De SGP in Lingewaal pleitte afgelopen najaar met nadruk voor herindeling met Geldermalsen en Neerijnen, de zogeheten GNL-variant. En dat terwijl de Lingewaalse CU fel tegen was en het CDA lang aarzelde. „Voor mij staat vast dat Lingewaal met 11.000 inwoners op de lange termijn niet zelfstandig kan blijven”, zegt SGP-fractieleider Bareman. „Vandaar dat ik niet tegen een fusie ben, maar het moet wél passen.”

Voor Bareman is dat het geval met Neerijnen en Geldermalsen. Omdat de nieuwe gemeente zo Gelders blijft. „Die provincie heeft veel voor ons betekend.” Ook speelt voor hem mee dat Geldermalsen en Neerijnen op Lingewaal lijken qua identiteit en landschap. „Samen vormen we een krachtige, groene plattelandsgemeente.”

Bareman was ook bang dat Lingewaal in de armen van Gorinchem zou worden gedreven wanneer de GNL-variant zou afketsen. „Gorinchem ligt op de loer. We zijn ooit het dorp Dalem al aan Gorinchem kwijtgeraakt en onze golfbaan in Spijk vinden ze erg interessant. Gorinchem is een grote stad met dito problemen, geheel anders dan Lingewaal. In onze gemeente hebben de christelijke partijen de meerderheid, we hebben een ambtsgebed en geen koopzondagen. Maar we hebben niet alleen naar onze eigen normen en waarden gekeken. Onze inwoners hebben gewoon weinig op met Gorinchem.”

Verwateren

Principiële overwegingen waren voor de Aalburgse SGP aanleiding om de fusie in het Land van Heusden en Altena zo lang mogelijk tegen te houden. „We waren bang dat onze identiteit zou verwateren”, zegt oud-SGP-fractieleider Vlaander, die onlangs wegens verhuizing afscheid nam.

De druk vanuit de provincie werd zo groot dat een raadsmeerderheid toch voor fusie koos. „Nu moeten er afspraken worden gemaakt om de christelijke identiteit van de dorpen te waarborgen. Het richeltje waar je dan op loopt is wel heel erg dun. Straks komt er een nieuwe raad. Dan is het maar de vraag hoe het krachtenspel verloopt.”

Logische partners

Dat speelt ook bij de fusie van Zederik, Leerdam en Vianen een rol. Zederik lijkt als plattelandsgemeente qua cultuur en identiteit beter bij Molenwaard en Giessenlanden te passen dan bij de twee steden.

„De Alblasserwaard ligt ons na aan het hart, maar die optie bleek niet haalbaar. Toen de herindeling bij ons ging spelen, was Molenwaard net klaar met de vorige fusie. Ze wilden even rust en waren geen gesprekspartner”, zo kijkt SGP-voorman Geluk van de gemeente Zederik terug op de besprekingen met Molenwaard.

Bovendien beschouwt hij ook Leerdam en Vianen als logische partners. „We hebben goede contacten met de SGP-fracties en in alle drie gemeenten maakt de SGP deel uit van het college van B en W.”

Het besluit tot herindeling was nog maar net genomen of van het stadhuis in Vianen wapperde de regenboogvlag, terwijl in Vianen en Leerdam de roep om koopzondagen luider wordt.

„De kans bestaat dat die discussie straks ook in de nieuwe gemeenteraad wordt gevoerd”, beseft fractieleider Geluk. „Dat debat gaan we niet uit de weg. In Zederik zijn geen koopzondagen en dat willen we zo houden. We stellen ons constructief op, maar zullen er ook alles aan doen om te behouden wat we hebben.”

Bedreigde identiteit

Dat is ook de insteek van fractieleider Egas van de SGP in Molenwaard. Want die gemeente gaat per 1 januari 2019 fuseren met Giessenlanden. Beide gemeenten lijken op elkaar, maar verschillen qua ligging: Molenwaard is behoudender dan de buren. Reden voor inwoners van de kern Arkel om een offensief te starten om zich van Giessenlanden af te splitsen en aansluiting te zoeken bij Gorinchem.

„We hebben gekeken naar de hele regio en niet alleen naar onze eigen gemeente”, zegt Egas. „We waren bang dat er een knip in het gebied zou komen, waardoor de identiteit van de Binnenwaard bedreigd zou worden.”

Dat zou volgens hem bijvoorbeeld gebeuren als Giessenlanden met Gorinchem in zee was gegaan. „De waarden die we hebben, willen we delen met Giessenlanden. Om samen een plattelandsgemeente met een sterke christelijke identiteit te vormen. In Molenwaard krijgen we als SGP stemmen van mensen die niet tot onze achterban behoren. Onze betrouwbare koers slaat aan, onze bestuurders worden gewaardeerd. Dat hopen we mee te nemen naar Giessenlanden.”

Hardinxveld-Giessendam maakte een andere keuze: toetreding tot de Drechtsteden. Dat samenwerkingsverband buigt zich over bovenlokale onderwerpen, terwijl de gemeenteraad beslist over plaatselijke zaken. Dat was een reden voor de Hardinxveldse SGP om niet te kiezen voor samenwerking – waarschijnlijk gevolgd door fusie – met Gorinchem, maar voor deelname aan de Drechtsteden. Fractieleider Meerkerk: „Op die manier kunnen we onze eigen identiteit het best bewaren.”