Bekende Veense namen staan er op de gedenkplaten. Van Schuppen, Van Hardeveld, Hiensch, Hootsen. „Nu zijn ze weer te lezen,” constateert Aart Aalbers, een van de noeste werkers, tevreden.

Met het plaatsen van een paar foto’s op Twitter gaf Aalbers een maand geleden de aanzet. „Ik wandelde langs Gedenkpark De Oude Begraafplaats en schrok ervan hoe verwaarloosd het erbij lag.”

Het signaal werd snel opgepakt. De wijkmanager van de gemeente nodigde enkele wijkbewoners en Aalbers uit voor een overleg ter plekke. Daarbij werd een ‘vriendengroep’ gevormd van voornamelijk autochtone Veenendalers die de oude begraafplaats „weer toonbaar gaan maken en houden.” Een of twee ochtenden in de week gaan ze in het park aan de slag.

„Minstens twee generaties Veenendalers liggen hier begraven”, vertelt Aalbers. „Ruim zesduizend personen. Er wordt, merk ik, nogal eens gedacht dat dit een Joodse begraafplaats of een geruimde begraafplaats is. Het is echter een algemene begraafplaats die gesloten is verklaard. Er is hier nooit geruimd.”

De dodenakker werd in 1829 in gebruik genomen, nadat begraven in de Oude Kerk en op het kerkhof eromheen verboden was. Tot 1917 kregen Veenendalers hun laatste rustplaats op deze begraafplaats. Daarna werden nog bijzettingen in familiegraven toegestaan. De laatste was in 1947.

Onderhoud schoot er wel vaker bij in. „In 1986 is dat voor de eerste keer aangepakt. Toen was de begraafplaats ook één grote bende”, aldus Aalbers. „De jeugd gebruikte haar als speelplaats en graven waren overwoekerd.” De Historische Vereniging Oud Veenendaal trok aan de bel. Op haar initiatief werden de ruim vijftig mooiste gedenkstenen langs het hoofdpad gelegd.

In 2008 was de volgende schoonmaakactie. Aalbers: „Stapels zwerfafval lagen er, onder meer van hangjeugd. En omwonenden lieten er hun hond uit. Nogal ongepast op een plek waar ons voorgeslacht ligt.”

De begraafplaats werd ingericht als gedenkpark, met een hekwerk en wandelpaden. De bewonerscommissie van de naastgelegen wijk nam deels het onderhoud op zich. De gemeente stelde daarvoor extra wijkbudget beschikbaar. Vorig jaar haakte de commissie af, omdat ze geen nieuwe bestuursleden kon vinden.

Maar ook de gemeente is volgens Aalbers nalatig geweest. „De eikels en bladeren van afgelopen herfst lagen er nog en de veegauto voor de paden kwam hier nooit meer.”

Vrijwilliger Henk Roor, oud-wethouder, wijt de staat van het gedenkpark mede aan gebrek aan historisch besef. „Daarnaast heeft regulier onderhoud in Veenendaal toch wat minder prioriteit.”

„Een model-begraafplaats hoeft het niet te worden”, stelt Aalbers. „Maar nu was het zo erg vervallen dat het voor een gemeentelijk park een schande was.”

Met de wijkmanager is afgesproken dat de vriendengroep het klein onderhoud verzorgt. Leerlingen van de reformatorische Calvijnschool, die toch al maandelijks papierprikken in de buurt, zullen het zwerfval in het park opruimen. De gemeente maait het gras en bekommert zich om de beplanting. „We zijn blij met deze samenwerking om het onderhoud weer op een voldoende niveau te brengen en te houden”, laat een woordvoerder weten.

De vriendengroep heeft plannen voor rondleidingen op de begraafplaats. Aalbers: „Het zou prachtig zijn om de schooljeugd hiernaartoe te halen en verhalen van vroeger te vertellen. Hier kunnen ze bijvoorbeeld de gedenkstenen zien van textiel- en sigarenfabrikanten die voor Veenendaal zo belangrijk waren.”