Dat is het gevolg van een plan van staatssecretaris Rutte (Onderwijs) waarmee het kabinet vrijdag heeft ingestemd. Rutte introduceert met ingang van 2007 zogeheten leerrechten, waarmee hij beter wil inspelen op de wensen van de studenten. Met die leerrechten kunnen studenten voor beperkte tijd onderwijs inkopen.

Studenten moeten op hun beurt een hoger collegegeld betalen als ze te lang over hun studie doen. De studiefinanciering blijft ongewijzigd. Voortaan kunnen studenten wel het collegegeld lenen. Als ze na hun studie een goede baan hebben, betalen ze dat geld snel terug. Anderen kunnen daar maximaal vijftien jaar over doen. Wat daarna resteert, wordt kwijtgescholden. Ook kunnen studenten ervoor kiezen om een pauze van maximaal vijf jaar in te lassen zodat rekening wordt gehouden met hun levensloop.

Met de invoering van leerrechten zal de bekostiging aan hogeschool of universiteit de student volgen. De student krijgt die rechten als het ware in een rugzakje mee. Instellingen moeten hun kwaliteit voortdurend waarmaken, het ministerie brengt hun prestaties jaarlijks in kaart.

Als studenten meer dan anderhalf jaar langer doen over hun studie dan de cursusduur, moeten ze het hogere instellingscollegegeld betalen in plaats van het normale bedrag van 1476 euro. Het ministerie gaat met universiteiten en hogescholen overleggen hoe hoog dat mag zijn. In het stelsel van studiefinanciering (basisbeurs, aanvullende beurs, leenmogelijkheid en OV-jaarkaart) komt geen wijziging.

Studentenorganisaties denken niet dat het plan de mobiliteit van de studenten zal vergroten. Door kamerproblemen is het niet waarschijnlijk dat studenten van de ene naar de andere universiteit zullen gaan, veronderstelt het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vreest dat instellingen veel aandacht gaan besteden aan reclame en spreekt van „negatieve concurrentie.” Zowel ISO als LSVb vindt dat studenten meer tijd moeten krijgen voordat de instelling het hoge collegegeld gaat heffen.