17 juli 2014

Het vliegtuig met vluchtnummer MH17 van luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines vertrekt op 17 juli 2014 van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Het toestel zal daar nooit arriveren, de Boeing 777-200ER stort neer boven Oost-Oekraïne in een dorp in de regio Donetsk.

298 inzittenden

Alle 298 inzittenden komen om het leven bij de crash. In het vliegtuig zitten bijna 200 Nederlanders. Verder zijn er mensen uit Maleisië, Australië, Indonesië, het Verenigd Koninkrijk, België, Duitsland, de Filipijnen, Canada en Nieuw-Zeeland aan boord.

Vier verdachten

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat MH17 is neergehaald met een Buk-raket, waarschijnlijk afgevuurd door pro-Russische separatisten die actief waren in Oost-Oekraïne. Het Openbaar Ministerie vervolgt momenteel vier mannen voor hun mogelijke betrokkenheid bij het neerhalen van het toestel. Het gaat om rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergej Doebinski, zijn assistent Oleg Poelatov en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko. De kans is aanzienlijk dat geen enkele verdachte zijn opwachting gaat maken in de rechtbank op Schiphol. Alleen verdachte Poelatov laat zich door advocaten vertegenwoordigen. Het gaat om de raadslieden Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate. Zij werken samen met een Russische advocaat.

40.000 pagina’s

Het dossier van de strafzaak omvat ruim 40.000 pagina’s. Dat zijn meer dan honderd ordners. Ook bevat het dossier verwijzingen naar duizenden multimediabestanden zoals foto’s, video’s en websites. Er zijn overigens rechtszaken met een nog groter dossier, zoals bijvoorbeeld het liquidatieproces Passage en de zaak tegen Willem Holleeder. Daarvoor had het OM respectievelijk driehonderd en duizend ordners informatie verzameld.

9 maart 2020

De rechtbank Den Haag - voor deze zaak zitting houdend op de extra beveiligde rechtbank op Schiphol - begon op 9 maart 2020 met dit monsterproces. Ruim een jaar lang waren er meerdere voorbereidende zittingen en vorige maand ook een schouw van de reconstructie van het toestel, op de legerbasis in Gilze-Rijen. Momenteel staan er zittingsdagen tot medio november gepland, maar hoogstwaarschijnlijk gaat de zaak ook in 2022 verder.

Nabestaanden

Ongeveer zeshonderd nabestaanden worden vertegenwoordigd door een team van advocaten verenigd in het Rechtsbijstandsteam. In september heeft de rechtbank een aantal weken uitgetrokken voor het spreekrecht. Momenteel is de verwachting dat enkele tientallen nabestaanden daar gebruik van willen maken.

Corona

Speciaal voor het MH17-proces is een groot perscentrum gebouwd, met plaats voor honderden journalisten. Voor de eerste zittingsdagen waren meer dan vierhonderd journalisten uit twintig landen aangemeld. Maar enkele weken na het begin van zaak sloeg de coronapandemie wereldwijd toe, waardoor nog maar een handjevol nabestaanden en pers toegelaten kon worden.

Livestream

Elke zittingsdag wordt rechtstreeks uitgezonden via een livestream. Deze wordt gemiddeld enkele duizenden keren per dag aangeklikt, met een uitschieter naar 30.000 keer op de eerste dag. De meeste kijkers komen uit Nederland, Rusland en Oekraïne. Ook loggen veel kijkers in vanuit het Verenigd Koninkrijk, Australië en de Verenigde Staten.