Onderzoek: besluitvorming demonstratie 1 juni op Dam was slordig
De besluitvorming voor en tijdens de demonstratie op 1 juni op de Dam in Amsterdam was slordig en de Amsterdamse driehoek van burgemeester, politie en Openbaar Ministerie heeft niet als een overlegorgaan gefunctioneerd. Dat blijkt uit een onafhankelijk onderzoek dat burgemeester Femke Halsema heeft laten uitvoeren.
Op de demonstratie tijdens de coronacrisis kwamen meer dan tienduizend mensen af. In het onderzoek worden ‘faalfactoren’ besproken, die onder net andere omstandigheden tot een groter incident hadden kunnen leiden. „Ieder incident, iedere ‘near miss’, legt zwakke punten in de werkwijze bloot. De 1 juni-demonstratie is geen uitzondering”, schrijven de onderzoekers.
Zo stellen ze dat er sprake was van een slordig proces, omdat betrokkenen achteraf moesten bediscussiëren hoe de besluitvorming over de handhaving is verlopen. „De demonstratie gaf aanleiding tot een mate van improvisatie op het bestuurlijke niveau die onnodig zou moeten zijn en die tot slordigheden leidde”, schrijven de onderzoekers. Ook het communiceren per WhatsApp zorgde voor onduidelijkheid over wie bij welk besluit betrokken was.
Verder werd de driehoek niet benut als een strategisch orgaan dat met elkaar mogelijke scenario’s verkend. Zo namen de burgemeester en de politie tijdens de demonstratie enkele kritieke besluiten zonder advies van anderen in te winnen, terwijl zij niet de bevoegdheid hadden om te bepalen dat er niet gehandhaafd zou worden op de 1,5 meter. „Het OM heeft dit laten gebeuren”, aldus de onderzoekers.
Ze vinden dat er voortaan beter moet worden nagedacht over wat er eventueel kan misgaan. De driehoek moet niet alleen afgaan op ‘fingerspitzengefühl’, maar bijvoorbeeld checklists gebruiken. Ook moet besluitvorming niet meer via WhatsApp gebeuren.
Halsema is blij met het onderzoek. „Wij herkennen ons in het gepresenteerde feitenrelaas over de voorbereiding, het verloop van de demonstratie en de mediastorm die na afloop ontstond. Ook herkennen wij ons in de lessen en omarmen de aanbevelingen. Wij betreuren het dat er een gezondheidsrisico heeft kunnen ontstaan”, schrijft ze mede namens de hoofdcommissaris van politie en de hoofdofficier van justitie aan de gemeenteraad.
Voortaan zal de driehoek zich beter laten informeren, ook bij „ogenschijnlijk laag-risico dan wel kleinschalige gebeurtenissen”. Verder gaat de driehoek beter samenwerken en afspraken maken over verbetering van de crisiscommunicatie.