Kloof tussen arm en rijk kleiner, niet groter
Ongelijkheid hoort bij vrijemarkteconomie. Te veel ervan is echter ongewenst. Het remt de economische groei af en kan tot politieke en maatschappelijke instabiliteit leiden. De twee gevolgen versterken elkaar bovendien.
Het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) heeft de spaarrente naar 0 procent gebracht en aandelen- en obligatiekoersen omhoog gestuwd. Omdat vooral welgestelden aandelen en obligaties bezitten en de middenklasse vooral spaart, is de ongelijkheid dankzij het ECB-beleid toegenomen, klinkt het vaak. Niets van waar, aldus de ECB. Sterker nog, volgens de bank heeft zij met haar beleid de kloof tussen arm en rijk verlaagd.
Hoewel de middenklasse pijn lijdt door de gedaalde spaarrente, profiteert die groep ook behoorlijk van de fors lagere hypotheekrente, redeneert de ECB. Wie in 2007 een hypotheeklening afsloot, zag een 4 voor de komma in het rentepercentage prijken. Inmiddels staat daar een 1 of hooguit een 2. Dat rentevoordeel is zo groot dat het het nadeel van de lage spaarrente ruimschoots compenseert.
En hoewel het waar is dat vooral de welgestelden hun vermogens zagen groeien door de stijgende aandelen- en obligatiekoersen, kwam de middenklasse er ook niet bepaald bekaaid vanaf. Het beleid van de bank stuwde namelijk ook de huizenprijzen omhoog. Zo’n 60 procent van de inwoners van de eurozone is huiseigenaar en profiteert daar dus van.
Het arme deel van de bevolking, dat nauwelijks spaargeld, aandelen of obligaties bezit, profiteerde van het ECB-beleid omdat de lage rente voor veel nieuwe banen, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt, gezorgd heeft, aldus de ECB.
De bank kan op dit moment wel gelijk hebben, maar het is maar zeer de vraag of het ook een blijvend effect zal zijn.
Huur
Circa 40 procent van de inwoners van de eurozone heeft geen eigen huis. Zij profiteren niet van de lage hypotheekrente. Sterker: zij betalen meer huur dankzij de ECB. De lage rente heeft de huizenprijzen opgestuwd. In het kielzog daarvan zijn ook de huren in de particuliere sector omhoog gespoten.
En als de rentes doorgaan met stijgen, verdwijnt een belangrijk deel van het rentevoordeel. Ondertussen blijft de spaarrente nog jarenlang op 0 procent omdat die gekoppeld is aan de ECB-rente. De bank geeft duidelijk aan de komende jaren die niet te verhogen. Ondertussen loopt de inflatie op, iets wat vooral de middenklasse hard raakt.
De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer.
