De redactie sluit dit liveblog. Lees het blog van donderdag hier.

Frankrijk legt vanaf 31 mei extra reisbeperkingen op aan reizigers uit het Verenigd Koninkrijk. Parijs wil met de maatregel voorkomen dat de zeer besmettelijke Indiase virusvariant die in het Verenigd Koninkrijk rondwaart ook in Frankrijk om zich heen grijpt.

De maatregel zal de toegang beperken van iedereen die geen Franse burger of ingezetene is. Mensen die vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Frankrijk reizen moeten een duidelijke reden kunnen geven waarom zij naar het land moeten reizen, aldus Parijs.

Alle passagiers die uit het Verenigd Koninkrijk aankomen zullen ook een negatieve Covid-19-test moeten laten zien die niet meer dan 48 uur oud is. Na aankomst geldt ook een quarantaineplicht van zeven dagen.

Op dit moment hoeven mensen uit het Verenigd Koninkrijk die in Frankrijk aankomen de reden van hun reis niet te geven, maar zij moeten al wel een negatieve coronatest laten zien. Ook nu al zijn ze verplicht tot zelfisolatie gedurende een week. Dat geldt ook voor mensen die zijn gevaccineerd.

Verschillende partijen hebben met verbazing gereageerd op het besluit van staatssecretaris Raymond Knops (Koninkrijksrelaties) om voorlopig geen extra coronasteun aan Sint-Maarten uit te betalen. De demissionair staatssecretaris houdt de steun in omdat het wanbestuur van het vliegveld van het eiland nog steeds niet is opgelost.

Knops spreekt van „een litanie aan teleurstellingen” in de samenwerking met Sint-Maarten. Het bestuur van het eiland, dat een onafhankelijk land is binnen het Koninkrijk, zou consequent afspraken niet nakomen. „Dat doet iets met het vertrouwen.”

Vanwege de grote schade die orkaan Irma in 2017 aanrichtte aan het vliegveld, wordt het nu gerenoveerd. Nederland heeft daar 550 miljoen euro beschikbaar voor gesteld en Schiphol helpt mee. Dat Schiphol die samenwerking wil stoppen vanwege het wanbestuur aldaar, is voor Knops een van de redenen om niet de 18 miljoen euro aan coronasteun uit te betalen.

Vaccinatiemedewerkers van de GGD krijgen regelmatig te maken met agressie en geweld. Een woordvoerder van GGD GHOR Nederland bevestigt die signalen binnen te krijgen vanuit meerdere regio’s.

De GGD regio Utrecht gaf dinsdag aan dat agressie en uitspattingen van fysiek geweld in meerdere gevallen heeft geleid tot aangiftes, zo zei coronamanager Tessa Rijntalder tegen RTV Utrecht. Precieze aantallen heeft ze niet, het gaat volgens haar om „een of twee handen vol”.

Ook de landelijke GGD GHOR heeft geen cijfers over hoe vaak medewerkers hiermee te maken krijgen, maar herkent de geluiden uit Utrecht. „Mensen zijn boos als ze denken op locatie een ander vaccin te kunnen regelen dan waarvoor ze komen en dat niet lukt”, zegt de woordvoerster. „Dat soort uitspattingen heeft impact op onze mensen, het is niet leuk als je uitgescholden wordt.” Ze hoopt dat mensen beseffen dat de GGD de uitvoerende partij is van de vaccinatiestrategie. „Wij bepalen niet wie wanneer met welk vaccin wordt gevaccineerd.”

De Europese toezichthouder voor vaccins doet onderzoek naar het overlijden van een 37-jarige vrouw in België na toediening van het coronavaccin van Janssen. Het is voor zover bekend de eerste keer in Europa dat iemand sterft na toediening van het vaccin, dat in Leiden is ontwikkeld.

De vrouw zou na vaccinatie last hebben gekregen van een combinatie van bloedstolsels en een laag aantal bloedplaatjes. Deze zeldzame en gevaarlijke aandoening wordt TTS genoemd. Het was al bekend dat dit een bijwerking van de coronavaccins van Janssen en AstraZeneca zou kunnen zijn. De bloedklachten staan daarom ook in de bijsluiters van de twee vaccins.

De toezichthouder, het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), doet het onderzoek samen met de vaccinwaakhonden uit België, waar de vrouw overleed, en Slovenië, waar ze vandaan kwam. Volgens het EMA hebben tot nu toe ruim 1,3 miljoen mensen in de Europese Unie het Janssen-vaccin gekregen.

Vanwege het overlijden van de vrouw heeft België voorlopig besloten om het vaccin van Janssen niet aan mensen van 40 jaar en jonger toe te dienen.

Ruim één miljoen coronavaccinaties zijn nog niet geregistreerd in het centrale vaccinatieregister van het RIVM. Dat laat een woordvoerder van het instituut desgevraagd weten. Volgens hem gaat het om een schatting. Het RIVM kampt met een achterstand in de vaccinatieregistratie, doordat met name zorginstellingen en huisartsen nog niet alle gezette prikken hebben doorgegeven.

Volgens de woordvoerder wordt er nog steeds aan het probleem gewerkt. „Het percentage niet-geregistreerde prikken wordt gelukkig minder, maar dit gaat wel langzaam.” Eerder werd al bekend dat de centrale registratie achterblijft, doordat huisartsen en zorginstellingen nog niet alle vaccinaties hebben ingevoerd. Het RIVM belt met zorgverleners om te zorgen dat dit alsnog gebeurt.

