Exacte cijfers kan zij niet geven, maar de marechaussee constateert wel een duidelijk toename. Dat zou liggen aan de goede kwaliteit van het Nederlandse paspoort, dat steeds moeilijker is te vervalsen. Volgens cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken is het aantal paspoorten dat als vermist is opgegeven de laatste tijd gestegen. In 2002 waren dat er 110.000, vorig jaar 150.000.

Het Nationaal Bureau Documenten (NBD), dat reispapieren controleert op echtheid, zegt dat dit jaar al 700 mensen zijn opgepakt die gebruikmaakten van deze truc. Het zou hierbij gaan om het topje van de ijsberg, aldus het NBD.

Vooral Nigerianen, Somaliërs en Chinezen proberen Nederland binnen te komen met een Nederlands paspoort dat niet van henzelf is. Hun kapsel en kleding passen ze aan aan de foto op het paspoort. Ze gebruiken papieren van Nederlanders van Afrikaanse of Aziatische afkomst die bij de gemeente opgeven dat ze hun paspoort kwijt zijn, terwijl ze die hebben verkocht aan mensensmokkelaars.

De Nederlandse paspoorten worden niet vervalst, maar uitgezocht op gelijkende foto’s. Nederlanders van vooral Somalische en Nigeriaanse komaf staan hun paspoorten voor dit doel af.

Voor de marechaussee is het lastig na te gaan of buitenlanders die hun toevlucht nemen tot de lookalike-truc precies lijken op het fotootje in het paspoort. De gezichten van Afrikanen en Aziaten zijn moeilijker uit elkaar te houden dan die van blanken, aldus de woordvoerder vanmorgen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken noemt de fraude ernstig, vooral nu terreurbestrijding steeds belangrijker wordt. Daarom zouden er paspoorten moeten komen met biometrische kenmerken, zoals de irisscan. De invoering daarvan laat echter nog ten minste drie jaar op zich wachten.

Vorig jaar werd al bekend dat de marechaussee niet in staat is een analyse te maken van de ruim 3800 reisdocumenten die deze organisatie jaarlijks in beslag neemt. Dat komt doordat deze papieren nauwelijks centraal worden geregistreerd.

Uit het ”Rapport identiteitsfraude en documenten” blijkt dat mensen die hun paspoort zijn kwijtgeraakt, zonder veel problemen een nieuw exemplaar van de gemeenten krijgen. De marechaussee was er toen al achter dat de afgelopen jaren meer dan 1000 mensen vier tot zes keer aangifte deden van hun kwijtgeraakte paspoort. Eén persoon heeft zelfs dertien keer aangifte van diefstal van zijn paspoort gedaan.

Niet alleen gemeente, ook de politie reageert niet altijd adequaat. Zo wordt de aangever veelal niet nagetrokken in de systemen, zo bleek uit het rapport. De internationale samenwerking op het gebied van fraudebestrijding is verre van optimaal. Ook zitten de diensten die zich bezighouden met het opsporen van paspoortfraude elkaar regelmatig in de weg bij hun werkzaamheden. Het gaat om de politie, de marechaussee, de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), douane en justitie.