Er is een verschil tussen treuren over de zonde en treuren over de gevolgen van de zonde, stelde ds. A. Verschuure, voorzitter van de Vrouwenbond, in zijn openingswoord. Hij hield een overdenking over: „Zalig zijn die treuren.” „Opende God uw ogen al voor uw nood, uw schuld voor het aangezicht van de Heere? Is er in uw hart een droefheid naar God geboren?”

De zaligheid ligt niet in het treuren zelf, aldus de predikant uit Capelle aan den IJssel. „Iemand die in de woestijn smacht van dorst, voelt zich niet gelukkig omdat hij dorst heeft. Die is pas gelukkig wanneer hij water krijgt. Een mens is niet zalig door te treuren. Een mens is alleen zalig als hij vertroost wordt door de Zaligmaker Zelf, door Christus, door Zijn vergevende liefde en ontferming.”

Psychische nood kan vergeleken worden met gevangenschap, zei therapeute Wilma Trouwborst in haar lezing ”Die gevang’nen vrijheid schenkt”. Trouwborst citeerde een gedicht dat de door de nazi’s vastgezette Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer schreef toen hij zelf gevangen zat. Het heeft de titel ”Wie ben ik?” In het gedicht klinkt vertwijfeling door, bespiegelingen over wat de ander van hem denkt, maar ook hoop op God.

Trouwborst vroeg haar luisteraars eerst na te denken over wie ze zelf zijn. „Durf jij jezelf te laten kennen? We zijn het niet zo gewoon om met onze behoeften tevoorschijn te komen. We willen graag sterk zijn. Maar wat doet de Heere Jezus in Gethsemané? Hij laat aan Zijn discipelen weten dat zijn ziel geheel bedroefd is tot de dood toe. Hij vraagt naar Zijn menselijke natuur meeleven. Niet of ze de strijd van Hem overnemen, wel dat ze voor Hem bidden.”

Ontferming

Hoe kunnen we een naaste in psychische nood bijstaan, vroeg een aantal deelnemers van de besturendag. Trouwborst diepte een aantal adviezen op uit het leven van de Heere Jezus. „Hij was met innerlijke ontferming bewogen met de schare, hun lot raakte Hem tot in het diepste van Zijn wezen. Maar hij begrensde ook Zichzelf, nam soms een bootje om helemaal uit hun zicht te zijn. En Hij zocht de eenzaamheid op om met Zijn Vader te spreken.” Die handelswijze van de Heere Jezus mogen mensen van Hem overnemen. „Als de Heere Jezus, Die God en mens in een was, het gebed zo nodig had, hoe zouden wij het dan zonder kunnen? Wees als Hem, bewogen met de ander. Maar begrens jezelf en de ander ook.”

In haar lezing noemde de therapeute het voorbeeld van een bezoek aan een depressieve vrouw. „Wanneer je een praatje begint over het mooie weer, reageert ze met: „Ik zie alleen maar een zwart gat.” Hoe moeilijk is het om je eigen gedachten los te laten, je eigen machteloosheid te verduren. Ben je inwendig boos of verdrietig? Hoe ga je daarmee om? Ga je uit onmacht roddelen? Blijf je malen over die opmerking, geef je jezelf op je kop? Of bid je: „Heere, ik deins terug voor dit bezoek. Wilt u mezelf de woorden geven om te rechter tijd een woord te spreken met de moedelozen?” Nodig de ander uit om iets te gaan doen. Dat helpt beter dan veel met elkaar praten.”

Trouwborst tekende een model van ”hoe gedachten werken”. „Het basisdeel is ons gezonde deel: de vaardigheden en kwaliteiten die we gekregen hebben. Er is ook een deel van ons dat gewond is: het traumadeel. Het andere deel, dat we gebruiken om dat gewonde deel te beschermen, heet ons overlevingsdeel. Om te overleven gebruiken we vaak iets uit ons gezonde deel, maar vergroten dat uit. Als iemand bijvoorbeeld veel humor heeft, kan hij erge dingen weglachen, of ze bestrijden met zelfspot.”

Trouwborst raadde haar publiek aan om met het eigen ‘gezonde deel’ de naaste die in de overlevingsmodus zit, bij te staan. „Je moet je onvermogen om de ander te helpen, verduren. Bedenk: Ik kan het probleem niet oplossen, maar de persoon wel bijstaan.”

In haar jeugd wees Trouwborsts moeder haar op een hulpbron die buiten haarzelf lag. Trouwborst herinnerde zich: „Mijn moeder leerde ons vanuit haar eigen ervaring: „Wanneer je niet meer kunt bidden, zucht dan tot de Heere. Ze bracht haar onmacht bij Hem.” Sla de ogen op God, in alle omstandigheden.”