Het aantal gezette prikken bij de GGD’en staat wel in de centrale registratie van het RIVM. Om toch tot een zo compleet mogelijk vaccinatiecijfer te komen wordt nu een schatting van het aantal gezette prikken bij huisartsen en zorginstellingen gemaakt, op basis van het aantal geleverde vaccins. Volgens het coronadashboard van de overheid zijn er op dit moment ruim 8,5 miljoen eerste en tweede prikken gezet. Zo’n 5,9 miljoen daarvan zijn gezet door de GGD’en.

Burgemeester Cees van den Bos van de gemeente Urk is positief getest op corona. De gemeente meldt op haar website dat de afspraken en openbare verplichtingen van Van den Bos gedurende zijn isolatieperiode zijn geannuleerd. Twee collega’s van Van den Bos laten zich uit voorzorg testen, zegt een woordvoerster.

De burgemeester bezocht zaterdag nog de Urkerdag, die bestond uit vier kleine, losse activiteiten in de openbare ruimte. „Hij was daar kort, had geen rol en heeft zich, zoals bij alle andere openbare activiteiten waar hij wel als burgemeester of als inwoner aanwezig is, aan de coronamaatregelen gehouden”, laat de woordvoerster weten. Onduidelijk is of Van den Bos de besmetting daar heeft opgelopen of daar anderen heeft besmet.

Dinsdagochtend kreeg de burgemeester een positieve uitslag nadat hij zich vanwege klachten had laten testen. Zelf zegt Van den Bos op Twitter er „flink ziek” van te zijn. „Dit is overduidelijk iets anders dan een gewoon griepje”, twittert hij. De burgemeester is na de positieve uitslag direct met zijn vrouw en kinderen in quarantaine gegaan en de GGD doet bron- en contactonderzoek, zegt de woordvoerster.

Ongeveer 80 procent van de dak- en thuislozen heeft last van een chronische ziekte, zegt de Rotterdamse GGD-straatdokter Marlieke Ridder. Daarom is ze blij dat de GGD dinsdag begonnen is met het vaccineren van deze doelgroep in vijftien van de 25 regio’s.

Het gaat in totaal om 60.000 mensen. Sommige van de regio’s vaccineren ook alle andere mensen die geen vast adres hebben. Andere regio’s beginnen daar later mee. De GGD van regio Rotterdam-Rijnmond wil ervoor zorgen dat de komende weken alle sekswerkers, ongedocumenteerden, arbeidsmigranten, dak- en thuislozen en bankslapers een prik krijgen. In die regio gaat het om ongeveer 10.000 mensen. De GGD hoopt al deze mensen in de eerste week van juli te hebben gevaccineerd.

Het is volgens Ridder belangrijk om deze groepen zo snel mogelijk in te enten. „De meeste mensen die op straat of in een opvang leven zijn kwetsbaar. Ik denk dat 80 procent een chronische ziekte heeft, zoals diabetes,” schat ze. „En minstens 20 procent van de daklozen is ouder dan 60. Die hadden al een prik moeten krijgen.”

Het is volgens minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) waarschijnlijk dat vrij reizen in Europa toch pas weer mogelijk wordt als iemand volledig is gevaccineerd. In dat geval zal het kabinet zorgen voor een gratis PCR-test voor mensen die op vakantie willen naar het buitenland.

Omdat vermoedelijk nog niet iedereen op de drempel van de vakantie twee prikken heeft „lijkt het logisch” om een test dan gratis aan te bieden, zei de demissionair minister na coronaoverleg woensdag. De twee prikken zijn nodig voor het Europees certificaat dat reizen in de vakantieperiode mogelijk moet maken. Er zijn echter alternatieven: een negatief testbewijs of bewijs dat je recent corona hebt gehad, moet ook reizen mogelijk maken.

Alleen van het vaccin van Janssen is maar één prik nodig om volledig gevaccineerd te zijn.

Enkele weken geleden kwamen er uit Brussel nog geluiden dat de Europese lidstaten genoegen wilden nemen met gedeeltelijke vaccinatie, als voorwaarde om te reizen. De Jonge had daar naar eigen zeggen ook op aangedrongen bij zijn collega-ministers. „De meeste collega’s kijken er anders naar”, zegt De Jonge over de Europese onderhandelingen.

De Jonge toonde zich eerder niet enthousiast over het idee van gratis PCR-testen. Nu alleen volledige vaccinatie mensen in staat stelt om te reizen „ligt het in de rede om te kijken of je kan meedenken” met mensen die nog niet volledig zijn gevaccineerd, aldus de minister.

Het kabinet zet op zaterdag 5 juni de volgende stap in het versoepelen van de coronamaatregelen. Dat is vier dagen eerder dan aanvankelijk gepland was voor de derde fase van het openingsplan. Welke maatregelen afgeschaald worden en onder welke voorwaarden precies, besluit het kabinet vrijdag, zei demissionair coronaminister Hugo de Jonge woensdag.

Vrijdagavond om 19.00 uur geeft het kabinet daar dan verdere toelichting over op een persconferentie.

Volgens het plan kunnen mensen in de derde fase weer maximaal vier bezoekers thuis ontvangen en kan de horeca ook binnen weer gasten bedienen. Hier vallen ook cafés en kroegen onder, de zogeheten „natte horeca”. Eerder zou alleen horeca opengaan voor uit eten, maar het kabinet wil af van het onderscheid tussen „natte” en „droge” horeca.

Volgens ingewijden is het idee dat iedereen binnen aan een daartoe aangewezen tafel zit, ook in de kroegen, en dat de gelegenheden om 22.00 uur sluiten. Ook wordt nog nagedacht over het maximale aantal bezoekers. Ook zouden grotere horecagelegenheden mogelijk meer gasten kunnen ontvangen met toegangstesten. De Eerste Kamer stemde in de nacht van dinsdag op woensdag in met de wet die dat regelt. Bij de precieze uitwerking van de regels wordt volgens de ingewijden gekeken naar de handhaafbaarheid in de praktijk.

