Het vriest al een week lang zo’n vijftien graden ’s nachts en overdag is de zwakke zon niet in staat om het kwik veel te doen laten stijgen: het is nu min acht.

Het noorden van Rusland, waaronder ook Oedmoertië, telt enorm veel stuwmeren, beken, riviertjes en andere watertjes, die elke winter allemaal binnen enkele dagen helemaal dichtvriezen. In november en december, als er nog weinig sneeuw is gevallen, is het op de meertjes prachtig schaatsen. En dus haal ik mijn schaatsen van mijn rommelige Sovjetbalkon uit het vet en begeef mij naar het meer.

Het is iets waar veel schaatsminnende Nederlanders alleen maar van zouden kunnen dromen en duizenden mensen hadden al op de schaatsen gestaan. Maar niet in Rusland. Er is hier maar een handvol Russen, in de stad van 700.000 inwoners, dat een paar rondjes op het meer durft te doen. Als er eenmaal een halve meter sneeuw ligt op het ijs, is er van schaatsen op natuurijs geen sprake meer.

Russen schaatsen daarom eigenlijk alleen in stadions, waar foute Russische meezingers door de oude speakers schallen. Men kan er voor een paar euro al naar binnen kan en een stel schaatsen huren.

Ik verkies de vrijheid van het natuurijs boven het ruwe kunstijs en bind in de luwte van het Oedmoertse bos mijn schaatsen onder. Ik merk dat ik door de vrieskou mijn vingers maar moeizaam beweeg. Het zijn geen ‘echte’ schaatsen, maar van die ijzers met een skischoen, zodat ik mijn enkels niet zo hoef te belasten. De schaatsen, eigenlijk van mijn vader, smokkelde ik twee winters mee terug uit Nederland. Ik kon ze beter gebruiken dan hij, vond ik. Nu sta ik voor het eerst sinds maart weer op het ijs.

Het bevroren stuwmeer is gigantisch: op sommige plekken is het 3 kilometer breed en de lengte is bijna 10 kilometer. In de verte, aan de stadskant van het meer, zijn de contouren van de Sovjetflats te zien. De schoorstenen van de metaalfabrieken waar kalasjnikovs en ander militair spul wordt gemaakt, blazen dikke rookwolken in de blauwe lucht. Tussen de bossen aan de andere kant ligt een dorpje waaruit een paar gouden koepels van een orthodox kerkjes steken. De ijzige zon staat laag aan de horizon en komt deze dagen niet veel hoger. Het is maar zes uur per dag licht.

Het is ’s winters een oord voor vissers, die urenlang in dikke jassen met leren mutsen op het bevroren meer stoïcijns naar hun zojuist geboorde maar nu al dichtvriezende gat turen. Zo af en toe staan ze op, halen ze het draad binnen, met als het even meezit, een mooie karper, snoek of brasem eraan: een feestmaal. De meeste vissers hebben een flesje wodka in hun binnenzak om zichzelf warm te houden.

Voor het handjevol schaatsers op het meer zijn de honderden boorgaten van de geduldige vissers als een mijnenveld: een scheve schaats is zo gereden.

Na een halfuurtje glijden over het Russische water tussen de vissers door, ben ik tot op mijn botten verkleumd. De dubbele sokken in de schaatsen isoleren klaarblijkelijk niet genoeg. De koude noordenwind blaast een laagje sneeuw over het gladde ijs en mijn Kazachse leren oesjanka (bontmuts) waait bijna af. Tijd voor chocolademelk.