Oud-minister Veerman: Landbouw heeft behoefte aan Deltaplan
Waar wil Nederland heen met zijn landbouw? Pas als op die vraag een duidelijk antwoord komt, zal de rust onder de boeren terugkeren, verwacht oud-minister Cees Veerman (70). „Ze zijn allemaal onzeker over hun toekomst.”
Vrijdagmiddag. Terwijl in Amsterdam actievoerende boeren burgers trakteren op lekkernijen van het platteland, zijn anderen met hun trekkers op weg naar Eindhoven. Zij dreigen daar de luchthaven te blokkeren. „We gaan proefdraaien”, roept een Brabantse actieleider zijn „strijders” op. Een onverholen verwijzing naar woensdag, wanneer radicale boeren de bevoorrading van supermarkten willen verstoren.
Veerman ziet de onrust ook bij zijn zoons, die akkerbouwer zijn. „Ze hebben steeds minder bestrijdingsmiddelen ter beschikking. Melkveehouders kampen met fosfaat en stikstof, de glastuinbouw moet van het gas af en varkenshouders zien dierenrechtenactivisten hun stallen binnendringen. Kortom, iedereen voelt zich bedreigd.”
De vroegere minister van Landbouw, oud-topman van Wageningen University & Research en boer in ruste, vindt het de hoogste tijd voor de instelling van een „zware staatscommissie” die een soort Deltaplan voor de landbouw gaat opstellen. Hij deed die oproep onlangs in het Financieele Dagblad, samen met Louise Fresco, de huidige Wageningse bestuursvoorzitter.
Was het ooit eerder zo onrustig?
„Toen Eurocommissaris Mansholt in de jaren zestig de schaalvergroting stimuleerde, kwamen kleine boeren in opstand. En bij de akkerbouwers in 1990 ging het om de lage graanprijzen. Maar nu is het wel heel grimmig. Dat verontrust me. De stikstofcrisis, die iedereen heeft verrast, is een symptoom. Het echte probleem ligt dieper.”
U bedoelt: is er toekomst voor boeren in Nederland?
„Daar moet die commissie over nadenken. Jonge boeren hebben recht op duidelijkheid. Maar ook voor ouderen zonder opvolger is het een legitieme vraag hoe ze de komende jaren door moeten komen en of ze daarna wat overhouden als pensioen.”
U oppert ook de inrichting van een agrarische hoofdstructuur. Wat bedoelt u daarmee?
„We leven in een dichtbevolkt land waar allerlei sectoren ruimte claimen. Als Nederland een leidend agrarisch land wil blijven, zou je kunnen denken aan concentratie van productiegerichte landbouw in bepaalde regio’s. In andere gebieden ligt de nadruk dan meer op bijvoorbeeld landschap of natuur. Belangrijk is dat boeren perspectief krijgen. Hoeveel landbouw we willen en waar? Die vraag blijft steeds onder tafel. Ik denk ook aan het klimaatplan waar de Europese regeringsleiders mee hebben ingestemd. Dat gaat grote gevolgen hebben voor de landbouw.”
