De gemeente Enschede besloot in 2017 om via sensoren de drukte in de binnenstad te gaan meten. De gemeente huurde daarvoor een bedrijf in dat is gespecialiseerd in het tellen van passanten. Meetkastjes in de winkelstraten vingen de wifi-signalen op uit de mobiele telefoons van passerende mensen. Ieders telefoon werd apart geregistreerd, met een unieke code.

Door te tellen hoeveel telefoons er op een bepaald moment rond een meetkastje zijn, weet je hoe druk het is. Maar hou je over een langere periode bij welke telefoon langs welk meetkastje komt, dan verandert dit ‘tellen’ in het volgen van mensen, zegt de AP. En dat was in Enschede het geval. De privacy van burgers was dus niet goed gewaarborgd, omdat zij konden worden gevolgd zonder dat dit noodzakelijk was.

Volgens de privacywaakhond was het niet de bedoeling van de gemeente om individuen te volgen en de AP heeft ook geen aanwijzingen gevonden dat dit is gebeurd. Maar het inzetten van wifi-tracking, dat dit mogelijk maakt, is op zichzelf al een ernstige overtreding van privacywet AVG. „Het is niet de bedoeling dat iemand kan volgen welke winkel, arts, kerk of moskee we bezoeken. Dat is privé en dat moet privé blijven. Zodat mensen zichzelf kunnen zijn, zonder zich geremd te voelen door mogelijke registratie”, zegt AP-vicevoorzitter Monique Verdier. „Een gemeente moet dit grondrecht van haar inwoners voorop stellen.”

De overtreding begon in mei 2018. De interventie van de AP was aanleiding voor de gemeente om op 1 mei 2020 te stoppen met wifi-tracking.

De gemeente Enschede heeft bezwaar aangetekend tegen de boete. Ze voert aan dat de tellingen anoniem zijn en er geen persoonsgegevens zijn verwerkt. En daarbij gaat de AP uit van een puur theoretisch scenario, aldus de gemeente. „Wij voelen ons ten onrechte gestraft voor iets dat wij niet beoogden en wat ook feitelijk niet is gebeurd”, zegt burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede. „Het waarborgen van de privacy van onze binnenstadbezoekers is vanaf het begin een voorwaarde geweest.”