Egypte botst hard met Ethiopië over water Nijl
Ethiopië bouwt aan een dam in de Nijl, tot onverholen woede van Egypte. Dat vreest voor zijn toch al schaarse watervoorziening. Washington bemiddelt, maar van toenadering lijkt nog geen sprake.
Toen de Egyptische president Anwar Sadat in 1979 een vredesovereenkomst met Israël tekende, bezwoer hij dat Egypte de oorlogen achter zich zou laten. Hij maakte echter één uitzondering: om water. Het was een duidelijke boodschap richting de andere Afrikaanse landen waar de Nijl doorheen stroomt.
Zijn voorbehoud was niet vreemd. Egypte is sterk afhankelijk van het water van de Nijl: 88 procent van de watertoevoer komt uit de rivier. De hoeveelheid houdt bovendien niet over voor de almaar groeiende bevolking. Wie Egypte wil raken, moet dus aan de watertoevoer morrelen.
En dat is precies wat Ethiopië volgens Caïro aan het doen is met de bouw van de Grote Renaissancedam in de Blauwe Nijl. De constructie ervan begon al tien jaar geleden, maar nadert nu zijn voltooiing. Om elektriciteit op te wekken, wil Ethiopië het enorme stuwmeer achter de dam vol water laten lopen. Ruim 65 procent van de bevolking beschikt niet over elektriciteit en daar kan dit project verandering in brengen.
Het water in de stuwdam stroomt logischerwijze niet meer door naar Egypte. De Nijl in Egypte is de resultante van de samenstroming van de Witte- en de Blauwe Nijl bij de Sudanese hoofdstad Khartoem, maar zo’n 85 procent van het water is afkomstig uit de Blauwe Nijl.
Egypte, Sudan en Ethiopië zitten al sinds 2014 om tafel om het conflict rond de dam op te lossen. De gemoederen liepen daarbij hoog op. Egypte dreigde de dam desnoods plat te bombarderen; Ethiopië bezwoer dat niets het land zou kunnen stoppen de dam af te bouwen.
Caïro vroeg in oktober vorig jaar om externe bemiddeling door de Verenigde Staten. De partijen spraken af uiterlijk op 15 januari 2020 met een oplossing te komen. Die leek eerder deze week echter nog niet ophanden.
De besprekingen lopen onder meer vast op de tijdspanne waarin Ethiopië het stuwmeer vol wil laten lopen. Ethiopië is van plan daar zes jaar voor uit te trekken, maar Egypte eist een minstens dubbele termijn om de doorstroming niet te veel te schaden. Caïro vindt dat Ethiopië bovendien rekening moet houden met het feit dat meer landen plannen hebben voor de bouw van dammen, zoals Uganda.
Een andere bron van controverse is een akkoord tussen Egypte en Sudan over het gebruik van het Nijlwater, stammend uit 1929 en bekrachtigd in 1959. Het geeft Egypte vetorecht over projecten in de Nijl van andere Afrikaanse landen. Ethiopië is in dit verdrag nooit partij geweest en acht zich er daarom ook niet aan gebonden. Het is daarom zonder overleg met Egypte in 2011 aan de bouw van de dam begonnen.
