In de Bondsraad -de Eerste Kamer- zijn de Duitse deelstaten vertegenwoordigd. De goedkeuring van de wet hing af van de oostelijke deelstaat Brandenburg, waar een zogeheten grote coalitie van regeringspartij SPD en oppositiepartij CDU aan de macht is. Minister-president Stolpe (SPD) van de deelstaat stemde voor de wet, minister van Binnenlandse Zaken Schönbohm (CDU) was tegen. De voorzitter registreerde een stem voor. Volgens de SPD is dat correct, omdat de stem van de premier van de deelstaat het zwaarst moet wegen.

Tegenstanders van de wet liepen boos weg uit de vergaderzaal nadat SPD’er Wowereit had geweigerd zijn besluit opnieuw te overwegen. Ze hebben president Johannes Rau opgeroepen de wet niet te ondertekenen en gedreigd naar het hooggerechtshof te stappen.

„Het is een slechte wet. Het is een wet die meer verdeelt dan verenigt”, zei de Beierse minister-president Edmund Stoiber, die het bij de in september te houden verkiezingen opneemt tegen bondskanselier Gerhard Schröder. „Direct na de verkiezingen zullen we met een nieuw wetsvoorstel komen waarin het sociale evenwicht in onze samenleving wordt gerespecteerd”, aldus de CSU’er Stoiber.

Bondskanselier Schröder had voor zijn immigratiewet de steun van een deel van de oppositie nodig om een meerderheid in de Bondsraad te halen. Maar met de verkiezingen in het vooruitzicht was dat niet gemakkelijk. Schröder heeft maandenlang geprobeerd een compromis te bereiken met de conservatieven. Minister van Binnenlandse Zaken Otto Schily hield vrijdag een lang pleidooi om de oppositie tegen de wet op te geven.

De wet bepaalt dat een aantal geschoolde immigranten Duitsland in mag om het tekort aan arbeidskrachten in de industrie op te lossen. Daarnaast worden aan immigranten strengere eisen gesteld om de integreren in de Duitse samenleving. De conservatieven hielden vol dat de wet tot een golf van nieuwe immigranten leidt, waardoor de werkloosheid alleen maar zal stijgen. Bovendien zou Duitsland zo veel nieuwe immigranten volgens hen niet aankunnen met het oog op integratieproblemen.

De Bondsdag, de Duitse Tweede Kamer, had eerder de wet goedgekeurd. De CDU stemde daar tegen. Zij vreest dat de nieuwe wet tot meer immigratie naar Duitsland en daarmee tot grotere druk op de arbeidsmarkt en de sociale uitkeringen leidt. De wet beperkt weliswaar de toestroom van immigranten, maar houdt ook rekening met de behoeften op de Duitse arbeidsmarkt. Onderdeel ervan is een soort puntenverdeling aan de hand van de professionele kwaliteiten van de immigrant. De regelingen worden bovendien eenvoudiger en duidelijker.

Over de juistheid van de beslissing van de Bondsraadspresident is het laatste woord nog niet gesproken. Het is gebruikelijk dat deelstaatafgevaardigden zich van stemming onthouden als zij het niet eens kunnen worden over wetsvoorstellen. Het is pas de tweede keer dat afgevaardigden van een deelstaat verschillend stemmen. De eerste keer was in 1949, toen de christendemocratische premier van Noord-Rijnland-Westfalen voor een wetesontwerp stemde terwijl zijn coalitiepartners tegen waren. Zijn stem werd geldig verklaard.

De CDU is van plan het grondwettelijk hof om een uitspraak te vragen, omdat zij het besluit van de voorzitter van de Bondsraad in strijd met de grondwet acht. In artikel 51 van de grondwet staat onder meer dat de stemmen van een deelstaat alleen eensluidend kunnen zijn.