Blik op het Midden-Oosten: Ophef over positie al-Aqsamoskee in Jeruzalem
Er is geen enkele naam in het Midden-Oosten die zoveel emoties losmaakt als Jeruzalem. De betekenis van de stad voor moslims is opnieuw inzet van een verhit politiek debat.
Binnen de islam wordt Jeruzalem beschouwd als de derde heilige plaats, na Mekka en Medina, die beide in Saudi-Arabië zijn gelegen. Moslims wereldwijd zouden graag willen bidden in de beroemde al-Aqsamoskee op de Tempelberg. Arabische moslims bemerkten de afgelopen periode tot hun verbazing dat niet Israël, maar de Palestijnen hierbij hun belangrijkste obstakel waren. De Palestijnse Fatahpartij is een campagne begonnen om moslims uit de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein te verbieden de al-Aqsamoskee te betreden. De Palestijnse moefti van Jeruzalem had al eerder verklaard dat alleen moslims die niet via Israël arriveerden welkom waren in het gebedshuis.
Dat leidde op 19 oktober tot onthutsende beelden, die de hele Arabische wereld rondgingen. Op die dag wilde een officiële delegatie uit de Verenigde Arabische Emiraten een bezoek brengen aan de al-Aqsamoskee om hier te bidden.
Ze werden echter ontvangen door een woedende menigte Palestijnen, die hun geloofsgenoten uit de Arabische Golf met stenen bekogelden en uitscholden. De bezoekers uit de Verenigde Arabische Emiraten konden zich slechts met hulp van de Israëlische politie in veiligheid brengen.
In de daaropvolgende dagen werd dit ‘monopolie’ van de Palestijnen op de al-Aqsamoskee scherp bekritiseerd in de Golf. Landen als Turkije en Iran verkondigen voordurend dat het complex zou moeten worden bevrijd uit handen van de Israëlische bezetter. De Saudische journalist Abdel Rahman al-Lahim plaatste een tweet waarin hij opriep om „met Israël een manier te vinden om de al-Aqsamoskee te bevrijden uit de handen van Palestijns tuig.”
Men kan zich afvragen of de islamitische wereld nog interesse zou hebben voor de Palestijnse kwestie zonder de al-Aqsamoskee in Jeruzalem. Onlangs publiceerde de Saudische krant Okaz een artikel van Osama Yamani onder de titel ”Wat is de lokatie van de al-Aqsa moskee?” Yamani wees erop dat de al-Aqsamoskee pas in het jaar 691 werd gebouwd. Dus bijna zestig jaar na de dood van de profeet Mohammed.
Op dat moment werd Mekka gecontroleerd door rebellen, wat het voor moslims moeilijk maakte om de Ka’aba in die stad te bezoeken. Daarom zou kalief Abd al-Malik, die in Damascus resideerde, in 691 hebben besloten om van Jeruzalem een alternatief pelgrimsoord voor moslims te maken.
Yamani citeerde in zijn artikel tevens de opinie van de islamitische historicus Al-Waqidi, die in de achtste eeuw leefde. Volgens hem bevond de al-Aqsamoskee die door Mohammed werd bezocht zich niet in Jeruzalem. In werkelijkheid zou deze gesitueerd zijn in een dorp met de naam al-Juarnah, dat niet ver van Mekka ligt. De moskee zou dus op het Arabische Schiereiland zijn gelegen.
Er volgde een storm van kritiek na de publicatie van dit artikel. Er werd beweerd dat het stuk door politieke belangen was ingegeven. Namelijk de legitimering van de normalisatie met Israël. Wellicht lag er nog een andere politieke motivatie ten grondslag aan dit stuk: bevrijding van de al-Aqsamoskee uit handen van de Palestijnen.