Nederland kent een eigen traditie van bede- en boetedagen. De landelijke biddag voor gewas en arbeid, op de tweede woensdag in maart, komt daaruit voort. De overheid kon in het verleden ook bij bijzondere gelegenheden een bede- en boetedag uitroepen. Dat gebeurde in de zeventiende eeuw bijvoorbeeld tijdens pestepidemieën, die beschouwd werden als gevolg van Gods toorn over de zonden van het volk. Preken die oudvaders in die tijd hebben gehouden, zijn voor een deel bewaard gebleven.

Waar de Nederlandse regering –en de koning– tot nog toe niet hebben opgeroepen tot gebed, deed de Beierse minister-president Markus Söder dat wel. „Wie gelovig is, moet bidden dat het virus Duitsland niet te hard treft”, zei hij zondag in een televisieprogramma. De christendemocratische regeringsleider, die lid is van de Evangelisch-Lutherse Kerk in Beieren, zei dat het gebed helpt in de strijd tegen het coronavirus, naast de maatregelen om de verspreiding te vertragen en de gezondheidszorg te versterken. In een toespraak in de Beierse landsdag uitte Söder zich vorige week in soortgelijke bewoordingen.

Initiatieven

Dat de Nederlandse regering en koning in de coronacrisis geen oproep tot gebed hebben gedaan, neemt niet weg dat er door het hele land initiatieven worden ontwikkeld waarin verootmoediging en gebed centraal staan. De Nationale Dag van Gebed op 18 maart, waartoe onder meer de Evangelische Omroep en de Raad van Kerken het initiatief namen, is daar een voorbeeld van.

Woensdag bleek bovendien dat de boodschap van de paus, die ertoe opriep om om 12.00 uur het Onze Vader te bidden, onder zowel rooms-katholieken als protestanten over de gehele wereld –en dus ook in Nederland– gehoor vond. De paus wil dat er vrijdagavond om 18.00 uur een nieuw gebedsmoment gehouden wordt.

Inmiddels klinkt vanuit verschillende landen de oproep om komende zondag een bede- en boetedag te beleggen. In Schotland riep de Free Church of Scotland (Continuing) de leden van haar 41 gemeenten en „broeders buiten het kerkverband” er vorige week al toe op om 29 maart een dag van verootmoediging en gebed te laten zijn. Die kan –voor zover dat nog is toegestaan– in de openbare godsdienstoefening invulling krijgen, maar ook thuis.

„Deze oproep wordt gedaan in zowel nederige erkenning van onze volstrekte onwaardigheid om verhoord te worden als ons vaste vertrouwen in de genade van onze God”, aldus het bestuur van het Schotse kerkverband. De Reformations Gesellschaft Heidelberg (RGH) maakte eerder deze week bekend zich bij de oproep uit Schotland aan te sluiten.

De Wereldwijde Evangelische Alliantie (WEA), gevestigd in de Verenigde Staten, heeft dinsdag een oproep gedaan tot het houden van een „bede- en vastendag.” Die moet eveneens komende zondag gehouden worden.

Plaatselijk

Terug naar de Nederlandse situatie. Op plaatselijk niveau organiseren steeds meer kerkelijke gemeenten initiatieven waarin het gebed centraal staat. Het is bijna ondoenlijk om alle inmiddels bij de redactie bekende initiatieven in een overzicht te noemen. Daarom volgen er hier slechts enkele.

Ds. R. F. de Wit, predikant van de hervormde wijkgemeente Kerkelijk Centrum in Ermelo, houdt op doordeweekse avonden een avondgebed dat gevolgd kan worden via een livestream op de website. Op de site van de gereformeerde gemeente van Bodegraven wordt via een beeldverbinding iedere woensdag een moment van bezinning en gebed uitgezonden. Ook hervormde gemeente De Levensbron in Goes zendt ’s woensdags een gebedsmoment uit.

De hersteld hervormde gemeente Sint-Maartensdijk zendt iedere doordeweekse avond een meditatie uit. Ook is de kerk dagelijks tussen 11 en 12 uur open voor „mensen die behoefte hebben om zich even terug te trekken, voor gebed, of voor een gesprek.”