Het begon allemaal met prins Bernhard.

Toen de 93-jarige prins liet weten dat hij volgend jaar op 5 mei voor de allerlaatste keer in Wageningen wilde zijn, zag Defensie zijn kans schoon. Het ministerie wilde de financiering en ondersteuning van het defilé stoppen.

In feite zou dat de doodsteek betekenen voor de optocht van de veteranen. Bernhard was in mei 1945 aanwezig bij de ondertekening van de capitulatie van Duitsland in Hotel De Wereld in Wageningen.

Defensie steunt Wageningen met geld -naar verluidt 150.000 euro-, het bouwen van bijvoorbeeld tribunes en de inzet van ongeveer 300 mensen. Defensie wil tijd en middelen in een nieuw fenomeen steken: de Nationale Veteranendag. Voor het eerst te houden op woensdag 29 juni 2005. Precies: de verjaardag van prins Bernhard.

De veteranen waren niet blij met dit voornemen. Een enquête onder de leden van 37 veteranenorganisaties leverde ruim 22.000 steunbetuigingen op voor behoud van Wageningen. Dinsdag kwamen de handtekeningen terecht op het bureau van staatssecretaris Van der Knaap van Defensie. Het defilé moet blijven bestaan, naast de nieuwe veteranendag.

„Wageningen en de veteranendag zijn niet met elkaar te vergelijken”, zegt voorzitter A. H. P. Knoppien van het Veteranen Platform in Doorn. De 65-jarige gepensioneerde kolonel der mariniers is spreekbuis van de veteranen. „Het defilé is een gebaar dóór veteranen, terwijl de dag bedoeld is als gebaar vóór veteranen.”

Dit jaar liepen er op 5 mei ruim 4000 veteranen mee in Wageningen. Ze marcheerden in groepen voorbij aan de prins, die voor Hotel De Wereld stond.

Het zijn niet alleen oudjes die meelopen. „Ongeveer 40 procent van de groep is jonge veteraan. Die vinden het leuk om te doen. Ik word binnengehaald alsof ik een held ben, zeggen ze na afloop. Dat geeft de jonkies een goed gevoel.”

Knoppien is blij dat de bejaarde prins de knoop doorhakt. „Hij geeft duidelijkheid. Maar Wageningen kan best verder zonder prins Bernhard. De gebeurtenissen in de Gelderse stad hebben een duidelijke link met de nationale viering van de Bevrijding. Het zou krankzinnig zijn als je die historisch belangrijke kurk eruit haalt.”

De Nationale Veteranendag komt in Nederland naar voorbeeld van aparte dagen voor veteranen in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Volgens Knoppien zitten de veteranen er niet op te wachten. „Mogen wij dan straks met z’n allen op een tribune zitten en de samenleving springt en danst voor ons? Over de invulling is nog heel weinig bekend.”

Staatssecretaris Van der Knaap bleek gevoelig voor de kritiek. Dinsdag, aan het einde van de middag, liet zijn ministerie weten dat het defilé van Wageningen vanaf 2006 „in zijn oorspronkelijke vorm” terugkeert. „Hierbij worden alleen de capitulaties van Duitsland en Japan in 1945 herdacht.” Het defilé zal zich uitsluitend richten op de daarbij betrokken veteranen en oud-verzetsstrijders.

Knoppien is blij met het gewijzigde inzicht van de staatssecretaris. „De steun aan Wageningen intrekken zou in feite de dood van het defilé zijn.” Dat er nu een tweedeling onder de veteranen ontstaat, noemt Knoppien jammer. „De oudjes mogen naar Wageningen, de jonkies naar de veteranendag. Ik vraag me af of dat een verstandige zet is.”

Er zouden nog ongeveer 600 Nederlandse veteranen uit de Tweede Wereldoorlog in leven zijn. „Die kunnen niet allemaal meer lopen. Er zullen dus voertuigen moeten komen. Maar velen zijn lid van een club, bijvoorbeeld de Bond van Wapenbroeders. Ze lopen dan met Indiëveteranen. Die maatjes worden er dus nu afgeknipt.”

De oud-marinier vraagt zich af hoe dat straks moet gaan op die landelijke veteranendag. „Voor wie of wat gaan we dan defileren? Denk u dat er 4000 veteranen bij elkaar komen in Amsterdam, Den Haag of Utrecht als aan het einde van de stoet prins Willem-Alexander staat te wachten? Het is niet zo van: we frommelen het in een spelletje en u moet het leuk vinden.”

Volgens Knoppien is het „niet slim” van de staatssecretaris van Defensie om niet alles in Wageningen te houden. „Het gaat ook om de beeldvorming in de samenleving. We moeten niet in de Tweede Wereldoorlog blijven hangen, maar zouden het defilé veel breder kunnen trekken. Er zijn ieder jaar toeschouwers die de groepen jonge veteranen voorbij zien komen met bordjes als Bosnië, Eritrea en Kosovo en zeggen: Zo, zijn jullie daar ook geweest? Dat is toch prachtige reclame voor Defensie?”