta-variant is vastgesteld. Een week eerder was dat 3,7 procent.

Koning Willem-Alexander had zich aan de coronaregels moeten houden toen hij donderdag voor de tweede EK-wedstrijd van het Nederlands elftal een bezoek bracht aan de ‘oranje’ Haagse Marktstraat. Daar schudde hij handen met buurtbewoners en hield hij geen anderhalve meter afstand.

Volgens demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie) geldt er geen uitzondering op de regels voor leden van het koningshuis. Ook Tamara van Ark (Medische Zorg) vindt dat de regels er „voor ons allemaal” zijn. „De regels zijn er niet voor niets, en spreek elkaar erop aan als het naleven niet gebeurt”, zegt Van Ark. Ze vindt dat de koning een voorbeeldfunctie heeft, maar snapt zijn „enthousiasme” tijdens het bezoek wel.

Mensen die zijn geboren in 2001 en 2002 kunnen vanaf vrijdag een afspraak maken om te worden gevaccineerd tegen corona. Dat meldt demissionair minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid in een tweet. Deze lichtingen krijgen het vaccin van Pfizer/BioNTech of Moderna.

Mensen uit 2001 kunnen vanaf 10.00 uur terecht op de website Coronavaccinatie-afspraak.nl, degenen die een jaar later zijn geboren vanaf 13.00 uur. Telefonisch een afspraak maken is ook mogelijk. Ze kunnen vervolgens terecht bij rond de 140 vaccinatielocaties van de GGD.

Het aantal coronavirus-gerelateerde sterfgevallen is vrijdag de 4 miljoen gepasseerd, blijkt uit een telling van persbureau Reuters.

Hoewel het aantal nieuwe gevallen en sterfgevallen in landen als de Verenigde Staten en Groot-Brittannië is afgenomen, is er in verschillende landen een tekort aan vaccins op het moment dat de Delta-variant de dominante variant in de wereld wordt.
Het duurde meer dan een jaar voor het dodental door het longvirus de 2 miljoen bereikte, terwijl de daaropvolgende 2 miljoen in slechts 166 dagen werden geregistreerd.

De top vijf van landen met het totale aantal sterfgevallen - de Verenigde Staten, Brazilië, India, Rusland en Mexico - vertegenwoordigt ongeveer de helft van alle sterfgevallen in de wereld, terwijl Peru, Hongarije, Bosnië, Tsjechië en Gibraltar de hoogste sterftecijfers hebben wanneer wordt gecorrigeerd voor het bevolkingsaantal.

Vrijdag wordt waarschijnlijk de 2,5 miljardste coronavaccinatie op de wereld geprikt, blijkt uit gegevens van de Amerikaanse Johns Hopkins Universiteit.

Sinds het begin van de uitbraak zijn meer dan 1,6 miljoen mensen in Nederland positief getest. Van meer dan 17.700 mensen is zeker dat ze aan het virus zijn overleden.

Opnieuw presenteert het kabinet niet op een dinsdag, maar op een vrijdag de volgende ronde versoepelingen van de coronamaatregelen. Hoewel de knoop formeel pas vrijdag in de ministerraad wordt doorgehakt, zijn de meeste versoepelingen zoals gebruikelijk al eerder uitgelekt.

Vanaf 26 juni mag de horeca tot middernacht open en mogen restaurants weer tot 100 gasten ontvangen. Thuis mogen mensen acht mensen ontvangen, in plaats van vier zoals nu. Voor alles geldt wel dat er nog 1,5 meter afstand moet kunnen worden bewaard.

Deze week bleek dat het kabinet ook kijkt naar het thuiswerkadvies en de mondkapjesplicht. Op plekken waar afstand houden niet mogelijk is, zoals in het ov, zal de mondkapjesplicht waarschijnlijk in stand worden gehouden. Waar de plicht dan wel mogelijk wordt teruggeschroefd, moet nog worden besloten.

