Partijlijnen dicteren eerste zitting over impeachment in Senaat VS
Fluisteren, snoepjes uitdelen, diep zuchten en soms geeuwen. Na bijna elf uur debatteren over de regels van de impeachmentprocedure, waren de Amerikaanse senatoren het dinsdagnacht spuugzat. De Democraten raakten ook verbitterd dat ze weinig gehoor vonden bij de Republikeinen.
Dat het eerste debat lang zou duren, was te voorzien. Dat het er fel aan toe zou gaan, wist ook iedereen. Desondanks was het voor de senatoren oersaai: ze mochten niet praten, ze moesten luisteren en de uitslag stond bij voorbaat vast.
Opvallend was wel dat de voorzitter van de Senaat, Republikein Mitch McConnell, zijn voorstel voor de agenda en de procedure op het laatste moment aanpaste.
Daarmee gaf hij een klein beetje toe aan de kritiek van de Democraten. Die hadden bezwaar tegen zijn plan om, verdeeld over 2 dagen, de aanklagers en de verdedigers elk 24 uur de tijd te geven om hun standpunten uiteen te zetten. De Democraten waren bang dat de Amerikanen dan de zaak niet goed konden volgen omdat de vergaderingen tot middernacht zouden doorgaan. Een van hen vroeg zich af of de Republikeinen beseften dat hun optreden „het daglicht niet kon verdragen en dat ze daarom door wilden gaan tot het middernachtelijk duister.”
McConnell was aanvankelijk ongevoelig voor die kritiek. Toen echter enkele partijgenoten te kennen gaven de bezwaren van de Democraten te delen, paste hij het voorstel aan. De 24 uur wordt nu verdeeld over 3 dagen.
Ook op een ander punt gaf de Republikeinse leider iets toe. De Democraten willen tijdens het proces eventueel nieuw bewijsmateriaal aan de stukken kunnen toevoegen. Net voor de start van het debat over de impeachment zei hij dat dit kan, mits de Senaat ermee instemt.
Woede
Maar daarmee was het met de souplesse van McConnell ook wel gedaan. Tot woede van de Democraten was er in het procedurevoorstel niets terug te vinden van hun wens om nieuwe getuigen te kunnen horen. Met name voormalig veiligheidsadviseur John Bolton staat op hun lijstje. Toen hij nog in functie was, kon hij niet getuigen omdat zijn baas, president Trump, dat verbood. Nu hij niet meer in functie is, wil Bolton wel komen. McConnell voelt daar niets voor.
Het streven van McConnell om zijn club partijgenoten bij elkaar te houden, heeft hij dinsdag waargemaakt. Tijdens het urenlange debat hebben de Democraten elf amendementen ingediend, die allemaal langs partijlijnen zijn weggestemd. De voorstellen van de Democraten betroffen, naast het oproepen van nieuwe getuigen, ook het opvragen van nieuwe bewijsstukken bij het Witte Huis. De Democratische leider van de Senaat, Chuck Schumer, wilde documenten bemachtigen van onder meer het Pentagon, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Witte Huis; allemaal stukken die te maken hebben met het achterhouden van militaire steun aan Oekraïne door president Trump.
Een van de zeven impeachmentmanagers uit het Huis van Afgevaardigden die samen optreden als aanklagers, Zoe Lofgren, zegt achter het voorstel van Schumer te staan. „We moeten erachter komen wat de president te verbergen heeft.” De Democraten willen onder meer de transcripties van telefoongesprekken tussen Trump en de Oekraïense president Zelenski openbaren. Het Witte Huis heeft al een deel van het gesprek op 25 juli vrijgegeven, maar de Democraten willen nu de volledige tekst hebben.
De advocaten van Trump benadrukken iedere keer dat ze aan het woord komen dat het „onvoorstelbaar” is dat de aanklagers nieuwe bewijzen nodig hebben voor hun zaak. „In een gewone rechtbank zou de rechter een advocaat met dit verzoek eruit schoppen”, aldus advocaat Patrick Philbin in reactie op het amendement van Schumer. „Het Huis van Afgevaardigden had deze bewijzen al aan moeten dragen. Het is niet de taak van de Senaat om voor meer bewijs te zorgen.”
Procedurevoorstel
Trumps advocaten stellen verder dat de president in de Oekraïnekwestie binnen zijn wettelijke bevoegdheden bleef en niets verkeerd deed. Ze doen het afzettingsproces tegen hem af als een onwettige, politiek gemotiveerde poging van de Democraten om de verkiezingsuitslag van 2016 ongedaan te maken.
Kort na middernacht keurde de meerderheid van de Senaat het procedurevoorstel van McConnell goed. De Republikeinen zijn tevreden; de Democraten bepaald niet. Ze zien de uitkomst als een bevestiging van hetgeen McConnell enkele weken geleden zei: „Ik ben geen onpartijdig jurylid en ik zal nauw samenwerken met het Witte Huis.”
