In een interview met internationale media waaronder het ANP waarschuwde Von der Leyen dat er niet zal worden geaarzeld om opnieuw in te grijpen als AstraZeneca de productie en levering voor de EU niet op gaat voeren. „Zij kunnen niet verklaren waarom ze niet leveren in de EU. Maar plotseling vonden ze wel vaccins om naar Australië te sturen.” Het bedrijf heeft gezegd voor het tweede kwartaal ook vaccins in de EU te zullen aanleveren die buiten Europa worden geproduceerd.

Voor Italië was de maat vorige week vol toen bleek dat het land minder dan 10 procent van het Brits-Zweedse bedrijf zou krijgen in het eerste kwartaal dan voorzien. De regering blokkeerde daarom de uitvoer van een partij van 250.000 coronavaccins van AstraZeneca, bestemd voor Australië. Het was voor het eerst dat naar dit wapen werd gegrepen. „Ik heb de beslissing van premier Draghi direct gesteund”, aldus Von der Leyen, die aangeeft dat dit zo nodig ook niet voor het laatst zal zijn. Ook in Nederland is tot nog toe nog niet een tiende geleverd van wat was beloofd.

Volgens ingewijden zou de commissie aanvankelijk hebben gerekend op maximaal 120 miljoen doses van AstraZeneca tussen december en eind maart. Het bedrijf zegt in de EU met productieproblemen te kampen. „Maar we hadden al voor de goedkeuring door het Europees Geneesmiddelenbureau vastgelegd dat ze een voorraad zouden aanleggen”, stelt Von der Leyen.

De Duitse zegt dat al naar meer dan dertig landen buiten de EU in Europa geproduceerde vaccins zijn uitgevoerd. „Dat is vooral dankzij Pfizer/BioNTech. Dat houdt zich wel aan de contracten.” In totaal hebben de drie bedrijven waarvan het coronavaccin al door de EU wordt gebruikt, naast Pfizer/BioNTech, AstraZeneca ook Moderna, volgens de meest recente cijfers 56,8 miljoen doses geleverd.

Von der Leyen verwacht dat vanaf april er 100 miljoen doses beschikbaar zullen zijn per maand, door hogere productie en nieuwe goedgekeurde vaccins. Met de zomer in het verschiet roept ze de lidstaten op alles in gereedheid te brengen om een digitaal certificaat mogelijk te maken waarmee hun burgers weer vrij door de EU kunnen reizen.

„Het doel van een digitaal certificaat is om balans te brengen tussen volksgezondheid en vrij verkeer over de grenzen. Met het certificaat kun je bewijzen dat je niet besmettelijk bent. Omdat je bent ingeënt, of omdat je een negatieve PCR-test hebt of omdat je antistoffen hebt. Wat je nog meer mag met dat digitale certificaat is een politiek besluit.” Ze doelt daarmee bijvoorbeeld op het bezoek aan een concert of ander massa-evenement.

Ze erkent dat er nog „open vragen” zijn, zoals over mogelijke besmettelijkheid na vaccinatie. „De komende drie tot vier maanden zal er steeds meer informatie komen omdat wereldwijd wordt gevaccineerd. Onze kennis groeit. Ik wil voorkomen dat in de zomer een groot deel van de bevolking is ingeënt en we die informatie hebben maar we technisch of politiek niet in staat zijn een digitaal certificaat te leveren. Je moet het hele proces klaar hebben als je de antwoorden hebt op die vragen.”