Hillary Clinton was tijdens de verkiezingscampagne van 1992 heel duidelijk toen er geruchten opdoken dat haar man Bill een affaire had gehad met fotomodel en actrice Gennifer Flowers: zij en Bill hadden beslist geen verstandshuwelijk. Ze hielden van elkaar, steunden elkaar en hadden samen al veel heftige dingen doorstaan. Bill Clinton gaf wel toe zijn vrouw verdriet te hebben gedaan. Maar hij ontkende bij hoog en bij laag een seksuele relatie met Flowers te hebben gehad – iets wat hij zes jaar later moest herroepen.

Dat Bill Clinton soms ver over de schreef ging in de omgang met vrouwen moet Hillary al hebben geweten voordat hij zich kandidaat stelde voor het presidentschap. Ook in de tijd dat hij gouverneur van de staat Arkansas was, gingen er geruchten dat hij niet van vrouwen af kon blijven. Achteraf bleken de verhalen niet uit de lucht gegrepen. In mei 1994 diende Paula Jones een aanklacht tegen de president in wegens seksuele intimidatie. Na een jarenlang proces, waarbij hij aanvankelijk ook werd vrijgesproken, moest de president toegeven dat hij zich aan Jones had opgedrongen.

Onverbeterlijk

Een vriendin van het echtpaar Clinton, Susan Thomases, waarschuwde Bill toen hij begon aan de race om het presidentschap dat hij vanaf dat moment een punt moest zetten achter zijn escapades. „Je bent in staat het presidentschap op het spel te zetten vanwege je seksuele verlangens. Als dat gebeurt, heb je echt een probleem.” Clinton wist dat Thomases hem op de huid zat en hield zich enige tijd in bedwang.

Het was niet de eerste keer dat Thomases Clinton waarschuwde. Reeds voor zijn huwelijk, in 1975, met Hillary Diane Rodham zei ze hem onomwonden dat hij het maar uit zijn hoofd moest zetten. „Jij bent een onverbeterlijk rokkenjager. Zij is te goed voor je. Ze is lief, ze is briljant, ze is eerlijk.” Ook Hillary werd door Thomases gewaarschuwd. „Hij kan niet van vrouwen afblijven. Als je met hem trouwt, heb je vanaf dag één een man die je niet trouw is.”

Ondanks de reserves in de vriendenkring trouwden Bill en Hillary met elkaar. Hij was onder de indruk van haar persoonlijkheid, zij was overduidelijk verliefd, zowel op zijn uiterlijk als op zijn politieke potentie. „Ze was vooral verliefd op zijn ambitie”, zei Betsey Wright, een jeugdvriendin van Hillary. Bill Clinton vertelde al in zijn studententijd dat hij president wilde worden, en dat –volgens hem– ook echt zou worden. „De briljante Hillary liet niet haar hoofd, maar haar hart spreken.”

Ruggengraat

Vrijwel iedereen is het erover eens dat het vooral Hillary is geweest die als een dieselmotor haar Bill richting het Witte Huis voortstuwde. „Ze doet niets voor niets. Hillary denkt heel strategisch en vraagt zich steeds weer af wat het politieke voordeel van een beslissing is”, aldus John Star, hoofdredacteur van de Arkansas Democrat-Gazette, die jarenlang huisvriend was van de Clintons. En daar komt bij: „Hillary heeft ruggengraat, Bill is een slapjanus.”

Bij de toewijding en onbaatzuchtigheid van Hillary’s liefde voor Bill Clinton zijn wel kanttekeningen te maken. Als het gaat om politieke doelstellingen zijn Bill en Hillary een twee-eenheid, zelfs zo dat het koppel met regelmaat ”Billary” wordt genoemd. Maar diverse biografen wijzen erop dat Hillary niet alleen werkte aan het bereiken van een gezamenlijk politiek doel, maar ook aan haar eigen carrière.

Hillary Diane Rodham werd geboren op 26 oktober 1947 in Chicago in een welgesteld gezin. Ze was de oudste van drie kinderen. Zij studeerde rechten, onder andere aan de prestigieuze Yale University en leerde daar haar toekomstige echtgenoot kennen. Na de afronding van haar studie was ze onder meer lid van de commissie die de juridische mogelijkheden onderzocht om president Nixon af te zetten toen die in opspraak was geraakt vanwege het Watergateschandaal. Hoewel ze zelf in 1968 haar lidmaatschap van de Republikeinse Partij had opgezegd en Democraat was geworden, bleef ze altijd een zwak houden voor Pat Nixon, die erg leed onder de afgang van haar man.

Uitgesproken feminisme

In 1974 verhuisde Hillary naar de staat Arkansas, waar ze een jaar later trouwde met haar vriend Bill Clinton. Dat ze haar eigen leven belangrijk vond, maakte ze duidelijk door haar meisjesnaam te blijven voeren: Hillary Rodham. De naam van haar man kwam daar zo nodig achteraan. Ze zei tegenover Guy Campbell, een vriend van haar man, dat ze dit deed omdat ze zo veel van haar vader hield én omdat die naam verbonden was aan haar advocatenpraktijk.

Buitenstaanders legden het echter uit als een teken van haar uitgesproken feminisme. Ondanks druk weigerde ze dit te veranderen. Daar kwam ze echter op terug toen haar Bill in 1980 niet werd herkozen als gouverneur van de staat Arkansas. Een van de redenen was volgens analisten dat conservatieve kiezers dachten dat Bill en Hillary samenwoonden en niet getrouwd waren. Zij droeg immers niet de naam van haar man. Toen Clinton in februari 1982 aankondigde weer kandidaat te zijn voor het gouverneurschap van Arkansas stelde ze zich voor als „mrs. Bill Clinton.” Dat bleef ze doen totdat de verhuizing naar het Witte Huis achter de rug was. Toen keerde ze terug naar haar oude visitekaartje: Hillary Rodham Clinton.

