Zelden zagen de straten rond de Sagrada Familia er zo verlaten uit als op deze dinsdagochtend in mei. Een enkele verdwaalde toerist maakt een selfie, de beroemde basiliek van Antoni Gaudi op de achtergrond. Maar geen spoor te bekennen van de oneindige stroom toeristenbussen die hier normaal voorbijtrekt. De Carrer Sardenya voor de hoofdingang is een feest voor de fietser. Geen hectisch verkeer, geen overvolle trottoirs. De loketten van Europa’s meest bezochte kerk –na de Sint-Pieter in Rome– zijn al een dikke twee maanden gesloten.

Aan de andere kant van de basiliek is de ingang voor groepen. Ook hier is bijna niemand te zien. Ondanks het zomerse weer is er volop plek op de banken in het park van de Plaça Gaudí. Manolo geniet ervan op een bankje in de schaduw. Hij komt van buiten Catalonië, maar woont hier al zestig jaar, vlakbij de kerk. „Normaal kom ik hier niet, want er is toch nooit plek”, zegt hij, terwijl hij zijn mondkapje rechttrekt. Maar nu is het rustig. „Dat wel, maar het is mij net iets té stil. Zonder de drukte is alles een beetje triest.” De regering heeft gezegd dat de toeristen in juli weer kunnen komen. Manolo hoopt dat het waar is.

Bezoekersritme

Niet alleen de straten rond de Sagrada Familia zijn onwerkelijk leeg. Ook de bouwplaats binnen de hekken van de basiliek ligt er verlaten bij. Half maart, toen de Spaanse regering de alarmtoestand uitriep en een reeks strikte maatregelen instelde om de verspreiding van het coronavirus te bestrijden, werd de bouw van de Sagrada Familia stilgelegd.

Dat kun je gerust een historisch feit noemen. Sinds de start van de werkzaamheden in 1882 is de bouw slechts éénmaal onderbroken geweest, en dat was tijdens de Spaanse Burgeroorlog, ruim tachtig jaar geleden. Volgens het stichtingsbestuur van de kerk zal de bouw in elk geval niet hervat worden vóór het eind van dit jaar. Zonder de inkomsten van de 4,5 miljoen bezoekers per jaar –die gemiddeld zo’n twintig euro entree betalen– is voortzetting van de bouw niet haalbaar. Om de betonmolens weer te laten draaien, is eerst een „aanhoudend en stabiel bezoekersritme” nodig. En het kan nog wel even duren voor het zover is.

De pandemie schopt het bouwschema danig in de war. Volgens plan zou het modernistische meesterwerk van Antoni Gaudi klaar moeten zijn in 2026. Tot voor kort leek dat te lukken. De werkzaamheden vorderden zelfs sneller dan verwacht. Op 10 maart, kort voor de uitroeping van de alarmtoestand in Spanje, werd een mijlpaal bereikt. Het wereldwijd bekende silhouet van de basiliek veranderde voorgoed toen de zes centrale torens voor het eerst de acht klokkentorens in hoogte overtroffen. Nog geen week later werd de bouw noodgedwongen stilgelegd. Zo blijft de hoofdtoren voorlopig steken op 117 meter. Na voltooiing zal de Sagrada Familia met 172 meter de hoogste kerk ter wereld zijn.

Illegaal

Voor drieduizend buurtbewoners betekent de bouwstop een adempauze. Hun woningen dreigen tegen de vlakte te gaan om plaats te maken voor de nieuwe hoofdingang van de basiliek. De getroffen buren proberen de sloop van hun huizen koste wat kost te voorkomen. Zij eisen annulering van het in hun ogen illegale bestemmingsplan uit 1976 waarmee het kerkbestuur schermt. De rechter heeft zich nog niet uitgesproken.