Leiderschap van Kaag spaarde Ollongren
In het tumultueuze en tegelijk trieste debat van vorige week donderdag onderstreepte D66-leider Sigrid Kaag enkele keren dat deze tijd nieuw leiderschap nodig heeft. Daarmee herhaalde ze het speerpunt waarmee ze bij de Kamerverkiezingen veel kiezers voor zich wist te winnen. Kernwoorden voor het nieuwe leiderschap zijn verantwoordelijkheid dragen, betrouwbaarheid en transparantie. Dus geen dingen verzwijgen, toedekken en zeker geen onwaarheden.
Mede door de toeslagenaffaire werd de oude bestuurscultuur voor het gemak vaak aangeduid als de Rutte-doctrine. Daarmee werd de –nu demissionaire– premier weggezet als de grote toedekker die parlement en burger bij heikele thema’s zoveel mogelijk in het ongewisse heeft willen laten.
Daar zat ook wel een kern van waarheid in. Waarbij wel dient te worden aangetekend dat veel kabinetsleden, ook van D66, daar persoonlijk voordeel van hadden. Als zij in de fout gingen, sprong Rutte voor hen in de bres.
Het is opvallend dat vorige week niet alleen de oppositie maar ook de drie coalitiepartners Rutte alleen lieten staan. Dat is begrijpelijk. Maar er is meer. Zeker, de VVD’er heeft ernstige fouten gemaakt. Zijn verdediging zich niet te herinneren dat hij de naam van Omtzigt heeft genoemd, is niet overtuigend. Dat de Kamer hem dit gedraai kwalijk neemt, is terecht. Dat breekt hem nu in ernstige mate op. Het beeld staat van een regeringsleider die niet integer is.
In het debat van vorige week was er maar heel beperkt aandacht voor de eigen rol van de verschillende politici en partijen. Mevrouw Kaag kon heel gedecideerd zeggen dat er een scheiding is gevallen tussen haar en Rutte. Maar ze sprak nauwelijks een woord over de enorme slordigheid van haar partijgenoot, verkenner Ollongren.
Inderdaad, Rutte had de naam van Omtzigt niet moeten noemen. Rutte had eerlijk moeten zeggen dat wel te hebben gedaan. Maar Ollongren is aan te rekenen dat ze met het zichtbaar laten van haar notities blunderde. Door daar maar beperkt aandacht aan te geven is het nieuwe leiderschap van Kaag weinig overtuigend.
Het zal erg moeilijk worden om een nieuw kabinet te vormen. Duidelijk is ook dat Kaag aast op het leiden van een nieuwe regering. Het valt te betwijfelen of het zover komt, omdat het vormen van een coalitie van zeven partijen (die dan lijken nodig te zijn) heel lastig zal zijn en bovendien bepaald niet stabiel is. Maar gesteld dat het wel lukt, dan zal blijken dat het nieuwe leiderschap van D66 weinig verandering brengt. Bij Kaag lijkt leiderschap te bestaan uit gedecideerd managen en minder uit meeveren waar nodig.
Nieuw leiderschap betekent inderdaad dat er weer vertrouwen moet komen in de politiek. Maar dat wordt niet bereikt door alleen maar een oude leider weg te sturen. Dat vergt ook van de Kamer een andere houding. Hoe zoeken we samen niet het goede voor de eigen partij, maar voor heel het land?
