Erdogan verliet het gebouw van de Europese Raad na een gesprek van zo’n twee uur met Europees commissievoorzitter Ursula von der Leyen en EU-president Charles Michel. Het was een eerste stap om de dialoog op termijn te verbeteren, zei Michel. „De goede richting denk ik.”

Volgens Von der Leyen is het „goed dat de communicatielijnen open zijn. We hebben duidelijk meningsverschillen, maar het was een goed gesprek. We moeten ons nu richten op de weg vooruit.”

In de deal uit 2016 beloofde Turkije migranten en vluchtelingen tegen te houden. In ruil stelde de EU 6 miljard euro beschikbaar voor de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije. Erdogan zette de grens bij Griekenland tien dagen geleden open, tot ongenoegen van Europa. De Griekse grens blijft afgesloten. Aan de Turkse kant bivakkeren duizenden mensen.

De EU stelde Ankara destijds ook afschaffing van de visumplicht voor Turken en modernisering van de douane-unie in het vooruitzicht. Daar is door de verijdelde staatsgreep in Turkije en de daaropvolgende uitholling van de rechtstaat niets van terechtgekomen.

EU-buitenlandchef Josep Borrell en de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu gaan de komende tijd het akkoord nalopen en inventariseren „welke dingen missen en waar ze succesvol waren”, zei Michel. Op vragen wat Erdogan nu precies wil kwam geen duidelijk antwoord vanuit de EU. Maar het is niet uitgesloten dat het akkoord wordt vernieuwd of uitgebreid. Turkije moet dan wel stoppen met het gebruik van asielzoekers als politiek drukmiddel, zei Von der Leyen eerder op maandag.