De kritiek van de emeritus hoogleraar sociologie Van Doorn komt uit onverdachte bron. Onmogelijk kan hij als een gelijkgezinde van Buttiglione worden bestempeld. „Ik heb wel mijn bedenkingen bij het nogal vrijmoedige optreden van homo’s die het straatbeeld proberen te bepalen. Zo’n uitdrukking als „Amsterdam gaycapital” (Amsterdam homohoofdstad, JvK) vind ik belachelijk en gênant. En wat de positie van de vrouw betreft, lijkt het me geen goede zaak dat moeders met kleine kinderen de arbeidsmarkt worden opgejaagd. Maar ik ben niet gelovig.”

Dat mensen als Buttiglione als achterlijk worden weggezet, vindt hij ronduit bedenkelijk. „Hij heeft afwijkende opvattingen. Maar die vrijheid is er wat mij betreft. Die vrijheid is er in ons land ook altijd geweest. Zolang je maar binnen de wet blijft. Als het oprecht is en niet vanuit een ideologie om anderen kapot te maken, verdient het ons respect.”

Ook moeten publieke functies openstaan voor zulke mensen. „In het openbaar bestuur dient de variatie in de samenleving zo veel mogelijk terug te komen.” Met instemming citeert hij de gezaghebbende Duitse krant Frankfurter Allgemeine dat het bepaald „geen triomf is voor de verscheidenheid en tolerantie in Europa dat een kandidaat om zijn religieuze overtuiging is afgewezen.”

Van Doorn: „Buttiglione was niet van plan zijn persoonlijke overtuiging om te zetten in een bepaalde politiek. Hij verdiende het vertrouwen, zeker omdat hij had verzekerd dat hij als jurist heel goed het onderscheid kent tussen privé-meningen en de publieke zaak.”

Van Doorn, die columnist was van NRC en tegenwoordig voor Trouw schrijft, tekent er meteen bij aan dat Buttiglione ook weer niet zo’n buitenissige overtuiging heeft. Hij wijst op een omvangrijk onderzoek over een langere reeks van jaren naar opvattingen in een groot aantal Europese landen over ethische kwesties. Dat laat zien dat er velen zijn die het eens zijn met Buttiglione op dit punt. Homoseksualiteit blijkt in het zuiden, midden en oosten van Europa nog steeds taboe te zijn. Dat krijgt nog meer gewicht na de recente uitbreiding van de EU met landen die trouw zijn aan het Vaticaan.

Dat veel europarlementariërs daar geen rekening mee willen houden, vloeit naar de mening van Van Doorn voort uit angst om niet correct te worden bevonden. „Er is een algemeen geestelijk klimaat waarin het afwijzen van homoseksualiteit niet kan. Het is niet volgens het boekje.”

„Verlichtingsfundamentalisme” noemt Van Doorn de uitsluiting van de Italiaanse politicus. „De 18e-eeuwse Verlichting wordt verengd tot een verwerping van het bovennatuurlijke en godsdienstige. De andere kant van de Verlichting, namelijk de vrijheid van meningsuiting en godsdienstige beleving, wordt daarmee geweld aangedaan, al is die vrijheid wel begrensd. Godsdienst geldt als achterhaald en belachelijk. Daar gaan we tegen tekeer. Groepen die nog een religie aanhangen, worden niet serieus genomen. Ik vind dat fundamentalistisch.”

Het lijkt hem raadzaam dit proces nauwlettend te blijven volgen. „Het gaat op zijn minst om een merkwaardige verschuiving. De initiatiefnemers van het verenigde Europa waren bijna allemaal gelovige katholieken. Nu is de unie toch in een heel ander vaarwater terechtgekomen. Als Balkenende het heeft over het christendom als pijler onder het verenigd Europa en praat over gemeenschappelijke waarden, zou hij zich moeten afvragen wat die waarden dan nog zijn.”

Dit is het zesde en laatste deel in een korte serie over de mate waarin het uiten van bijbelse opvattingen over homoseksualiteit in de westerse wereld nog wordt getolereerd.