Met een diepe, donkerbruine roffel kondigt de Chinooktransporthelikopter z’n komst op Brabantse bodem aan. De piloten zetten zich schrap. Landen met slecht zicht in een stofwolk vraagt extra concentratie. Zand en stof wervelen soms tot 100 meter hoogte op. Brown-out, in militair jargon.

Chinook- en Cougartransporthelikopters van het Defensie Helikopter Commando (DHC) van de Koninklijke Luchtmacht trainen tot en met 4 september het vliegen met slecht zicht. Oefening Hot. „Lastig”, legt luitenant-kolonel Jorik ter Veer, commandant van 300 Squadron, uit. „Regelmatig ook met risico’s. Soms zie je echt niets meer.” In Afghanistan is in 2005 een Chinook gecrasht in een nachtelijke ‘mist’ van bruin zand. „Daarom oefenen we hier veel op.”

Een Cougar vliegt voor. De transportheli moet militairen van 11 Luchtmobiele Brigade oppikken uit de Brabantse zandbak. De rode baretten zoeken op een kluitje beschutting bij elkaar, op amper 3 meter van de landende heli. Opstuivend zand snijdt met orkaankracht in de snuiten. Operatie Zandhappen.

„Brown-out komt tijdens ons werk regelmatig voor”, legt luitenant-kolonel Ter Veer uit. In Afghanistan bijvoorbeeld. Of in Mali. „Niet alleen in woestijngebieden, maar ook in Europa en zelfs in Nederland.”

De krijgsmacht traint helikopteroperaties met slecht zicht normaal altijd in Spanje of Portugal. In de stoffige Zuid-Europese landen zijn de omstandigheden optimaal.

Dit jaar blijft de luchtmacht noodgedwongen dicht bij huis. Corona gooit roet in het eten. Oefening Hot vindt daarom plaats op zandvlaktes in Apeldoorn, Barneveld, Nunspeet, Elburg, Meppel, Soest en Zeist.

Overdag, maar soms ook ’s avonds. Defensie bekijkt elke dag welke locatie het meest geschikt is. Droogte is een vereiste. Daarvoor hoeft niemand ver te zoeken.