Biomassa speelt een belangrijke rol in een klimaatneutrale, circulaire economie. Dat bleek vrijdag uit een studie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) naar de beschikbaarheid en toepassing van biomassa. Het gebruik ervan moet wel aan duidelijke duurzaamheidseisen voldoen.

Welke weg precies wordt ingeslagen hangt sterk af van welke visie op biomassa komt bovendrijven in het maatschappelijke debat. In de samenleving staan groepen namelijk lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om de grondstof.

Zo zien velen niets in het gebruik ervan, omdat ze bang zijn dat er hele bomen in centrales verdwijnen, er roofbouw wordt gepleegd of dat het de luchtkwaliteit en biodiversiteit aantast.

Vanuit het oogpunt van klimaat zou het benutten van biomassa voor de stroomproductie –eventueel met CO2-afvang– noodzakelijk zijn om klimaatdoelen te halen.

Het in kaart brengen van al die zienswijzen is in de studie gebeurd en dat was hard nodig, zegt Jan Paul van Soest van de adviesbureaus De Gemeynt en MSG. „Het PBL probeert door alle standpunten te horen de polarisatie te verminderen.”

In een vroeg stadium zijn 150 partijen betrokken, van wetenschappers tot ngo’s. Zo moesten alle argumenten rond biomassa boven tafel komen. Op basis daarvan zijn vijf perspectieven op biomassa in kaart gebracht, met een focus op respectievelijk klimaat, hernieuwbare energie (alleen biomassa waar nodig), circulariteit (biomassa vooral voor materialen), ecologie (minimale inzet biomassa) en duurzame ontwikkeling (eerlijke handel). Per visie verschilt de behoefte aan en beschikbaarheid van biomassa.

Wat is hét dilemma rond biomassa?

Van Soest: „Het meest verwarrende is misschien wel het begrip zelf. Wat is biomassa? Er zijn tientallen soorten, tientallen toepassingen. Daar begint de spraakverwarring al in de discussie. Verder spitst het debat zich met name toe op het wel of niet verbranden van houtachtige biomassa in centrales.”

Is de keuze voor het perspectief rond biomassa aan de politiek?

„Niet op alle fronten. De wetenschap zou nog voorwerk kunnen doen om meer consensus te krijgen. Zo zou van elk perspectief kunnen worden uitgewerkt hoe de klimaatdoelen te halen: wat betekent die visie voor energiebesparing en de inzet van zon, wind en aardwarmte?”

Ondanks verschil in visie zijn er punten van overeenstemming, blijkt uit de studie. Zoals blijvende inzet van biomassa voor materialen, zoals papier, karton of als vervanging van beton en staal. Moet het kabinet daar niet juist op inzetten?

„Klopt, alle partijen onderschrijven het zo hoogwaardig mogelijk gebruiken van biomassa. Daarom wordt het zo vreemd gevonden dat er juist voor het verbranden van biomassa in een centrale –een laagwaardige toepassing– subsidies bestaan.

Ik wil me zelf graag inzetten om met alle partijen een gezamenlijke ontwikkelagenda voor biomassa op te stellen. Met als uitgangspunt de zaken waar we het over eens zijn. Dat is vruchtbaarder dan op elkaar inhakken en moddergooien rond discussiepunten. Bij de coronacrisis is er het OMT dat adviezen geeft, bijvoorbeeld over het gebruik van mondkapjes. Zo kan het ook met biomassa. Een gezamenlijk expertadvies zou kunnen zijn: maak nu eens vaart met het bijstellen van bijvoorbeeld genoemde subsidies. De politiek neemt vervolgens de besluiten.”