Ook zouden culturele instellingen zoals musea de deuren weer kunnen openen. Of de volledige derde stap van het openingsplan op 5 juni al gezet kan worden, kon De Jonge nog niet zeggen. Daarover besluit het kabinet aankomende vrijdag.

Wel zijn eerdere versoepelingen al mogelijk, omdat alle coronacijfers de goede kant op gaan. „Alle seinen staan op groen.” Volgens De Jonge heeft het kabinet het besluit genomen omdat het allerlei sectoren, zoals de horeca en de cultuursector, helpt. „Het is voor heel veel mensen een goed idee.”

Het Outbreak Management Team (OMT) vond sneller versoepelen in het meest recente advies nog geen goed idee, omdat het risico bestaat dat het aantal patiënten weer zal stijgen. De minister brengt daar tegenin dat de cijfers sindsdien nog verder zijn verbeterd. Bovendien gaat het maar om „een aantal dagen”, aldus De Jonge. Mochten de coronacijfers toch verslechteren, dan kan het kabinet aan een „noodrem” trekken en de versoepelingen alsnog later laten ingaan.

De leegloop op de corona-afdelingen van ziekenhuizen houdt aan. Ziekenhuizen behandelen momenteel 1618 mensen vanwege Covid-19, de ziekte die door het coronavirus wordt veroorzaakt. Dat is het laagste aantal sinds 5 december.

De ziekenhuizen zagen afgelopen etmaal 63 bedden vrijkomen. Het is de negende achtereenvolgende dag waarop de bezetting afneemt. In die negen dagen daalde het aantal opgenomen patiënten met 565.

Op de verpleegafdelingen liggen nu 1059 coronapatiënten. Dat zijn er 43 minder dan op dinsdag. Het is het laagste aantal sinds 12 oktober. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares daalde afgelopen etmaal met twintig naar 559.

Ziekenhuizen nemen steeds minder nieuwe coronapatiënten op. In de afgelopen 24 uur belandden 108 mensen met corona op een verpleegafdeling of ic. In de afgelopen zeven dagen zijn 946 mensen opgenomen, wat neerkomt op gemiddeld zo’n 135 per dag. Dat is het laagste peil sinds half oktober, toen het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) begon met het delen van die gegevens.

Doordat het aantal opgenomen coronapatiënten daalt, krijgen ziekenhuizen meer ruimte voor de behandeling van mensen met andere aandoeningen. Zo steeg het aantal niet-coronapatiënten op de ic’s afgelopen etmaal van 441 naar 507. De laatste keer dat er zoveel mensen met bijvoorbeeld hartklachten of kanker op de ic’s lagen, was in februari.

Reizigers uit het Verenigd Koninkrijk moeten vanaf woensdag verplicht in quarantaine als ze aankomen in Frankrijk. De Franse regering heeft de maatregel genomen om verspreiding van een Indiase variant van het coronavirus tegen te gaan.

De Britten zijn in hoog tempo alle mensen aan het inenten, maar een Indiase mutatie van het coronavirus doet er ook de ronde. Deze mutatie is besmettelijker dan de meest geziene varianten van het virus. Andere landen, zoals Duitsland, hebben eerder ook al inreisbeperkingen ingevoerd voor het Verenigd Koninkrijk.

Een woordvoerder van de Franse regering zei dat er woensdagmiddag meer bekend wordt gemaakt over de maatregel.

De Europese Commissie eist een schadevergoeding van vaccinfabrikant AstraZeneca die kan oplopen tot miljarden euro’s. Zij wil dat de rechter de Brits-Zweedse farmaceut 10 euro laat betalen voor iedere dag dat een dosis van het coronavaccin is vertraagd.

AstraZeneca verwacht vóór 1 juli maar 100 miljoen van de beloofde 300 miljoen coronavaccins te kunnen leveren. Vanaf dat moment staat het bedrijf dus 200 miljoen doses in het krijt. Als dat zo zou blijven, zou de schadevergoeding dagelijks met 2 miljard euro aangroeien.

Het dagelijks EU-bestuur en AstraZeneca troffen elkaar woensdag in de rechtbank in Brussel. De commissie heeft een rechtszaak aangespannen om de vaccinmaker zover te krijgen vóór juli minstens 120 miljoen doses te leveren. De uitspraak van de rechtbank wordt volgende maand verwacht.

Tot nog toe hebben zo’n 900.000 mensen met een medische indicatie een afspraak gemaakt om met voorrang te worden gevaccineerd tegen het coronavirus. Een woordvoerster van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laat dat desgevraagd weten. Na de eigenlijke deadline van vorige week donderdag hebben huisartsen nog zo’n 12.500 patiënten aangedragen. Zij hebben hun uitnodiging als het goed is inmiddels binnen.

„In principe is het daarmee klaar, maar als huisartsen alsnog mensen willen toevoegen, dan kunnen ze dat regelen”, zegt de woordvoerster.

In totaal zijn zo’n 1,7 miljoen uitnodigingen verstuurd naar mensen die om medische redenen een hoger risico lopen om ernstig ziek te worden van het virus. Zij zijn geselecteerd door de huisartsen, maar worden gevaccineerd door de GGD’en.

