Rechter velt oordeel over MKZ in Kootwijkerbroek
De hoogste rechter in economische kwesties velt dinsdag zijn eindoordeel in de langslepende zaak over de MKZ-ruimingen in Kootwijkerbroek in 2001. Het dorp wacht in spanning af.
Dat het druk wordt bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) in Den Haag lijkt zeker. „We zijn een bus aan het regelen. Ik verwacht dat er minstens 25 mensen met ons meegaan”, zegt kalverhouder Gert-Jan Dokter maandagochtend. Hij is een van de vijf boeren uit Kootwijkerbroek die al die jaren is blijven procederen.
Een bus vol aanhang is bijzonder. De laatste jaren werd het bij zittingen steeds leger in de rechtszaal. Het juridisch steekspel was voor niet-ingewijden nauwelijks meer te volgen. Maar toch, stukje bij beetje wisten de boeren, gesteund door de stichting Onderzoek MKZ-crisis Kootwijkerbroek, steeds meer saillante informatie boven tafel te krijgen over de gewraakte beslissing om zo’n 240 boerderijen met 60.000 gezonde koeien, varkens, schapen en geiten te ruimen.
Wat is MKZ ook al weer?
Mond en klauwzeer is een zeer besmettelijke virusziekte onder evenhoevige dieren. In 2001 werden in het oosten van Nederland 25 boerderijen besmet verklaard en 280.000 dieren gedood. Verreweg de meeste waren gezond.
Nederland is volgens Europese afspraken verplicht verspreiding van MKZ tegen te gaan omdat de ziekte ernstige economische schade kan veroorzaken. Een besmette boerderij wordt geblokkeerd en in wijde omgeving wordt het vervoer van dieren, mest en dierproducten stilgelegd. De dieren op het bedrijf worden gedood. Omringende boerderijen worden preventief geruimd.
Waarom leidde dat in Kootwijkerbroek tot rellen?
Een laboratorium had het MKZ-virus aangetroffen in een bloedmonster van één kalf. De dieren op de boerderij vertoonden echter niet de ziekteverschijnselen die bij MKZ horen. Boeren geloofden daarom niet in een uitbraak. Een denigrerende uitspraak van toenmalig landbouwminister Brinkhorst gooide olie op het vuur.
Waarom heeft de juridische strijd zo lang geduurd?
De overheid wilde veel informatie aanvankelijk niet vrijgeven. De kwestie-Kootwijkerbroek is aan de orde geweest bij de rechtbank, de Raad van State, het CBb en het Europese Hof van Justitie. In 2019 stelde een door het CBb benoemde commissie van deskundigen vast dat de laboratoriumtest die aan het ruimingsbesluit ten grondslag lag, aan alle kanten rammelde. Zij vonden het ook vreemd dat het bewuste kalf geen ziekteverschijnselen had en dat niet meer dieren ziek werden.
Dinsdag spreekt het CBb uit of de overheid de laatste bezwaarschriften van de boeren terecht heeft afgewezen. Of de rechter ook het primaire ruimingsbesluit uit 2001 beoordeelt, is de vraag. De boeren hopen van wel.
