Burgers gaan een toontje lager zingen als ze een agent met een bodycam zien. „Ik merk echt een groot verschil”, blikt een politieagent terug op het gebruik van de videocamera op zijn borst. „Als ik tegen mensen zeg: „Kijk, luister, ik heb een bodycam”, dan zie je ze gelijk dimmen. Dan werken ze negen van de tien keer gelijk mee”, vertelt de diender in een rapport over bodycamgebruik bij de politie-eenheid Amsterdam.

Geen drugs

Agenten voelen zich steviger in hun schoenen staan als ze de bodycam dragen. „Als je iemand bekeurt, is dat nooit leuk. Dan kun je weleens een flinke reactie verwachten. Je hoopt dan dat de bodycam ervoor zorgt dat ze niet helemaal uit hun plaat gaan”, zegt een agent in het rapport over de Amsterdamse politie.

Uit het onderzoek blijkt dat in teams waar bodycams werden gebruikt „aanzienlijk minder” geweld tegen de politie werd gebruikt. Agenten die bodycams droegen, kregen minder te maken met bedreigingen en fysieke agressie.

Van de Nederlanse agenten ervaart 80 procent dat de bodycam de-escalerend kan werken. Hoofdagent Nick van den Berge uit Den Haag zegt op de politiewebsite: „Vooral in situaties die uit de hand dreigen te lopen, kan het helpen als ik zeg dat ik opnames maak.”

Klagen

De politie ziet de bodycam wel zitten. Woensdag werd bekend dat de sterke arm 2000 exemplaren aanschaft. „Sensoren, zoals camera’s, zijn niet meer weg te denken. Het is tegenwoordig gewoon om alles te filmen en deze beelden te delen met anderen. Ook in politiewerk wordt het gebruik van sensoren en beeldtechnologie steeds belangrijker”, zegt Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime.

De politie experimenteerde afgelopen tijd met de bodycams. Het onderzoek richtte zich op juridische aspecten van het gebruik en op de techniek en het gebruik van de apparaten. De bodycams zijn uitgeprobeerd bij verkeershandhavingsteams, bewaking van objecten, inzet van hondengeleiders en toezicht bij evenemententoezicht. Bij het onderzoek werkte de politie samen met de NHL Stenden, bekend als de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.

Zeker om uitgaansgeweld te lijf te gaan, kan de bodycam nut hebben, zegt onderzoekster dr. Joyce Kerstens van NHL Stenden desgevraagd. Ze bestudeerde zo’n 30 politie-experimenten in Nederland. „De bodycam kan voorkomen dat mensen agressief worden richting agenten. Onruststokers worden in toom gehouden.” In een korps confronteerde de politie jongeren met beelden met hun liederlijke gedrag tijdens dronkenschap. „Dat bood opening voor een goed gesprek.”

De proeven met de bodycams gingen niet van een leien dakje, blijkt uit het rapport. Dat is in opdracht van Politie & Wetenschap opgesteld door Sander Flight, specialist in camertoezicht. Politiemensen klaagden voorbije jaren steen en been over de apparaten. Frustraties waren er bijvoorbeeld over de beperkte batterijduur.

Flinke kluif

Het vakkundig gebruik van de apparaten is een flinke kluif. „Met alleen een bodycam ben je er nog niet. Als je opnames wilt gebruiken voor politiewerk moet je die opslaan, beveiligen, beheren, doorzoeken, downloaden, bewerken en verzenden naar het OM of de rechtbank”, noteert onderzoeker Sander Flight in het rapport. Hij was woendagmorgen niet bereikbaar voor commentaar. Als in de politie-eenheid Amsterdam agenten 125 bodycams gebruiken, levert dat per maand 7500 filmpjes kijken.

Bodycams helpen bij de opsporing. Zo nam in Canada het aantal schuldbekentenissen met 30 procent toe in zaken waar de politie over videobeelden beschikte. De helft van de agenten had één of meer zaken meegemaakt waarin opnames van bodycams een bekentenis aan een verdachte ontlokten. In de VS verbeterden opnames de dossieropbouw bij huiselijk geweld. Uit een enquête onder honderden Amerikaanse officieren van justitie bleek dat 80 procent van hen de bodycam positief beoordeelt.