Zelfs discotheken en nachtclubs kunnen weer de deuren openen, maar bezoekers moeten hier wel over een negatieve coronatest beschikken.

Net als bij de vorige versoepelingen besloot het kabinet te versnellen, omdat de besmettingscijfers en de ziekenhuisbezetting snel verbeteren. De versoepelingen stonden eigenlijk gepland voor 30 juni.

Kerkelijke organisaties voor sociaal werk zijn teleurgesteld in de houding van kerken tijdens corona. De diaconale instellingen verwijten kerken te veel gericht te zijn op het draaiend houden van de eigen gemeenschap. De kwetsbaarsten konden er niet terecht. Dat meldt Trouw.

Docent diaconaat Erica Meijers sprak daarvoor langdurig met directies van twaalf diaconale organisaties. Twee daarvan werken landelijk, de andere zijn grote instellingen met tientallen professionele krachten en honderden vrijwilligers, in grote en middelgrote steden. Ze vangen ongedocumenteerden op, dak- en thuislozen, mensen met schulden en anderen die buiten beeld zijn van reguliere instanties.

Veel van de voorzieningen voor deze groepen moesten met corona dicht. De diaconale organisaties dachten uit te kunnen wijken naar kerkgebouwen die de hele week leeg stonden. Maar zij kregen vaak het deksel op de neus, constateert Erica Meijers. Kerken (en media) waren druk met de vieringen op zondag: hoeveel mensen mogen daarbij zijn, kunnen we weer zingen? Ook ging er veel tijd zitten in het onderhouden van contact met leden van de gemeente. De diaconale organisaties, die deels door kerkengeld gefinancierd worden, troffen weinig bereidheid aan om gebouwen open te stellen voor de mensen die zij normaal opvangen. „En dat is zuur, want de kerkleden zijn de mensen bij wie je hoort”, noteert Meijers.

Overleden mensen bleven vorig jaar veel langer onopgemerkt dood in huis liggen. Het aantal doden dat langer dan twee weken dood thuis lag voordat ze werden gevonden door buren, familie, woningbouwcorporaties of politie, steeg in 2020 met ruim 40 procent ten opzichte van 2019. Dit terwijl het aantal lijkvindingen in woningen vrijwel gelijk is gebleven. Dat meldt de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau, die cijfers kreeg van vier GGD-regio’s verspreid over het hele land.

Het gaat vaak om oudere mensen of personen die stevig drinken, ziet forensisch arts Ronald Smit van de GGD-regio Utrecht. Volgens hem speelt corona een rol in de stijging van het aantal laat gevonden woningdoden. „Mensen die door corona in financiële problemen komen, trekken zich meer terug. Ook ouderen zijn banger geworden door corona, dus houden meer mensen buiten de deur.” Ook forensisch arts Sieb van Kuijk van de GGD-regio IJsselland wijst op de invloed van corona: „Mensen zijn vaker sociaal geïsoleerd geraakt, het netwerk wordt kleiner.”

Tot minimaal half augustus moet de anderhalvemeterregel blijven gelden. Maar mondkapjes hoeven niet meer vanaf 26 juni, behalve in het openbaar vervoer en op het vliegveld. Dat adviseert het Outbreak Management Team (OMT) aan het kabinet, aldus RTL Nieuws.

Dat zou betekenen dat vanaf zaterdag 26 juni bijna alle coronamaatregelen vervallen. Ook kunnen mensen weer voorzichtig naar kantoor. Daar mag dan maximaal de helft van het personeel aanwezig zijn, als de anderhalve meter gewaarborgd is.

Binnen het kabinet is nog discussie over hoe lang het nog vast willen blijven houden aan de anderhalvemeterregel. Vrijdag wordt hier definitief de knoop over doorgehakt. Om 19.00 uur is er dan weer een persconferentie.

De webredactie is een nieuw liveblog begonnen. Het vorige liveblog is hier terug te lezen.