Een aanzienlijk deel van deze mensen is al eerder gevaccineerd, denkt het RIVM. Bijvoorbeeld omdat hun geboortejaar al „aan de beurt” was, of omdat ze al om een andere reden voorrang kregen. Dat laatste geldt bijvoorbeeld voor mensen die in de zorg werken, of mensen die in de groep vallen die het hoogste medische risico loopt. Het overzicht ontbreekt, maar het RIVM schat dat het gaat om 400.000 tot 500.000 mensen.

Begin vorige week moest ongeveer 10 procent van de groep die het betreft de uitnodiging nog binnenkrijgen. Minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge had in het weekeinde bekendgemaakt dat „iedereen met een medische indicatie tussen 18-60 jaar die elk jaar de griepprik krijgt” inmiddels was uitgenodigd. Dat bleek voorbarig. Patiëntenorganisaties en huisartsen kregen vervolgens verontruste telefoontjes van mensen die bang waren dat ze waren vergeten.

Het RIVM legde toen uit dat soms dingen misgaan bij het doorgeven van informatie. „Dan ontbreekt bijvoorbeeld een adres of klopt er iets anders niet”, zei de woordvoerster.

De GGD Amsterdam heeft na bron- en contactonderzoek zestien coronabesmettingen gevonden die gerelateerd kunnen worden aan de viering van het kampioenschap van Ajax op 2 mei. Dat meldt de voorzitter van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland en burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, in een brief aan de gemeenteraad.
Vermoedelijk ligt het werkelijke aantal coronabesmettingen die een link hebben met de viering hoger, staat in de brief. Dat komt volgens de GGD door het gebruik van zelftesten, waardoor niet alle besmettingen bij de GGD gerapporteerd worden. Ook zal niet iedereen bij het bron- en contactonderzoek hebben gemeld dat ze bij de bijeenkomst bij de Johan Cruijff ArenA aanwezig waren.

Het was „een catastrofale vergissing” aan het begin van de pandemie dat in Groot-Brittannië een groepje wetenschappers als adviseur van de regering in geheimzinnigheid besluiten kon nemen. Dat zegt de voormalige topadviseur van premier Boris Johnson, Dominic Cummings, over de Scientific Advisory Group for Emergencies (SAGE) tegen een parlementaire onderzoekscommissie. Hij laakt de aanpak van het coronavirus, destijds door de regering-Johnson.

„Ik denk dat er geen twijfel over mogelijk is dat het proces waarmee de SAGE tot besluiten kwam geheim was”, aldus Cummings. En daardoor was volgens hem binnen de regering geen inzicht, geen controle op de SAGE en geen onderzoek. De premier werd 14 maart opeens verteld dat er een lockdown moest komen, maar er lag geen enkel plan klaar. Johnson kondigde toen 23 maart een lockdown aan. Cummings suggereert dat de premier te lang aarzelde.

Volgens Cummings dacht de premier aanvankelijk dat het virus niet zo gevaarlijk was. En hij haalt fel uit naar zijn voormalige werkgever. Het was „volstrekt krankzinnig” dat Johnson premier was, terwijl er heel veel mensen waren die beter leiding hadden kunnen geven. Cummings erkent wel dat het ook „volstrekt krankzinnig” is dat hij topadviseur was.

Johnson heeft meteen gereageerd op Cummings uitlatingen in de commissie. De premier beklemtoonde dat „geen enkele beslissing over de bestrijding van het virus eenvoudig is geweest” en dat „een lockdown afkondigen traumatisch voor een land kan zijn. We hebben in elke fase (van besluitvorming) geprobeerd het verlies aan mensenlevens tot een minimum te beperken”.

De 49-jarige Dominic McKenzie Cummings was een van de invloedrijkste Conservatieven en een wegbereider voor het brexitreferendum van 2016 en daarmee het vertrek van het land uit de Europese Unie. Hij werd in de zomer van 2019 tot de belangrijkste adviseur van de premier aangesteld. Cummings gold al snel als de machtigste adviseur in Downing Street en scheen zich overal mee te bemoeien. Begin 2020 trad de minister van Financiën zelfs af na een aanvaring met Cummings. Cummings zelf verdween eind vorig jaar nogal stilletjes van het politieke toneel.

De uitspraak van demissionair minister Grapperhaus dat cafés, net als restaurants, open moeten in de zogenoemde stap 3 van het openingsplan, kan op bijval rekenen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN). De branchevereniging heeft deze week volop overleg met het kabinet over de mogelijke versoepelingen.

KHN pleit er al weken voor dat er geen onderscheid moet worden gemaakt tussen ‘horeca voor uit eten’ en ‘overige horeca’. De brancheorganisatie vindt dat „alle horeca uiterlijk bij stap 3 ook ‘binnen’ open kunnen”.

Grapperhaus vindt nu ook dat „het onderscheid soms moeilijk is vast te stellen” en wil daarom dat restaurants en cafés gelijk worden behandeld. Dat betekent dat wanneer stap 3 ingaat, naast restaurants ook cafés zonder terras open mogen. Het kabinet besluit hier vrijdag over. Dan bepaalt het ook of die derde stap wordt vervroegd met een paar dagen. De versoepelingen gaan dan het eerste weekeinde van juni in.

Corona blijkt gevaarlijker voor mensen die meer vet in en tussen hun spieren hebben. Zij lopen 20 procent meer kans om te overlijden dan mensen met een vergelijkbaar postuur, zo hebben onderzoekers van UMC Groningen en Amsterdam UMC ontdekt.

Dat mensen met overgewicht een hoger risico lopen om ernstig ziek te worden door het coronavirus, is al langer bekend. Nu blijkt dat de verdeling van vet een belangrijke factor is. De wetenschappers van de twee academische ziekenhuizen onderzochten de vetverdeling van 215 Covid-patiënten. Uit hun analyse kwam naar voren dat mensen met precies dezelfde BMI (Body Mass Index) een aanmerkelijk hogere sterftekans hadden als zij meer vet in en tussen de spieren hadden.

