Turkije vertoont nog tal van tekortkomingen op diverse terreinen, stelde de Europese Commissie in haar vanmiddag gepresenteerde voortgangsrapportage over dat land vast. Die onvolkomenheden staan het beginnen van gesprekken echter niet in de weg, verklaarde Bot woensdag in de Volkskrant. Een succesvolle afronding van de onderhandelingen, met uiteindelijk de toetreding tot de Unie, is volgens de bewindsman evenwel niet op voorhand gegarandeerd. Het verloop zal volledig afhangen van de ontwikkelingen in de betrokken natie zelf.

De Europese Commissie wil in ieder geval geen blanco cheque afgeven. Zij oppert om tijdens de besprekingen, die naar verwachting zeker tien tot vijftien jaar zullen duren, nauwgezet de vinger aan de pols te houden. Als het onverhoopt misgaat met de mensenrechten of op een ander terrein, moet het mogelijk zijn het overleg op te schorten.

Het college van voorzitter Prodi vergaderde vanmorgen over de details van de precieze formuleringen. Vanmiddag presenteerde het in het Europees Parlement de lang verwachte rapporten over de voortgang van de hervormingen in de republiek aan de Bosporus, met daaraan gekoppeld een aanbeveling aan de regeringsleiders. Die beslissen half december, tijdens een top in Brussel onder Nederlands voorzitterschap, over de start van de toetredingsonderhandelingen. Bij het ter perse gaan van deze krant was het eindoordeel van de Europese Commissie nog niet bekend. Algemeen werd echter aangenomen -op basis van uitspraken van eurocommissarissen en uitgelekte informatie- dat de Commissie voorzichtig het licht op groen zou zetten.

Minister Bot vindt het niet verstandig om direct op 1 januari te gaan praten met Turkije. Het land moet eerst aantonen dat de aangekondigde hervorming van het strafrecht wordt uitgevoerd. En verder merkt hij op: „De schending van mensenrechten verdient een stevig antwoord van de EU.”

Hij wil ook de gevoelens van onrust onder de Europese bevolking serieus nemen. De tweede helft van volgend jaar is daarom volgens hem het meest waarschijnlijke tijdstip om de gesprekken te starten. Uit opiniepeilingen blijkt dat in diverse EU-landen onder de burgers brede weerstand bestaat tegen de aansluiting van Turkije.

De Tweede Kamer is blij met de mening van Bot dat Turkije pas mag aanhaken als het aan alle politieke, economische en sociale eisen voldoet.