De Iraanse autoriteiten kwamen op 23 december met een alarmerend bericht naar buiten. Daaruit bleek dat in 24 uur bijna 2500 Iraniërs spoedeisende hulp nodig hadden gehad vanwege ademhalingsproblemen door zware luchtvervuiling. Begin december was de situatie in de hoofdstad Teheran zelfs zo nijpend geweest dat de burgemeester serieus had overwogen om delen van de stad te laten evacueren.

In Europa waren er in 2019 overal demonstraties van scholieren die zich zorgen maakten over milieuvervuiling en klimaatsverandering. Zij waren bezorgd over hun toekomst, maar in het Midden-Oosten zijn dit nu al urgente kwesties. Sommige landen kampen met tekorten aan drinkwater terwijl de waterstand in belangrijke rivieren dramatisch daalt. De diplomatieke betrekkingen tussen Egypte en Ethiopië verslechterden in rap tempo omdat Ethiopië begonnen was met de bouw van een dam in de Nijl. Dit zal verstrekkende gevolgen krijgen in Egypte, waar voor een snel groeiende bevolking steeds minder water beschikbaar is.

De voormalige Libische president Muammar Gaddafi deed decennia geleden al een uitspraak die profetisch zou blijken te zijn. In de 20e eeuw werden er in de Arabische wereld oorlogen gevoerd over het „zwarte goud” waarmee hij olie bedoelde. Gaddafi voorspelde echter dat er in de 21ste eeuw in het Midden-Oosten gevochten zou worden over het „witte goud” oftewel water. Er zijn nu al deskundigen die een direct verband leggen tussen klimaatverandering en de Syrische burgeroorlog.

De Ghoutaregio bij Damascus werd in 2011 een bolwerk van de gewapende oppositie. Veel inwoners kwamen van het platteland en waren nog maar kort daarvoor naar deze regio verhuisd. Noodgedwongen wel te verstaan. Vanaf 2006 werden vooral het noorden en oosten van Syrië getroffen door droogte die jarenlang aanhield. Een onderzoek van de NASA en de universiteit van Arizona concludeerde in 2016 dat „deze droogte die voorafging aan de Syrische burgeroorlog, de ergste was geweest in honderden jaren.” Zo’n anderhalf miljoen Syriërs hadden daarom geen andere keuze gehad dan te emigreren naar steden waar ze veelal in de marges van de samenleving terechtkwamen.

Honderdduizenden emigranten van het platteland die in armoedige omstandigheden en in overbevolkte wijken leven, werden een potentieel explosief kruitvat zijn; in 2011 werd het lont van ervan ontstoken.

In buurland Irak, waar duizenden jaren lang beschavingen elkaar opvolgden langs de oevers van de Eufraat en de Tigris, is de situatie evenmin rooskleurig. De voor Irak meest verontrustende ontwikkeling is dat Turkije in Anatolië –de plek waar beide rivieren ontspringen– 22 dammen heeft gebouwd. De angst is groot dat gebrek aan water in de nabije toekomst zullen worden gebruikt als politiek chantagemiddel.

Het was Islamitische Staat (IS) die als eerste dit wapen ontdekte. In 2014 sloot IS de sluizen van de Fallujadam met desastreuze gevolgen. Zo ontstonden in sjiitische steden als Kerbela en Najaf ernstige watertekorten, terwijl gebieden ten noorden van de Fallujadam overstroomden. Bewoners vluchtten massaal.