Burgemeester Marcouch stelt dinsdag op de gemeentelijke site dat vrouwen die de abortuskliniek in Arnhem bezoeken de werkwijze van zogeheten wakers „als zeer intimiderend” ervaren. De prolifebetogers „treden met grote voeten het recht en de individuele vrijheid van deze vrouwen. Vrouwen zijn prima denkers, voelers en doeners. Laat de vrouwen met rust”, stelt de burgemeester van PvdA-huize.

Om het „hinderlijke en intimiderende” gedrag van de wakers te stoppen, verbiedt het Arnhemse gemeentebestuur het om binnen een straal van 500 meter rond de abortuskliniek zonder vergunning een „promotiestandplaats” in te nemen.

Arnhem baseert het besluit onder meer op een recente uitspraak van de rechtbank Noord-Holland. Die oordeelde in juli dat de gemeente Heemstede wakers op enige afstand van de abortuskliniek mag houden. Opvallend is dat de rechtbank Noord-Holland stelde dat het rechtstreeks aanspreken van individuele bezoekers van de kliniek niet valt onder het betogingsrecht.

Te ver

De CU in Arnhem (2 van de 39 zetels) vindt het besluit van Marcouch „veel te ver” gaan en wil de burgemeester binnenkort aan de tand voelen. „Marcouch treedt het recht op demonstratie met voeten”, zegt CU-fractievoorzitter Daniël Becker woensdag desgevraagd. Als demonstranten bij een abortuskliniek daadwerkelijk intimiderend optreden, dan zou de politie ze moeten waarschuwen en desnoods op moeten treden, betoogt hij. „Maar het is mij niet bekend dat de politie daar pogingen toe deed. Het gaat dan ook niet aan om nu meteen het demonstratierecht en de vrijheid van meningsuiting in te perken.”

Zelf zijn de CU’er geen signalen van overlast door de wakers bekend. Het stoort Becker dat Marcouch naar de rechterlijke uitspraak over de situatie rond de kliniek in Heemstede verwijst. „Die beide steden kun je niet zomaar één op één met elkaar vergelijken.”

Kwetsbare dames

Dat burgemeester Marcouch binnen een straal van 500 meter rond een abortuskliniek een vergunning voor betogers eist, is „wel heel fors”, zegt het Arnhemse raadslid Jan Hutten van oppositiepartij CDA (2 zetels). „Dan praat je over een lengte van een halve woonwijk.” Hij zou de voorkeur geven aan een afstand van bijvoorbeeld 250 meter. „Vrouwen die een abortuskliniek bezoeken, moeten ongehinderd toegang hebben tot die kliniek. Het gaat om kwetsbare dames, die in geestelijke nood zitten. Ze gaan niet op verjaardagsvisite.”

Tegelijkertijd hebben prolifebetogers het recht op demonstratie, zegt CDA’er Hutten. „Zij hebben het recht om op te komen voor het ongeboren leven.”

Argusogen

Eerder deze maand bepaalde de gemeente Rotterdam dat prolifebetogers vrouwen bij een abortuskliniek niet meer direct mogen aanspreken. Rotterdam verwees, net als Arnhem, eveneens naar de gerechtelijke uitspraak van de rechtbank Noord-Holland.

Diederik van Dijk, voorzitter van het prolifeplatform Zorg voor Leven, maakt zich zorgen over de jongste ontwikkelingen. Die zegt hij met „argusogen” te volgen. „De rechter schept jurisprudentie die het voor prolifebetogers moeilijker maakt hun werk gestalte te geven”, zegt Van Dijk woensdag desgevraagd. „Het lijkt me goed dat juristen het besluit van de rechtbank Noord-Holland aanvechten.”

Het valt alles mee met intimidaties van wakers bij abortusklinieken, vindt Van Dijk. „Het is natuurlijk evident dat betogers zich niet intimiderend en opdringerig moeten gedragen. Tal van gemeenten hebben onderzoek gedaan naar signalen over dat soort gedrag. Daaruit blijkt dat zelden of nooit sprake is van incidenten waarbij betogers zich op onaanvaardbare wijze gedragen.”

Fatsoenlijk

Van Dijk vindt het „ontzettend ver” gaan als wakers vrouwen niet meer zouden mogen aanspreken. „Het moet mogelijk blijven dat prolife-mensen anderen op een fatsoenlijke manier aanspreken. Waarbij wakers dan per direct stoppen als de aangesprokene niet gediend is van contact. Op straat word je nu eenmaal wel eens aangesproken, bijvoorbeeld door Greenpeace.”

De praktijk toont aan dat de bemoeienis van wakers „leventjes heeft gered”, betoogt Van Dijk. „Het blijkt dat nogal wat vrouwen die naar de abortuskliniek komen van tevoren niet of onvoldoende zijn gewezen op alternatieven voor abortus. Laat de rechterlijke macht zich daar druk over maken. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het Arnhemse gemeentebestuur prolifebetogers wel heel erg onder het vergrootglas legt. Kennelijk omdat het om abortus gaat. Als de demonstratiekwestie zou draaien om duurzaamheid of het klimaat, zou het Arnhemse gemeentebestuur daar vermoedelijk niet zo’n groot punt van maken.”