Reeds vele jaren kende ik Van de Naald met de longaandoening COPD. Haar leven bestond uit de ene opleving van benauwdheid na de andere. Regelmatig lag ze op de rand van de dood. Met een bijna bewusteloze toestand, ernstige kortademigheid en lage zuurstofwaarden ging ze dan naar het ziekenhuis.

Morfine

Op een dag gaf ze aan dat ze niet meer naar het ziekenhuis wilde. Ik had er wel begrip voor. De longarts had me ook geschreven dat hij niets meer kon.

Ik besprak met Van de Naald wat er zou gebeuren als ze weer zo benauwd zou worden. „Dan zal ik een injectie geven met morfine, zodat u de benauwdheid niet voelt.” „Word ik dan niet meer wakker?” „Tja, dat zou kunnen, maar daar ga ik niet over, dat weet u wel”. „Nou, voor mij hoeft het niet meer, ik vind het prima zo.”

Na een paar maanden was het zover. Ik word gebeld door een van haar zonen. Deze zoon kende ik niet en na Van de Naald onderzocht te hebben, legde ik uit dat de toestand zeer kritiek was. „Moeder wilde niet naar het ziekenhuis. Daarom geef ik haar nu een injectie, waardoor ze in ieder geval de benauwdheid niet meer voelt.” Mevrouw zelf was niet meer aanspreekbaar. „Gaat ze hieraan overlijden?” „Je weet het nooit, maar ik verwacht het wel.” ’s Middag belde ik hoe het ging. De toestand was hetzelfde en diverse kinderen zaten bij het bed.

De volgende dag ging ik kijken. Behalve het geluid van de immense televisie aan het voeteneinde van het bed, de drie zonen, dochter niet, was er ook een zus van haar aanwezig. Deze zus kende ik van andere keren dat ik er was geweest. Een type zoals de patiënte.

Het meest verbijsterende was Van de Naald zelf: ze was weer bij kennis en zat rechtop in bed. Erg opgeknapt ten opzichte van de dag ervoor.

Niemand zei iets. Allemaal gesloten gezichten, de meeste verstoord. „U bent opgeknapt…!” begin ik. „Ja! Dít was niet de afspraak. Je zou ze een spuit geven, zodat ze niet wakker werd en mot je nou kijke!”, zo barst de zus van de patiënte los.

Zonder dat ik kan antwoorden, raast ze door. Ze maakt mij duidelijk dat ze de televisiezender SBS6 zou bellen, dat ik mensen onnodig laat lijden, dat mijn schoolgeld tevergeefs is geweest enzovoort. „Er was een afspraak: ze zou niet meer wakker worden, en mot je nou kijke: daar zit ze! We willen jou niet meer.”

Ondertussen kijkt de patiënte naar beneden. Wat zou zij denken? De zonen kijken ook weg, aangepast aan het tumult van hun tante.

Bodybuilder

Wat is wijsheid? Hier kan ik niet tegenop. Ik stel voor dat zij kiezen: ze zoeken een andere hulpverlener of blijven bij mij, met mijn principes. Het wordt een andere huisarts…

Na enkele weken loop ik in de Gamma en zie een van de zonen op me afkomen. Zo’n bodybuilderstype van 1 meter 90 en 120 kg. Nou zullen we het hebben, gaat er door me heen.

Hij staat vlak voor me stil, steekt z’n hand uit: „Bedankt dok, voor wat je betekent hebt voor m’n ma. Zo wilde ik het niet. Maar ja…”

Drs. J.A. Spaan, huisarts in Sliedrecht