Terwijl de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) op dit moment vooral de vinger achter het islamitisch terrorisme probeert te krijgen, had voorloper BVD in de jaren zeventig en tachtig heel andere interesses. Communisme was het grote gevaar. Een partij als de Communistische Partij Nederland (CPN) werd met argusogen gevolgd. Om zicht te krijgen op de extreem linkse aanhang in Nederland, infiltreerde de BVD in communistisch-maoïstische kringen.

Soms schakelde de dienst burgers in met het „ingrijpende verzoek” om hun „brave reputatie” af te leggen en zich met een communistische club in te laten, om zodoende het naadje van de kous te weten te komen. Zo was daar de operatie ”Farina”. Een rooms-katholiek echtpaar was in de jaren vijftig gerekruteerd om carrière in de top van het districtsbestuur van de CPN te maken. Ze moesten daartoe ogenschijnlijk breken met kerk en familie. Tientallen jaren deed het echtpaar zich voor als fel communistisch. „De vrouw verzuchtte meermalen hoe graag zij weer eens een mis zou willen bijwonen”, schrijft Frits Hoekstra, van 1971 tot 1987 werkzaam bij de BVD.

Om extreem links de loef af te steken, richtte de BVD zelf de maoïstische groepering Marxistisch Leninistische Partij Nederland (MLPN) op. Zo wilde de geheime dienst erachter komen wie er sympathie had voor een dergelijke club. Een geheim agent wierp zich op als secretaris-generaal van de partij. Enkele collega’s meldden zich aan als lid. Het partijorgaan van de MLPN, ”De Kommunist”, werd vervaardigd in de huisdrukkerij van de BVD. Ook de Amerikaanse veiligheidsdienst CIA participeerde in het project, ”Mongool” geheten. Te vrezen valt, schetst Hoekstra in zijn boek, dat sommige extreem linkse clubs vooral floreerden doordat de BVD de tent draaiende hield.

In de Koude Oorlog was er onder de verantwoordelijke ministers aanvankelijk „bijna blind vertrouwen” in de BVD, die niet gebonden was aan al te veel regels om de nationale veiligheid te bewaken. Ministers van Binnenlands Zaken als Beernink, Geertsema, De Gaay Fortman, Wiegel en Rietkerk deden niet al te moeilijk.

Anders werd dat toen PvdA’er Van Thijn in 1981 op Binnenlandse Zaken aan het roer kwam. Hij kon niet door één deur met Pieter de Haan, toenmalig hoofd van de BVD. Bewijs van de wrijvingen tussen de twee was een affaire rond de observatie van Aart van Wijk, lid van de Rode Jeugd, een omstreden linkse club die nauwlettend in de gaten werd gehouden. In de woning tegenover Van Wijk was bij een alleenstaande vrouw een observatiepost ingericht. De nogal loslippige dame bazuinde rond dat Van Wijk met een richtmicrofoon werd afgeluisterd. In werkelijkheid ging het om verbindingsapparatuur waarmee de observator met een surveillant op straat in contact stond. Minister Van Thijn, argwanend geworden door het verhaal van de gastvrouw, riep De Haan op het matje. Die moest in hoogst eigen persoon het bewuste apparaatje aan de minister tonen. De BVD-baas voldeed tandenknarsend aan dat verzoek.

De Rode Jeugd, in het bezit van wapens, beraamde aanslagen op het Koninklijk Huis. Men had bedacht dat de Rabobank in Baambrugge een mooi doelwit voor een overval zou zijn. De plannen konden worden verijdeld, schrijft Hoekstra.

Op de hoogste verdieping van het Amsterdamse hotel Okura beschikte de BVD over een antennefaciliteit om zogeheten „bakenacties” uit te voeren, meldt Hoekstra. Dat ging om het radiografisch volgen van auto’s in Amsterdam door het signaal van een onder het voertuig bevestigd zendertje op te vangen.

Onthullend is hoe Hoekstra verhaalt dat hij eind jaren zeventig in het Tweede-Kamergebouw in kasten van kamerleden gluurde om te achterhalen hoe een geheim rapport over de aanschaf van de opvolger voor de Starfighter voor de luchtmacht was gelekt. Hoekstra liet zich met hulp van de beveiligingsdienst op een avond insluiten in het gebouw. „Opvallend was dat je bij alle fracties gemakkelijk toegang kreeg tot de archiefkasten en bureaus, behalve bij de CPN. Daar was alles hermetisch afgesloten.” Hoekstra kreeg een reprimande van de BVD voor zijn actie.

De BVD werd in de jaren zeventig vooral bevolkt door medewerkers van rechtse signatuur, onder wie mensen uit orthodox-christelijke kring. In onderzoeksrapporten over nieuwe medewerkers stonden zinsneden als „gereformeerd, dus betrouwbaar.” Een van de orthodoxen was de „steil gereformeerde” Scheveninger Leen Mols, die een leidinggevende functie bij de BVD vervulde. Thuis bij communistenhater Mols, „rond de haard”, kregen jonge BVD’ers onderricht in het werken bij een geheime dienst.

Hoekstra heeft zijn twijfels over het nut van die sessies, waar „anekdotische heldenverhalen uit het verzet” de ronde deden. „Na het afsluitend gebed had je meer het idee bij een ouderling van de gereformeerde kerk op bezoek te zijn geweest, dan een les in infiltratie te hebben gevolgd.”