Ophef om misdaadjournalist Bas van Hout, informant van AIVD
De onthulling zaterdag dat misdaadverslaggever Bas van Hout (60) jarenlang met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) sprak, leidt tot opschudding.
Van Hout voerde tussen 1997 en 2002 gesprekken met de BVD, de voorloper van de AIVD, onthulde de Volkskrant. De geheime dienst deed destijds onderzoek naar banden tussen de onderwereld en terroristische organisaties. De verslaggever stelt dat hij de dienst alleen tipte als hij wist van dreigende levensdelicten (liquidaties) en dat hij de BVD geen informatie gaf over bijvoorbeeld drugstransporten.
Van Hout, opgegroeid in Amsterdam in een gebroken gezin te midden van mensen die uitgroeiden tot beruchte criminelen, zei in diverse media dat het „de grootste fout” in zijn leven was om in zee te gaan met de veiligheidsdienst. Anderzijds zei hij ook een burgerplicht te hebben. „Als je weet dat er een moord gaat plaatsvinden, heb je de plicht om dat te melden.”
Gevaarlijke fout
Hoogst opmerkelijk is dat de rol van Van Hout uitlekte in de onderwereld – met alle gevaren van dien. De AIVD verzuimde zijn identiteit voldoende te beschermen en lichtte hem daar jarenlang niet over in, blijkt uit een geheim onderzoek van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten. De staat handelde „onrechtmatig” en „onbehoorlijk”, stelt de Volkskrant, die het rapport inzag. Van Hout kreeg een schadevergoeding van 865.000 euro bruto en nog een immateriële schadevergoeding (hoogte onbekend).
Kamerleden reageren in de Volkskrant onthutst op de fouten van de AIVD. „Dit is echt een gevaarlijke fout”, zegt PvdA’er Kuiken. „Alleen dankzij de informatie van bronnen kan de AIVD ons allemaal veilig houden. Die bronnen moeten koste wat kost beschermd worden. Dat daar zo onzorgvuldig mee om is gesprongen, is bijzonder zorgelijk.”
Dilemma
Voor misdaadverslaggevers is het een dilemma als criminelen hen inlichten over zware misdrijven die ze kennelijk willen plegen. Gerlof Leistra van Elsevier Weekblad zegt in de Volkskrant dat een crimineel hem ooit zei dat hij een collega-journalist uit de weg wilde ruimen. Leistra lichtte daarop die journalist in. Toen de crimineel later hoorde dat Leistra zijn collega had gewaarschuwd, bedreigde de misdadiger de Elsevierjournalist. „Ik heb toen tegen hem gezegd: als ik van mijn collega-journalist had gehoord dat hij jou wat zou aandoen, had ik jou ook gewaarschuwd. Dat begreep hij.”
Van Hout is afgelopen weekend „door allerlei mensen gebeld en bedreigd”, vertelde hij bij tv-programma Pauw. Steve Brown, die actief was in de drugshandel, heeft het adres van Van Hout op internet gezet en ook een recente opname van een telefoongesprek. Daarin scheldt Brown, die al jaren in de clinch ligt met Van Hout, de journalist de huid vol. Hij noemt hem een „vieze judas.”