De Penitentiaire Inrichting (PI) Achterhoek in Zutphen –bijna 200 gedetineerden– kampt met een corona-uitbraak. Vier medewerkers en één gevangene zijn vorige week positief getest.

In totaal bevinden er zich 33 gedetineerden in quarantaine. In hun eigen cel. Bron- en contactonderzoek van de GGD leert dat de gevangene in contact is geweest met een besmette medewerker.

„Heel vervelend”, noemt directeur Danny Vette van de PI Achterhoek de uitbraak. „Vooral voor de gevangenen. Het hakt er voor hen in. De impact is gigantisch.”

Voor de bajesklanten in quarantaine ligt het dagprogramma stil. Niet sporten, geen arbeid, geen recreatie. „De gevangenen zitten 23 uur per dag in hun cel. Bezoek is niet toegestaan.”

Gevangenen mogen slechts één uurtje luchten, op voorwaarde dat ze daarbij niet in contact komen met anderen. „We willen niet dat het virus de hele dag tussen mensen heen en weer pingpongt.”

Ook de kerkdiensten van de geestelijk verzorgers (gv’s) op zondag zijn aan banden gelegd. Gedetineerden van de vijf afdelingen van de Zutphense gevangenis kunnen niet langer tegelijk naar de dienst. „Om kruisbestuiving te voorkomen”, verklaart Vette.

Vijf diensten op één zondag is ook te veel voor de gv’s. De dominee en de aalmoezenier wisselen elkaar daarom op zondag af. De ene week drie diensten, de andere week twee. De gv’s van vijf andere (geloofs)overtuigingen leiden af en toe een dienst.

Spanning

De reacties van gevangenen op hun verplichte quarantaine wisselen sterk. „Er heerst enige gelatenheid.” De beperkte vrijheid wordt nog verder ingeperkt. „Natuurlijk geeft dat spanningen”, erkent de gevangenisdirecteur. „Geen scheldkanonnades.”

De besmettingen zijn via personeelsleden de gevangenis binnengebracht. „Gedetineerden kijken daarom de medewerkers erop aan: „Jullie houden je niet aan de regels.”” Vette geeft toe dat er medewerkers zijn die het met de coronaregels niet zo nauw nemen. „Wij spreken hen daarop aan.”

De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), verantwoordelijk voor de gevangenissen in Nederland, doet er alles aan om besmettingen te voorkomen, meldt DJI-woordvoerder René Hut. „De aanpak is al streng.”

De stringente aanpak heeft uitbraken binnen de gevangenismuren echter niet kunnen voorkomen. „Besmettingen doen zich in de gehele maatschappij voor. Wij hebben het wondermiddel daartegen nog niet ontdekt. Anders hadden we dat zeker ingezet.”

De DJI heeft maart vorig jaar een denktank geformeerd die op basis van GGD- en RIVM-adviezen coronarichtlijnen opstelt voor gevangenissen en tbs-klinieken. Om contacten tussen gevangenen te vermijden en daarmee besmettingen te voorkomen.

Elke gevangenisdirecteur heeft binnen de regels de vrijheid om zijn beleid af te stemmen op de lokale situatie. Want elke gevangenis varieert in vorm en omvang.

In de justitiële inrichtingen gelden dezelfde maatregelen als in de rest van de samenleving. Afstand houden, handen wassen, thuisblijven bij klachten.

‘Thuisblijven’ is voor een gedetineerde misschien wat lastig? „Nee”, legt Hut uit. „Voor een gedetineerde met klachten geldt dat hij een dag preventief in zijn cel blijft.”

Voor gevangenissen en tbs-klinieken gelden ook specifieke maatregelen. Mondkapje verplicht, gezondheidscheck bij aankomst, maximaal één bezoeker per keer. Verder mogen gedetineerden alleen bezoek ontvangen in een grote zaal, waarbij plexiglas voor afscheiding zorgt. Verder staan bewakers in de buurt.

Met spoed

Een aantal gevangenismedewerkers van de PI Achterhoek in Zutphen verblijft preventief in thuisquarantaine. Door personeelskrapte is besloten het dagprogramma voor alle gedetineerden in te perken. Directeur Vette krijgt zijn bezetting „met hangen en wurgen” rond.

De gedetineerden in quarantaine kregen deze dinsdag een test. „Deze gaat met spoed naar het lab.” Woensdag volgt de uitslag. Afhankelijk van de resultaten bepaalt de directie wat de vervolgstappen zijn. „We hopen de maatregelen te kunnen opheffen.”