Cultuur & boeken

Bijbelse taferelen: scènes uit de christelijke kunst

Kathedralen vormen blikvangers van de stad; aan bezoekers dus geen gebrek.

Aad van Toor
8 August 2019 13:34Gewijzigd op 17 November 2020 06:26
De profeet Amos, 12e-eeuwse miniatuur. beeld Bibliothèque Nationale, Parijs
De profeet Amos, 12e-eeuwse miniatuur. beeld Bibliothèque Nationale, Parijs

Slechts een klein deel van deze ‘kerkgangers’ is het om devotie en overdenking te doen. De meesten komen als toerist –duidelijk zichtbaar aan de uitdossing– de kathedraal binnen, lopen door het middenpad, maken enkele foto’s voor het reisverslag en verdwijnen weer. Aan hen is een boek zoals ”Kunst & christendom – 300 taferelen” waarschijnlijk niet besteed. Tussen die twee uitersten zit een groep mensen die zonder religieuze bedoelingen maar met interesse voor kunst en architectuur de kerk binnenkomen.

Bij de eerste groep –die de kerk nog als kerk gebruikt– mag je een zekere Bijbelkennis verwachten, voor de andere bezoekers is dat niet vanzelfsprekend. Veel mensen zijn niet meer opgevoed bij het Woord. Bijbelse voorstellingen zeggen hun weinig, kunnen zij ook niet plaatsen. Ook is velen het onderscheid tussen bijvoorbeeld canonieke en apocriefe voorstellingen niet duidelijk. ”Kunst & christendom – 300 taferelen” wil een overzicht bieden van belangrijke „scènes uit de christelijke kunst.”

Het is lastig om het goede woord te vinden: taferelen, scènes, verhalen of geschiedenissen. In de christelijke kunst kan het allemaal aan de orde zijn. Een afbeelding van ”Het penninkje van de weduwe” is een verhaal, het (bijna-)offer van Izak is geschiedenis. En een tafereel van de bekering van Hermogenes, uit de apocriefe ”Geschiedenis van de apostelen” door pseudo-Abdias (5e-6e eeuw), is meer te beschouwen als legende. Maar allemaal zijn ze onderwerp voor verbeelding geweest in de christelijke kunst.

Het boek van Jo Claes en Kathy Vincke begint met Genesis (de schepping, een 13e-eeuwse miniatuur) en eindigt met het laatste oordeel (geschilderd door Hans Memling). Telkens wordt de tekst waarop de scène teruggaat geciteerd en uitgelegd, zodat het verhaal helder is. Vervolgens wordt het kunstwerk bekeken en geïnterpreteerd. Symbolen worden uitgelegd en impliciete verwijzingen toegelicht.

De schrijvers hebben gezocht naar een zo groot mogelijke variatie van de kunstwerken. Dat maakt het boek aantrekkelijk als naslagwerk. Behalve voor schilderijen is er gekozen voor fresco’s, miniaturen, mozaïeken, retabels, kraagstenen, kapitelen, timpanen, glasramen, beelden, santjes (bidprentjes), tapijten en litho’s. Op die manier wil het boek, volgens de schrijvers, ook aantonen hoe populair religieuze onderwerpen door de eeuwen heen waren in alle uitingen van de kunst. Kunst & christendom – 300 taferelen, Jo Claes en Kathy Vincke; uitg. Davidsfonds; 392 blz.; € 34,99

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer