Duits brood is namelijk immaterieel werelderfgoed. Toen Unesco dat in 2014 erkende, keek niemand in Duitsland daar raar van op. De trots op hun 3200 officiële soorten is namelijk groot.

Dat blijkt ook uit de cijfers: in 2018 werd er 1.681.000 ton brood gegeten. De bakkers draaiden een omzet van 4,28 miljard euro. De onderzoekers van Gesellschaft für Konsumforschung (GfK) maakten de cijfers ook wat meer behapbaar: in 2018 kocht elke Duitser gemiddeld 45,5 maal brood en per persoon werd er 21,2 kilo aan sneetjes gegeten.

Historici gaan ervan uit dat de Egyptenaren 6000 jaar geleden voor het eerst brood in de oven bakten. Via de Romeinen kwam het naar Europa. Volgens het Duitse Brot Institut werden 1300 jaar geleden in Duitse steden de eerste bakkerijen geopend. Sindsdien gaan ze onverminderd als warme broodjes over de toonbank.

Maar waarom is het dan zo wijdverbreid? Waar je ook komt, zijn de omstandigheden voor het verbouwen van graan goed, aldus de broodexperts. Het verklaart deels ook waarom er zo ontzettend veel soorten zijn. De bodemsoort bepaalt wat er goed groeit. Dus roggebroden komen uit het noorden; in het zuiden heb je vaker tarwebroden. Spelt kom je tegen in de Schwäbische Alb.

Daarnaast heeft het ook een beetje met het dialect te maken. Een hard wit broodje heet afhankelijk van de regio Semmel, Weck, Weckle, Schrippe, Kipf, Laabla, Rundstück of Brötli. Niet geheel onbelangrijk, want wie in Berlijn een Semmel bestelt, gaat met lege handen naar huis. Het juiste woord was Schrippe geweest.

En dan is er nog een ander fenomeen dat ervoor zorgde dat al die soorten niet in de loop der tijd verdwenen zijn, schrijft Wilhelm Bruinjes van het Europese Broodmuseum in Ebergötzen bij Göttingen. Het heeft alles te maken met de traditionele manier waarop het bakkersgilde leerlingen opleidt. „Tot op de dag van vandaag is het gebruikelijk dat bakkers na hun opleiding buiten hun eigen stad of zelfs deelstaat naar een eerste baan zoeken. Na een of twee jaar keren ze terug. Zo brengen ze nieuwe ideeën terug naar hun eigen broodcultuur.”

Bovendien staat brood in grote delen van Europa op het dagelijkse menu. Arbeiders kregen tot aan de industrialisering meestal tussen de middag een hartige maaltijd voorgeschoteld, om genoeg krachten te verzamelen voor het werk na het middageten. ’s Avonds was het dan niet meer nodig om uitgebreid te koken. Een snee brood, boter en een beetje beleg volstonden. Zeker in Zuid-Duitsland is de gangbare term voor het avondeten ”Abendbrot”. Zelfs wanneer je iets anders dan brood eet.

Ondanks de strijd die diverse dieetgoeroes tegen deze traditie ontketenen, blijven de Duitsers van hun brood houden. Zozeer zelfs, dat ik geen Duitser ken die blij wordt van brood uit andere landen. De Nederlandse variant vinden ze te licht en te sponzig.

Vraag maar na bij de bijna 350.000 mensen van Duitse komaf die volgens het CBS in Nederland wonen. Ik ken een aantal Duitse Nederlanders die met een broodbakmachine de smaak uit de Heimat proberen te evenaren.

Zelf kan ik brood uit beide landen zeer waarderen.