Een sluitende verklaring kunnen de onderzoekers nog niet geven. Radioloog Alain Viddeleer van het UMCG, die het onderzoek leidde, heeft wel vermoedens. „Mensen met dezelfde BMI-waarde hebben in totaal evenveel vet, maar de verdeling hiervan verschilt per persoon. Van mensen die meer vet rond de buikorganen hebben, weten we dat ze meer kans hebben op allerlei aandoeningen. Mogelijk is het vet in en tussen de spieren een afspiegeling van het vet rond de buikorganen”, aldus de onderzoeker.

„Een andere mogelijkheid is dat de ademhalingsspieren minder goed functioneren door het vet ertussen, of dat het vet ontstaan is door verval van spierweefsel.”

Naar de precieze oorzaak moet nader onderzoek worden gedaan. Viddeleer legt uit dat het soms belangrijk kan zijn om in te schatten hoe hoog het overlijdensrisico is dat een patiënt loopt. „Dit kan van belang zijn bij schaarste aan ic-plekken, de zogenaamde fase 3 die recent dreigde”, zegt hij. In dat geval gaan mensen met een hogere overlevingskans voor. „Gelukkig hebben we dit in Nederland kunnen afwenden, maar voor andere landen dreigt deze situatie nog steeds”, aldus de radioloog.

België stopt met het inenten met het Janssen-vaccin van mensen van 40 jaar en jonger, nadat een vrouw in een Belgisch ziekenhuis was overleden. Het zou gaan om een vrouw met een buitenlandse nationaliteit, die in het buitenland werd gevaccineerd met het vaccin van Johnson & Johnson, het moederbedrijf van het Leidse Janssen. Dat heeft de Vlaamse minister van Volksgezondheid Wouter Beke bevestigd aan de redactie van nieuwszender VRT. Volgens de minister „wordt een verband gelegd tussen het overlijden en het vaccin”.

„Het gaat om een vrouw jonger dan 40 jaar, daarom hebben we nu advies gevraagd aan het Europees Geneesmiddelenagentschap om de zaak verder te onderzoeken”, zegt Beke tegen VRT Nieuws. „Maar voor de brede bevolking hebben we beslist om het vaccin van Johnson & Johnson voorlopig niet meer toe te dienen aan mensen die 40 jaar of jonger zijn.”

De coronavaccinaties komen beschikbaar voor de eerste lichting Nederlanders onder de 50 jaar. Mensen die in 1971 zijn geboren, kunnen nu een afspraak maken, zo laat demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge weten via Twitter. Hij heeft het over „de eerste veertigers”. Een deel van de mensen om wie het gaat, moet immers nog 50 worden.

Leeftijdsgenoten die in de zorg werken of een medische indicatie hebben, zijn al met voorrang aan de beurt gekomen. De rest van de groep krijgt een uitnodiging om zich door de GGD te laten prikken. Wachten op de brief hoeft niet: via coronavaccinatie-afspraak.nl kan een afspraak worden ingepland.

Wie zich wil laten vaccineren kan terecht bij een van de 136 vaccinatielocaties. De mensen die op grond van hun beroep of vanwege gezondheidsklachten al zijn gevaccineerd, kunnen de uitnodiging weggooien.

Momenteel worden ongeveer een miljoen mensen per week gevaccineerd. Sinds dinsdag mochten mensen die in 1969 en 1970 zijn geboren al een afspraak maken.

Burgemeester Cees van den Bos van de gemeente Urk is positief getest op corona. De gemeente meldt op haar website dat de afspraken en openbare verplichtingen van Van den Bos gedurende zijn isolatieperiode zijn geannuleerd.

Vaccinaties zijn de oorzaak van veel sterfgevallen door Covid-19. Eventuele doden worden niet toegeschreven aan vaccinaties, maar aan Covid-19. Artsen die er anders over denken, moeten vrezen voor hun baan. Dergelijke claims zijn koren op de molen van antivaxxers. Maar zijn ze ook waar?

Lees ook

Geen bewijs voor geclaimde doden coronavaccin door tweederangs nieuwssites

Miljoenen coronavaccins van Janssen komen mogelijk eind deze week vrij. Die liggen nu nog in België in afwachting van de uitslag van een Amerikaanse inspectie, zegt het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA).

De EU rekende erop de 2,4 miljoen doses die liggen opgeslagen in het Belgische Beerse in mei te kunnen gebruiken. Maar zij zijn uit voorzorg geblokkeerd, omdat een partij in een Amerikaanse fabriek vervuild bleek met ingrediënten van een ander vaccin. De Amerikaanse toezichthouder FDA onderzoekt of andere partijen ook zijn aangedaan.

<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2FANP_431643009_19565d95dc.jpg” caption=““Vandaag vaccineren wij met Janssen” staat op dit papier in een vaccinatielocatie in Madrid, Spanje. beeld AFP, Pierre-Philippe Marcou” alt=“ANP-431643009.jpg” />

„Tegen het einde van de week zou het rapport van de FDA ter beschikking moeten zijn”, zegt Noël Wathion van het EMA op de Belgische nieuwszender Radio 1. „Dat rapport, daarop zitten wij te wachten. Wanneer er groen licht komt van de FDA zullen de autoriteiten waarschijnlijk de partijen vrijgeven.”

Dat besluit betreft veel meer dan alleen de 2,4 miljoen doses voor de EU van deze maand die in Beerse liggen, zegt Wathion. „Dan gaat het toch om een 30 miljoen dosissen. Bestemd niet alleen voor de EU, maar ook voor andere landen.”

