Binnen de puriteinse preekarbeid vormen de preken voor het Engelse parlement een bijzonder onderdeel. Ze werden gehouden in een tijd van heftige spanningen tussen koning Karel I en het parlement. Tegenover het beleid van de kroon ging het parlement steeds meer een eigen puriteinse koers varen. Het zocht een verdere hervorming van de kerk, de overheid en de samenleving en schreef daarvoor maandelijks een vastendag uit. Op deze dagen kregen puriteinse predikanten de gelegenheid om voor de leden van het parlement een tijdpreek te houden. De uitgenodigde voorgangers preekten dus op een bijzondere plaats en in een rumoerige politieke en maatschappelijke tijd.

Inhoud

Zoals we kunnen verwachten, laten deze tijdpreken een samenhang zien van centrale geloofswaarheden en toespitsingen op de eigen tijd en situatie. De actuele toepassingen laat Bisschop echter bewust rusten. Hoewel deze volgens hem boeiend kunnen zijn voor geïnteresseerden in (kerk)geschiedenis, licht hij juist citaten met een ”boventijdelijk karakter” eruit. Daarin komt namelijk de kern van het geloof aan de orde. Zo wil hij zijn boek echt een stichtelijk werk laten zijn.

Aan de orde komen kernachtige uitspraken van bekende puriteinen, zoals Thomas Brooks, Thomas Watson, Samuel Rutherford, Jeremiah Burroughs en John Owen. Tegelijk krijgen ook allerlei veel minder bekende puriteinen een stem. De preekcitaten staan op de rechterbladzijde, terwijl op de linkerpagina een korte levensbeschrijving van de predikant is opgenomen. Onder aan de rechterpagina is bovendien zowel de bron van het citaat vermeld als de datum waarop de preek is gehouden. En verder vinden we vele afbeeldingen van predikers, kerkgebouwen en boektitels. Dit alles maakt het boek tot een levendig geheel.

Meditatief

Bisschops boek heeft een dubbele betekenis. In de eerste plaats haalt het preken voor het voetlicht waaraan nog weinig aandacht is gegeven. Deze invalshoek biedt niet alleen een goede kennismaking met puriteinse lectuur, maar helpt ook geïnteresseerden om zich verder te verdiepen in een bepaalde prediker of in de tijd van toen. De tweede en belangrijkste betekenis van het boek ligt duidelijk in het meditatieve karakter ervan. De kernachtige aanhalingen over geloof, gebod en gebed zijn uiterst geschikt om ook het geloofsleven van onze tijd goede geestelijke leiding te geven. We kunnen dr. Bisschop dan ook dankbaar zijn voor zijn nuttige verzamelwerk.

Onduidelijk blijft echter wel waarom Bisschop heeft gekozen voor een selectie uit de vastenpreken voor het parlement. Als je hiermee wilt aangeven hoe deze predikers het Woord hebben verkondigd in een tijd van politieke en kerkelijke onrust, zou je de keuze kunnen begrijpen. Toch is dat niet de reden, want –zoals gezegd– de toespitsingen naar de spannende tijd van toen zijn er bewust uit wegelaten. Dan blijven de tijdsoverstijgende uitspraken over de kernen van het geloof over. De vele citaten zijn het overdenken waard. Maar het is dan toch de vraag waarom juist deze preken als uitgangspunt zijn genomen. De selectie heeft dan ook iets willekeurigs, want er zou ook uit tal van andere puriteinse preken geciteerd kunnen worden.

Ik houd het erop dat deze keuze ligt in de rust en rijkdom die het geloof vindt in God, ook als de tijd onrustig is.

Boekgegevens

Puriteinen over geloof, gebod en gebed, dr. R. Bisschop; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2017; ISBN 978 94 029 0483 3; 320 blz.; € 24,95.