Waarom mensen online soms zulke asociale dingen zeggen
De moeder van premier Mark Rutte, Mieke Rutte-Dilling, overleed op 13 mei. RTL plaatste daarover op 25 mei een bericht op Facebook. Onder de ruim 2500 reacties op dat bericht waren heel wat onaardige. RTL Nieuws vroeg sommige van de reageerders waarom ze zo’n onnette reactie achterlieten.
Bijvoorbeeld ‘Dijnphna’, afgaande op haar profielfoto een nette vrouw van middelbare leeftijd. “Geen medelijden mee”, schreef ze onder het bericht van RTL. En daar heeft ze geen spijt van. “Ik mag die vent niet”, zegt ze tegen RTL als die haar confronteert met haar reactie. “Rutte moet maar eens leren om eerst aan zijn eigen volk te denken. En niet eerst aan anderen.” Daarmee doelt ze op asielzoekers en Ruttes beleid ten aanzien van klimaat en corona.
Ook Alex – zelf vader – heeft geen spijt van zijn Facebookreactie. “Nu hij nog”, schreef hij over Rutte. Ook Alex is boos over het kabinetsbeleid. “Rutte geeft niets om het volk. Hoe kan hij dan verwachten dat het volk wel om hem geeft?” Hij is van mening dat kritiek bij de functie van minister-president hoort. “Als je die functie neemt, moet je ook niet jammeren.” “Ik wens niemand dood”, merkt hij nog wel op. “Het is een reactie uit woede.”
Morele verontwaardiging
Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit, merkt tegen RTL op dat dit soort opmerkingen buiten sociale media niet gauw zullen klinken. “Als Rutte tegenover ze zou staan en zou zeggen: mijn moeder is dood, dan zou niemand de dingen zeggen die ze hier zeggen. Mensen zijn van nature groepsdieren die rekening houden met elkaar. Ze willen niet bot en onbeschoft zijn.”
Vonk stipt ook de morele verontwaardiging aan die uit de opmerkingen van de reageerders blijkt. Ze zijn boos omdat ze Rutte verantwoordelijk achten voor slechte ouderenzorg, versoepeling van coronabeleid of financiële moeilijkheden. Het lijkt of ze meeleven met slachtoffers van dat beleid. “Zo meelevend en betrokken en dan opeens zo hard tegen Rutte? Morele verontwaardiging is bijna nooit oprecht”, zegt Vonk. “Het dient het doel om jezelf te verheffen boven een ander. Als morele verontwaardiging oprecht zou zijn, zou het je doel zijn het onrecht te herstellen. Maar vaak willen mensen liever kwaad blijven en zich moreel superieur voelen.”