Nederlandse mkb-ondernemingen zijn over het algemeen goed door de coronacrisis heen gekomen. Dat stelt accountantsorganisatie SRA die 6600 jaarrekeningen van kleine en middelgrote bedrijven over coronajaar 2020 bekeek. Een deel van de bedrijven presteerde goed, een ander deel maakte een flinke dip mee maar daarna ook een stevig herstel. Ook was er een deel van de bedrijven dat het zwaar had, maar daarbij hebben de steunmaatregelen van de overheid geholpen.

Gemiddeld werd nog net een omzetstijging gehaald, van 0,6 procent ten opzichte van 2019. De detailhandel en de zorg zagen de meeste groei, bij de autobranche en de horeca daalde de omzet juist. De winst steeg gemiddeld met 9,3 procent. Dat is weliswaar de laagste winstgroei in jaren, maar volgens SRA-bestuurder Harry Marissen is er met het einde van de coronacrisis in zicht ruimte voor „voorzichtig optimisme”.

Dat optimisme kan echter omslaan als de overheid niet zorgt voor bepaalde regelingen. Zo wijst Marissen erop dat steunmaatregelen niet te snel moeten worden afgebouwd, er maatwerk komt voor ondernemers die zwaarder gedupeerd zijn zoals bijvoorbeeld horecabedrijven en er een ruime regeling komt voor het terugbetalen van belastingschulden. Daarnaast moet de overheid zorgen dat het financierings- en investeringsklimaat op orde blijft, vindt de SRA-bestuurder.

Voorzitter Jacco Vonhof van werkgeversorganisatie MKB-Nederland ondersteunt die oproep. „Ondernemers hebben adempauze nodig, zonder lastenverzwaringen, en een goed herstelplan dat hen in staat stelt er weer bovenop te komen en vervolgens weer te investeren en groeien. Op macroniveau kunnen de cijfers er best goed uitzien, maar je moet blijven kijken naar het verhaal op microniveau.”

De verkoop van nieuwe bedrijfswagens in de Europese Unie is vorige maand bijna verdrievoudigd ten opzichte van een jaar geleden. De enorme stijging heeft alles te maken met de uitbraak van de coronacrisis. Daardoor kwamen de verkopen in april vorig jaar juist erg laag uit.

Volgens de Europese autobrancheorganisatie ACEA werden er in totaal 171.283 bestelbusjes, trucks en bussen op kenteken gezet. In april vorig jaar ging het nog om 61.347 voertuigen. Net als veel andere sectoren leed de auto-industrie vorig jaar zwaar onder de coronacrisis. Door economische onzekerheid daalde de vraag naar voertuigen hard.

Het was vorige maand de tweede maand op rij dat dit corona-effect de cijfers zo sterk beïnvloedt. In maart was al bijna sprake van een verdubbeling van de verkopen, vergeleken met dezelfde maand vorig jaar.

In vrijwel alle landen constateerde ACEA een aanzienlijke verkoopspurt. Ierland toonde zelfs een plus van meer dan 700 procent. In Nederland werden met 7650 stuks ook meer bedrijfswagens verkocht. Vergeleken met dezelfde maand vorig jaar ging het hier om een toename van 60 procent.

Veel mensen die in november niet wilden worden gevaccineerd tegen het coronavirus, willen dat nu wel. Dat komt onder meer doordat vaccinaties blijken te werken, mensen vrezen geen kant op te kunnen zonder vaccin of sociale druk. Dat melden AD en EenVandaag na gezamenlijk onderzoek.

In november gaf 28 procent nog aan zich zeker niet of waarschijnlijk niet te willen laten inenten tegen corona. Inmiddels is dat afgenomen naar 13 procent.

Een van de ondervraagden, die eerst geen vaccin wilde maar nu wel, geeft aan te zien dat de opnames in het ziekenhuis dalen. „Het werkt dus”, aldus de deelnemer aan het onderzoek. Een deel van de oorspronkelijke weigeraars zou daarnaast aangeven het gevoel te hebben dat op sociale media minder desinformatie over vaccins wordt gedeeld, terwijl er betere informatie voor in de plaats komt. Zo geeft een deelnemer aan het onderzoek aan door allerlei verhalen op sociale media eerst te twijfelen, maar inmiddels al maanden te zijn gestopt met sociale media en advies te hebben ingewonnen bij een arts en vrienden.

Verder stellen mensen die eerder nog zouden weigeren, maar nu toch wel willen, terug te willen naar het oude normaal. Zo zegt een van hen er een beetje dubbel in te staan, maar het toch maar te hebben gedaan, vooral om toch nog een keer op vakantie te kunnen of een festival of concert te kunnen bezoeken. Aanvankelijke tegenstanders zeggen daarnaast dwang te voelen vanuit de eigen omgeving. Zo stelt iemand dat de sociale druk in de eigen omgeving te groot was. „Ik dreigde een paria te worden als ik niet mee zou doen en daar baal ik best van”, tekenden EenVandaag en AD op bij deze oorspronkelijke weigeraar. Ondervraagden laten verder weten bezwaren te hebben tegen AstraZeneca, maar geven vaak aan het vaccin van Pfizer of Janssen wel te willen krijgen.

Aan het maandag en dinsdag gehouden panelonderzoek deden een kleine 26.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Ongeveer 700 van hen die naar eigen zeggen geen vaccin wilden maar inmiddels van gedachten zijn veranderd werden gevraagd waarom dat zo is.

