Staatssecretaris Rutte (Onderwijs) heeft dat woensdag in Zwolle gezegd bij de opening van het studiejaar aan Hogeschool Windesheim. De bewindsman, die in juni aantrad, zei geschokt te zijn door het feit dat niet meer dan 10 procent van de universitaire studenten een vierjarige studie daadwerkelijk in vier jaar voltooit. Voor het hoger beroepsonderwijs ligt dat veel hoger, maar nog steeds minder dan de helft: 40 procent.

Rutte zei de kwaliteit te willen verhogen zonder het budget (2,7 miljard voor hoger onderwijs) te verruimen. Hij vindt het niet prettig dat ook de trage studenten consumeren uit de gezamenlijke pot. „Dat lijkt me niet wijs, dat is verdunning van middelen." Naast een hoger studietempo wil de opvolger van Nijs de keuzevrijheid van studenten stimuleren. Zo krijgen studenten de mogelijkheid zich per halfjaar in te schrijven.

De staatssecretaris wil studenten die niet binnen de gestelde termijn afstuderen, voor de resterende tijd een veel hoger collegegeld laten betalen. Volgens hem valt dat te verdedigen door te wijzen naar de gemiddelde kosten van een studie (6500 euro per jaar). „Vijfduizend euro betaalt de overheid en studenten op dit moment zo’n 1500 euro. Dat is minder dan 25 procent." Rutte is verder van plan het collegegeld met 100 euro te verhogen. Wel kunnen studenten straks dat collegegeld lenen en dat bedrag na hun studie terugbetalen.

De overheid is volgens Rutte niet verantwoordelijk voor mensen die op latere leeftijd gaan studeren en bollebozen die meer dan een studie aankunnen. Vooral een leeftijdsgrens stuit bij de hogescholen op verzet. „Die dertigplussers zijn hard nodig om het dreigende tekort aan hoogopgeleiden niet groter te laten worden’, betoogde in Utrecht collegevoorzitter G. Bomhof van de plaatselijke hogeschool. N. Verbraak van Fontys, een groep hogescholen in het zuiden van het land, zei in Eindhoven te vrezen voor privatisering van het hoger onderwijs.

Rutte gaat er echter van uit dat dertigplussers een baan hebben en dus, samen met hun werkgever, een hoger collegegeld kunnen betalen. Bovendien zijn er voor werknemers fiscale mogelijkheden als tegemoetkoming in de studiekosten.