Van afvalrapers hoort Elise Mooijman, woordvoerster van milieuorganisatie Nederland Schoon, dat parkeerplaatsen bezaaid liggen met mondkapjes. Dagelijks komen er berichten binnen van verontruste leden. „Een hardloper vond ongeveer 200 mondkapjes tijdens een ronde van 33 kilometer.”

Uit een steekproef van de milieuorganisatie blijkt dat de tweede coronagolf tot meer coronagerelateerd zwerfafval heeft geleid dan de eerste. Nederland Schoon bracht twee keer het grove zwerfafval in zeven –niet nader genoemde– gemeenten in kaart. „Hierbij telden snippers afval niet mee, maar hele mondkapjes bijvoorbeeld wel”, legt Mooijman uit.

In juni werd het onderzoekje voor het eerst uitgevoerd. Van al het zwerfafval dat toen werd gevonden, bestond 1,7 procent uit coronagerelateerd afval. Toen in oktober weer een meting werd gedaan, was dat 4,3 procent. „Het toenemende gebruik van mondkapjes heeft bijgedragen aan de stijging”, aldus Mooijman. Ze noemt de toename zorgelijk. „De meeste gevonden mondkapjes bevatten plastic. Die verteren niet in de natuur.”

Om dit soort zwerfafval tegen te gaan, steunt Nederland Schoon opruimacties. Dit jaar werkte de organisatie mee aan de World Cleanup Day in Nederland. Tijdens deze opschoondag hielpen 39.000 deelnemers bij het opruimen van zwerfafval. De medewerkers van Nederland Schoon gaan zelf ook de straat op. „Onze directrice loopt met een prikstok door haar woongebied.”

Tekort

Ook ziekenhuizen hebben te maken met extra vuilnis vanwege de coronacrisis. „Onder de term covidafval valt alles wat in de isolatiekamers wordt gebruikt om coronapatiënten te behandelen”, zegt Steven Wiekamp, logistiek manager van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Hij heeft veel te maken met de medische afvalstromen van het grote ziekenhuis.

Coronapatiënten die in het ziekenhuis liggen produceren zelf niet zoveel vuilnis, voegt hij daaraan toe. Het extra ziekenhuisafval wordt vooral veroorzaakt doordat het zorgpersoneel na iedere patiënt van beschermende kleding moet wisselen. „Dit afval betreft daarom grotendeels plastic jassen en handschoenen.”

Sinds maart heeft het Erasmus MC bijna 10.000 kilo extra vuilnis geproduceerd. „Dat betekent dat er veel extra wegwerpproducten gebruikt zijn, want plastic jassen en handschoenen wegen niet zoveel”, stelt Wiekamp.

Afval door corona wordt net als ander specifiek ziekenhuisafval – vochtige artikelen van patiënten en producten uit operatiekamers– opgeslagen en vervoerd in speciale vaten. Door de stijgende hoeveelheid vuilnis vanwege corona is hieraan een tekort ontstaan, vertelt Wiekamp. Hij maakt zich vooralsnog geen zorgen en heeft „alle vertrouwen” in de ziekenhuisprocedures voor de verwerking van het extra vuilnis. „Toen de vatenleveranciers waarschuwden voor een tekort, ondernam het Erasmus MC actie om minder vaten te gebruiken. Sinds 2 november mag droog corona-afval uit het ziekenhuis, zoals beschermingsjassen, in speciale zakken worden verpakt.”

Drukte

Hoeveelheden afval tot 30 liter kan het ziekenhuis zelf verwerken. „Iedere afdeling heeft een shredder die specifiek ziekenhuisafval versnippert. Een installatie van het ziekenhuis zuivert de overgebleven deeltjes en zet deze om in restafval.”

Grotere hoeveelheden coronagerelateerd afval van ziekenhuizen komen terecht bij Zavin, het enige Nederlandse ziekenhuisafvalverwerkingsbedrijf. Daar wordt alles verbrand.

De stijgende hoeveelheid corona-afval uit ziekenhuizen zorgt voor veel drukte bij het bedrijf. Sinds november kregen enkele Nederlandse afvalenergiecentrales bij uitzondering een tijdelijke vergunning om Zavin te helpen met de afvalverwerking. Wiekamp: „Het water is het bedrijf tot aan de lippen gestegen.”