Dat laatste was niet het enige bewijs dat Hillary een zeer geëmancipeerde dame is. Weliswaar wilde ze niet meedoen aan het extreme feminisme, maar haar ideeën waren –en zijn– uiterst progressief. Ze streed voor de keuzevrijheid van de vrouw als het gaat om beroep en moederschap, verdedigde volstrekt vrije toegang tot abortusklinieken en was voor verregaande homo-emancipatie.

In de jaren dat ze in de staat Arkansas woonde, was Hillary als advocaat werkzaam bij het gerenommeerde kantoor Rose Law Firm. Daarnaast was ze op voordracht van haar man, de gouverneur, voorzitter van een onderwijscommissie en samen waren ze actief op het terrein van investeringen en beleggingen. Op dat terrein waren ze ook betrokken bij dubieuze investeringen, hetgeen tijdens hun presidentschap leidde tot een justitioneel onderzoek dat bekend geworden is onder de naam de Whitewater-affaire.

Clinton zou samen met de directeur van een noodlijdende bank geld hebben gestoken in een schimmig onroerendgoedproject. De suggestie was dat Clinton de bankdirecteur, James McDougal, politieke gunsten zou hebben bewezen in ruil voor deelname aan het project. Achteraf werd geconcludeerd dat de Clintons zelfs verlies hadden geleden op het Whitewater-project en dat zij niet op de hoogte waren van McDougals twijfelachtige transacties.

Wat Bill Clinton niet had kunnen voorzien, is dat het onderzoek uiteindelijk een andere opbrengst had: het onomstotelijk bewijs dat hij niet van vrouwen af kon blijven. Maar ook Hillary werd door de affaire beschadigd. De Clintons hadden hun naam gevestigd als „financieel niet transparant.”

Plaats aan de overlegtafel

„Wanneer je op mij stemt, krijg je er twee voor de prijs van één.” Daarmee probeerde Bill Clinton in 1992 stemmen te winnen. Eenmaal president bleek er meer waarheid te zitten in die belofte dan menige kiezer vooraf had kunnen bedenken. Hillary kreeg het voor elkaar dat haar bureau verhuisde van de oostelijke vleugel van het Witte Huis (traditioneel de afdeling voor de first lady en haar staf) naar de westelijke vleugel, waar de presidentiële staf huist. Ze eiste een plaats op aan de overlegtafel als de staf van het Witte Huis vergaderde en wilde meepraten. Bill benoemde haar tot voorzitter van een commissie voor de hervorming van de gezondheidszorg. Haar populariteit daalde daardoor van 67 procent in 1993 naar 48 procent in 1998.

De ambtelijke staf en de huishoudelijke dienst van het Witte Huis hadden al snel in de gaten dat Hillary een heel andere vrouw was dan haar voorgangster. „Een powervrouw met een eigen agenda”, zei een van de oudgedienden. Sympathiek vonden ze haar bepaald niet. Hillary was veeleisend en kon scherp uitvallen.

Bovendien was ze, evenals haar man, enigszins wantrouwend tegenover de medewerkers. Die voelden dat. Sommigen van hen verklaren dat uit de grote sympathie die de meeste leden van de huishoudelijke dienst hadden voor Hillary’s voorgangster Barbara Bush, die bovendien –niet altijd even verstandig– ook na haar vertrek uit Washington contacten onderhield met personeelsleden van het Witte Huis. Zelf voelde Hillary zich het meest veilig op de tweede en derde verdieping van de ambtswoning, de etages waar de privévertrekken van de presidentiële familie zijn. Daar mochten maar enkele personeelsleden komen.

Huisbioscoop

Zonder dat Hillary dat aanvankelijk wist, kwam de stagiaire Monica Lewinsky daar ook met een zekere regelmaat, op uitnodiging van Bill Clinton. Huishoudelijk personeel zag hen soms naar de huisbioscoop gaan. De deur daarvan ging dan op slot. De affaire speelde tussen 1995 en 1997; ze kwam in januari 1998 openbaar. De ontknoping volgde toen Clinton in de zomer van 1998 verhoord werd door een ”grand jury” en publiek moest toegeven dat hij niet alleen een affaire, of beter gezegd „affaires”, had gehad, maar ook dat hij daarover structureel had gelogen.

Hillary was ontdaan. Niet in de eerste plaats doordat haar man ontrouw was geweest, maar nog meer dat hij –de president van Amerika– publiek zichzelf had vernederd. Ze probeerde de schade te beperken door te beweren dat rechtse krachten en de media een heksenjacht veroorzaakten. Dat neemt niet weg dat er in die tijd geregeld knallende ruzies in het Witte Huis waren. Daarbij zou Hillary zelfs een schemerlamp naar Bills hoofd hebben gegooid met als gevolg een wond die volgens hem kwam doordat hij zich aan een kastdeur had gestoten. Bloemstylist Bob Scanlan, die regelmatig in het woongedeelte van het Witte Huis kwam, zei: „Het was alsof je naar een mortuarium ging.”

Hillary wilde echter niet scheiden, want dat zou haar dochter Chelsea niet aankunnen. Die worstelde dan immers met een dubbele loyaliteit. Zij hield van hem en van haar. Critici stellen echter dat de werkelijke reden was dat een echtscheiding een politieke carrière van Hillary zelf zou kunnen schaden. Want daar was ze op uit. Toen de tweede ambtstermijn van Bill bijna was afgelopen, stelde ze zich kandidaat voor de Senaat namens de staat New York. Tegen Bill zei ze: „Nu is het mijn beurt.”