In India zijn in het afgelopen etmaal 208.921 nieuwe coronabesmettingen vastgesteld, meldt het Indiase ministerie van Volksgezondheid. Daarmee komt het aantal meldingen weer boven de 200.000 uit. Dinsdag meldde het ministerie nog 196.427 nieuwe coronabesmettingen, het laagste aantal binnen 24 uur sinds 14 april.

Het totale aantal besmettingen in India heeft inmiddels de 27 miljoen bereikt. Daarmee staat het land op plek twee wereldwijd. Alleen in de Verenigde Staten zijn meer mensen positief getest op Covid-19. Daar werden ruim 33 miljoen mensen positief getest.

Het aantal geregistreerde sterfgevallen in India als gevolg van het coronavirus steeg de afgelopen 24 uur met 4157. In totaal zijn nu 311.388 mensen overleden. Alleen in de VS en Brazilië zijn meer coronadoden. Brazilië bereikte dinsdag de 450.000 doden.

De Indiase hoofdstad New Delhi meldde zondag dat het vanaf volgende week de lockdown versoepelt als het aantal coronabesmettingen blijft afnemen. New Delhi ging op 20 april in lockdown en sinds enkele weken daalt het aantal besmettingen dat er dagelijks wordt vastgesteld.

De Indiase variant van het coronavirus is tot nu toe vastgesteld in zeker 53 gebieden. Dat staat in een woensdag uitgebracht rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Daarnaast zegt de organisatie informatie te hebben ontvangen van onofficiële bronnen dat de mutatie in nog eens zeven andere gebieden is aangetroffen.

Coronavariant B.1.617 werd vorig jaar voor het eerst waargenomen in India. De mutatie lijkt verantwoordelijk te zijn voor de coronagolf die in de afgelopen weken veel problemen heeft veroorzaakt in Zuid-Azië. Eerder was al bekend dat de variant ook in zeker 43 andere landen is waargenomen, waaronder in Nederland en het Verenigd Koninkrijk.

De WHO verklaarde de stam eerder deze maand als „wereldwijde zorg”. Meerdere landen hebben het vliegverkeer vanuit India inmiddels grotendeels stilgelegd en laten passagiers uit het land slechts onder strenge voorwaarden binnen.

Oostenrijk weert vanaf 1 juni ook toeristen uit het Verenigd Koninkrijk, omdat de Indiase coronavariant daar rondgaat. Om dezelfde reden besloot Duitsland vorige week al om alleen nog Duitsers of inwoners van Duitsland vanuit het VK toe te laten. Zij moeten na aankomst twee weken verplicht in quarantaine.

De Eerste Kamer heeft ingestemd met de wet die toegangstesten mogelijk maakt. Ook de quarantaineplicht voor reizigers uit landen met een zeer hoog coronarisico haalde het in de senaat. De kabinetsplannen konden na een marathondebat, dat tot in de nacht duurde, mede met dank aan GroenLinks op een meerderheid rekenen.

Hoewel de maatregelen al door de Tweede Kamer zijn, moest het kabinet zich nog inzetten om de senaat te overtuigen. Verschillende partijen, waaronder de PVV en de PvdA, vinden dat met name de wet voor toegangstesten nog te veel ruimte laat voor interpretatie.

GroenLinks bleek onmisbaar om de testwet erdoor te krijgen. De partij stemde in de Tweede Kamer voor, en kon die in de Eerste Kamer ook aan een meerderheid helpen. Daar verbond de partij wel een aantal voorwaarden aan. Zo moest de testwet losgekoppeld worden van de coronawet. Ook wilde GroenLinks dat de maatregelen niet van kracht zouden zijn op plekken waar voldoende afstand gehouden kon worden of op doorstroomlocaties. Dat betekent dat mensen bijvoorbeeld geen test nodig hebben voor een café of museum.

Verder vroeg GroenLinks demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) te kijken of in gebieden waar geen testlocatie in de buurt is zelftesten kunnen worden toegestaan. Die zijn misschien iets minder betrouwbaar, maar maken de kans wel kleiner dat mensen onder een test uit proberen te komen, is het idee. De partij steunde een motie van D66 waarin het kabinet werd gevraagd harde criteria op te stellen voor wanneer testen überhaupt nog nodig is. Moties bij de wetten worden pas volgende week in stemming gebracht.

De testwet is bedoeld om bepaalde sectoren eerder of verder te kunnen heropenen als de aanwezigen een negatieve coronatest kunnen laten zien. Dit zou vooral voor grotere bijeenkomsten ingezet worden, zegde het kabinet toe. Daarbij denkt De Jonge aan bijvoorbeeld festivals.

De quarantainewet verplicht mensen die in landen met een zeer hoog risico zijn geweest tien dagen thuis te blijven. Als ze na vijf dagen negatief testen, mogen ze weer naar buiten. Wie zich hier niet aan houdt, riskeert een boete van 435 euro. Verschillende partijen vroegen zich wel af of dit in de praktijk zal werken, omdat er mogelijk te weinig op gecontroleerd kan worden. De minister denkt dat men zich vanwege de hoge boete wel aan de plicht houdt.

Cafés moeten net als restaurants in de zogenoemde stap 3 van het openingsplan al open. Hiervoor pleit minister Ferd Grapperhaus van Justitie dinsdag. Volgens de officiële plannen zouden de kroegen pas later open mogen.

Hij zei na afloop van het Veiligheidsberaad, het overleg met de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s, dat hij af wil van het onderscheid tussen de restaurants (droge horeca) en cafés (natte horeca). „Het onderscheid is soms zo moeilijk vast te stellen. Bovendien moeten mensen met een kroeg dan nog langer wachten.” Grapperhaus heeft daarom voorgesteld in stap 3 naast de restaurants ook de cafés te openen.

