De Eerste en Tweede Kamer mogen in tijden van crisis digitaal plenair vergaderen. Daarbij hoeft geen meerderheid van de Kamerleden fysiek aanwezig te zijn. Dat is niet strijdig met de Grondwet, oordeelt de Afdeling advisering van de Raad van State (RvS). Maar fysiek vergaderen moet het uitgangspunt blijven. De Eerste Kamer had om het advies gevraagd.

Om een plenaire vergadering te houden, moet er volgens de Grondwet een meerderheid van de Kamerleden aanwezig zijn: dat heet een quorum. De senaat wilde van de Raad van State weten hoe strikt die eis moet worden gezien in de moderne tijd, en of daar in tijden van crisis van kan worden afgeweken.

Ja, dat kan, luidt het antwoord. In een crisissituatie, zoals de uitbraak van het coronavirus, waarbij de „democratische besluitvorming niet op een toereikende wijze kan worden gewaarborgd”, zou een digitale route een uitweg kunnen bieden. Maar wanneer dit geoorloofd zou zijn, zegt de RvS niet. De beide Kamers én de regering zouden het daar over eens moeten worden.

De Raad stelt dat toen de Grondwet in 1983 voor het laatst werd herzien men nog geen rekening kon houden met „de huidige technische mogelijkheden. Daardoor kan de uitleg van de Grondwet veranderen”.

Tweede Kamerlid Klaas Dijkhoff (VVD) wierp eerder deze maand tijdens een digitaal overleg met fractievoorzitters en de Tweede Kamervoorzitter de vraag op of er in deze tijd geen alternatief kon worden gevonden voor een fysiek quorum. Voorzitter Khadija Arib zei dat dat nou eenmaal niet mag van de Grondwet. Maar de Eerste Kamer besloot de RvS om uitsluitsel te vragen.

Fysiek bijeenkomen moet wel het uitgangspunt blijven, vindt de RvS. En als er een digitale variant wordt bedacht, moet die aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten de debatten toegankelijk zijn voor burgers en pers, en moet altijd duidelijk zijn wie aan het woord is. Een beeldverbinding is dus een ‘must’. Ook moeten de rechten van individuele Kamerleden, zoals het recht om een hoofdelijke stemming aan te vragen, gewaarborgd zijn.