Het kabinet besluit hier vrijdag over. Dan bepaalt het ook of die derde stap wordt vervroegd met een paar dagen. De versoepelingen gaan dan het eerste weekeinde van juni in.

Het is nu niet nodig om opnieuw een vliegverbod vanuit het Verenigd Koninkrijk in te stellen vanwege de Indiase coronavariant die daar rondgaat. Dat zegt demissionair minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) dinsdag tijdens een debat in de Eerste Kamer. Zij baseert zich op advies van het RIVM.

Volgens het RIVM is er nu geen verhoogd risico voor reizen vanuit het Verenigd Koninkrijk, onder meer omdat de coronacijfers daar op het moment laag zijn en de kans klein is dat het virus meereist. Wel moeten reizigers zich laten testen en krijgen ze het dringende advies bij aankomst in quarantaine te gaan.

Duitsland beschouwt het Verenigd Koninkrijk wel als een hoogrisicogebied vanwege de aanwezigheid van de besmettelijkere Indiase variant daar. Daarom mogen alleen Duitsers of inwoners van Duitsland nog terugvliegen vanuit het gebied. Zij moeten daarna twee weken in quarantaine, ook als ze met de trein of bus aankomen. Ook Oostenrijk weert vanaf 1 juni Britse toeristen vanwege het Indiase virus. Alleen Oostenrijkers of regelmatige bezoekers van het land mogen Oostenrijk nog binnen vanuit het Verenigd Koninkrijk.

Van Nieuwenhuizen zegt contact te houden met het ministerie van Volksgezondheid, het RIVM en de Duitse tegenhanger het Robert Koch Instituut. „We houden voortdurend de vinger aan de pols.”

Eerder gold al eens een vliegverbod vanuit het Verenigd Koninkrijk vanwege de Britse coronavariant. Dat verbod werd opgeheven, nadat die coronamutatie ook in Nederland dominant was geworden.

De senaat debatteert dinsdag over onder meer de quarantaineplicht. Die moet als alternatief gaan dienen voor de vliegverboden die nu voor verschillende gebieden gelden, zoals Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. Van Nieuwenhuizen noemt een quarantaineplicht „effectiever” dan een vliegverbod. Een verplichte quarantaine geldt immers ook voor reizigers die Nederland binnenkomen met de auto of bus. Maar ook met de quarantaineplicht kan een vliegverbod nog steeds worden ingezet als ergens een nieuwe mutant rondgaat, zegt Van Nieuwenhuizen. Dat wordt dan besloten in overleg met het RIVM of het OMT.

Hugo de Jonge vindt het achteraf „ongelukkig” dat de cultuursector in de wetgeving voor het toegangstesten is omschreven als niet-essentieel. De demissionair minister van Volksgezondheid zei tijdens een debat in de Eerste Kamer dat die term uit een advies van de Gezondheidsraad komt, maar dat het overnemen daarvan „voer voor misverstanden” is geweest.

De Jonge begreep in eerste instantie de ophef in de cultuursector niet over de term niet-essentieel, omdat zijn woorden uit de context gehaald zouden zijn. „Dan worden er drie columns over geschreven en is een halve sector boos, verdrietig en beledigd, maar dat bedoelde ik niet zo.” Een column van Maxim Februari in NRC bracht hem op andere gedachten, zo zei de bewindsman.

Februari schreef dat door de minister straks bij wet wordt vastgelegd dat kunst niet-essentieel is: „dat het niet van primair belang is te spelen, iets te beleven en te ervaren, gezamenlijk naar betekenis te zoeken, als verveelde puber onder protest in een theaterzaal te zitten, de voorstelling te haten en zo je persoonlijkheid soeverein vorm te geven”. De term niet-essentieel voor de kunst is nu blijvend, waarschuwde de columnist.

De minister zei dinsdag in de senaat die column”vrij treffend” gevonden te hebben. „Natuurlijk is cultuur essentieel, we kunnen niet zonder culturele uitingen.” Volgens De Jonge is het werk van kunstenaars en theatermakers „wat het leven mooi maakt” en hebben mensen het ook nodig om optredens te kunnen bijwonen in „zo groot mogelijke zalen”. Daar verbond hij overigens verder geen consequenties aan.

Koninklijke Horeca Nederland (KHN) noemt de oproep van minister Grapperhaus om thuis de EK-voetbalwedstrijden te kijken in plaats van in de kroeg „heel raar”. „De afgelopen maanden is duidelijk geworden dat de besmettingen thuis plaatsvinden en niet in een gecontroleerde omgeving zoals de horeca. Met deze oproep laat de minister zien dat hij ver van de realiteit af staat”, aldus voorzitter van de branchevereniging Robèr Willemsen. Horecaondernemer Johan de Vos uit Breda roept de minister op het kijken van voetbalwedstrijden in de buitenlucht te faciliteren.

Volgens Willemsen laat de horeca alweer weken zien dat ze gasten veilig en verantwoord ontvangen. De voorzitter verwacht dat de versoepelingen doorgezet zullen worden en in de veilige omgeving moeten mensen dan ook voetbal kunnen kijken. „We snappen dat dat niet in stampvolle zaken gaat waar mensen hossend doorheen gaan, maar georganiseerd moet dat gewoon goed gaan.”

Daarnaast is het voordat Nederland wellicht in een kwartfinale speelt alweer eind juni, zegt Willemsen. „Ik ga ervan uit dat de overheid doorgaat met vaccineren en als ze dat doet in het tempo waarin het kan, dan zou iedereen tegen die tijd zijn eerste prik gehad moeten hebben”, zegt hij.

Lees hier het vorige liveblog.